1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 18

10 reeds voor de eerste publicatie van zijn resultaten den vorm der mathematische bevv^ijsvoermg, naar hij zelf zegt „teneinde geen ruimte te laten aan bedenkingen van hen, die hun oude vooroordeelen niet willen prijsgeven' '") D a t zijn opzet gelukte, bewijst hei snelle succes van zijn w e i k Zijn eigen vaderland w a s onmiddelijk gewonnen O p het continent w a s de weerstand der Cartesiaansche school spoedig gebroken D e Leidsche hoogleeraar W i l l e m Jacob 's G r a v e s a n d e w a s de eerste die buiten Engeland de ,,Philosophia N e w t o n i a n a " doceerde '>•) Reeds zijn maugureele oratie handelend over ,,Het nut der mathesis voor alle wetenschappen m het bijzonder voor de physica, en van de beteekenis der physica voor de vervolmaking der astronomie " ' - ) , voorspelde m welke richting de jonge hoogleeraar wenschte te gaan Zijn werk Physica Elementa M a t h e matica", herhaaldelijk in het F r a n s c h en het Engelsch vertaald, gaf aan de doordringing der N e w t o n i a a n s c h e philosophie ook op het continent, misschien den krachtigsten stoot W a t zijn nu van de vervanging van het Aristoteliaansche door het N e w t o n i a a n s c h e kader de consequenties voor de betrekking tusschen n a t u u r w e t e n s c h a p en religie'' BIJ Aristoteles worden de verschijnselen verklaard uit het doel w a a r h e e n zij gericht zijn, en treedt als laatste en noodzakelijk verklarmgsprmcipe de godsidee op Bij N e w t o n beteekent verklaring herleiding tot natuurlijke oorzaken Hij is de grondlegger der moderne natuurwetenschappelijke methode, die uit de analyse van een uitgezochte groep van verschijnselen besluit tot de natuurlijke oorzaken en relaties en het resultaat van die analyse weer synthetisch verwerkt bij de opsporing en verklaring van nieuwe verschijnselen D e wereld wordt bij N e w t o n tot een mechanisme, tot een uurwerk en de drijfkracht is de algemeene gravitatie en eventueel ook krachten van anderen aard, die het onderzoek nog aan het licht zal brengen Z a l bij deze nieuwe opvatting nog ruimte blijven voor het christelijk geloofd Z a l het den G o d der Schriften, den levenden, den w e i kenden God der geschiedenis nog kunnen herkennen m den G o d van den kosmos^ N e w t o n zelf ziet hier geen probleem, maar zijn volgelingen hoezeer één m bewondering vooi zijn werk, zullen op dit punt uiteengaan N e w t o n herkent m den God der natuur den God van zijn geloof De eenheid, de orde, de stabiliteit van het heelal spreken hem van de wijsheid van den M a k e r en van de heerschappij van den O n d e r h o u d e r ,,Het eenige, oneindige W e z e n beheerscht alles, niet als wereldziel, maar als Heer aller dingen De w a r e God is een levende wijze en machtige God, boven het heelal verheven en volstrekt volkomen Hij is eeuwig en oneindig, almachtig en

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen