1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 36

30 TELEOLOGIE EN BIOLOGIE. Wanneer dit begrip echter ook moet dienen als laatste en eenige verklaringsbeginsel van alle levensverschijnselen, dan blijkt het daartoe ten eenenmale insufficient. De biologie als leer der levensverschijnselen komt alleen met het begrip eener mechanische causaliteit niet uit; er blijft dan niet maar een te verwaarloozen rest, doch het meest wezenlijke van haar object, het levende zelf, in zijn eiggnheid onverklaard. Wel is het waar dat het inderdaad niet aan pogingen heeft ontbroken om ieder ander verklaringsprincipe uit de biologie te weren. Een der meest grootsche pogingen om dit doen, die ons, waar betrekkelijk recent van datum, nog versch in het geheugen ligt, is die van het darwinisme. De uitgesproken bedoeling van het darwinisme is geen andere geweest, dan de doelmatigheid in de natuur, waarvoor ook de natuuronderzoeker zich als voor een feit ziet geplaatst, te verklaren zonder doelstelling, haar planmatigheid zonder plan. „Die Befreiung von jeder Teleologie bleibt der Sinn dieser Lehre", zegt Rickert ^). Daarin was het darwinisme van den aanvang af meer dan een wetenschappelijke theorie, en wel een metaphysische beschouwingswijze der natuur. Het is echter zijn noodlot geweest dat het zelf nimmer heeft ingezien, hoe het een zuiver teleologisch karakter heeft gedragen. Streng biologisch gaf het Darwinisme een theorie over het ontstaan der soorten. De differentiatie der levende levens in zoo velerlei soort was een probleem, dat de geest der onderzoekers reeds van oudsher bezighield; en Darwin heeft, na jarenlange studie, petracht van dit vraagstuk een oplossing te geven. Zijn theorie is tenslotte gebaseerd op den struggle for live, den strijd om het bestaan, die hij overal in de natuur aantrof. In en door dien strijd vond de natuurlijke teeltkeus plaats. Dit begrip der natuurlijke selectie is de hoeksteen van de antiteleologische tendenz in zijn beschouwingen. Het is in zekeren zin een negatief, antithetisch begrip, want het staat onmiddellijk tegenover het begrip der kunstmatige selectie en is alleen in tegenstelling daarmee te verstaan. Deze had Darwin leeren kennen in de dierfokkerij; hij had gezien hoe de fokkers door het doen paren van exemplaren met bijzondere eigenschappen, bepaalde qualiteiten bij het nageslacht tot ont1)

Rickert. Philosophie des Lebens, bl. 125.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen