1940 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 108

86 W e g e gewonnenen Elektrizitat in Bewegung". Hoewel hij zich in dit artikel in hoofdzaak beperkt tot de bespreking van ,,Fallkraft", ,,Bewegung" en , , W a r m e " , verraadt hij toch door dezen laatsten zin, dat de veel wijdere strekking van zijn ontdekking hem reeds duidelijk voor den geest staat. Veel duidelijker nog blijkt dit uit zijn brief van 16 December 1842 aan Griesinger: ,,Fallkraft, Bewegung, W a r m e , Licht, Elektrizitat und chemische Differenz der Ponderabilien sind ein und dasselbe Objekt in verschiedenen Erscheinungsformen" 12), M a y e r ' s hoop, dat zijn artikel de aandacht zou trekken van tot oordeelen bevoegde physici, w e r d niet vervuld; het bleef vrijwel onopgemerkt. Hoewel zijn teleurstelling hierover groot was, behoorden de eerstvolgende jaren toch tot de beste van zijn leven. Zijn gelukkig huwelijk met W i l h e l m i n a Closs, de geboorte van zijn dochtertje, de uitbreiding van zijn practijk, de achting die hij in zijn geboortestad begon te verwerven, golden hem als ruime compensatie voor de terughouding van de wetenschappelijke wereld tegenover zijn nieuwe denkbeelden. Niettemin ging hij voort deze uit te werken, en als rijpe vrucht van zijn arbeid gaf hij in 1845, op eigen kosten, een brochure in het licht onder den titel: ,,Die organische Bewegung in ihrem Z u s a m m e n h a n g e mit dem Stoffwechsel. Ein Beitrag zur N a t u r k u n d e " 13) Als uitgangspunt van zijn beschouwingen kiest hij hier de algemeene regels: ,.Ex nihilo nil fit" en ..Nil fit ad nihilum", w a a r v a n de beteekenis, blijkens het gebruik dat hij er van maakt, voor hem samenvalt met die van den regel ,.causa aequat effectum", die hij in 1842 aan de spits van zijn betoog stelde. O o k hier doet weer de analogie tusschen physica en chemie dienst om de strekking van het betoog toe te lichten: , , W a s die Chemie in Beziehung auf Materie, das hat die Physik in Beziehung auf Kraft zu leisten". Dezelfde gedachten als in het artikel van 1842 reeds beknopt waren samengevat, worden hier breed en in uiterst klaren betoogtrant uiteengezet. A a n het einde van het eerste, het anorganische deel van de verhandeling, worden de vijf hoofdvormen der Kiracht in schema gebracht. H e t zijn: V a l k r a c h t ; Beweging; W a r m t e ; Magnetisme en Electriciteit; Chemisch gescheiden en Chemisch verbonden zijn. D e onderscheiding van deze vijf hoofdvormen houdt, aldus M a y e r , de opgave in: ,,die Metamorphosen dieser Formen durch fünfundzwanzig Experimente zu beweisen". Inderdaad, want elke vorm van ,,Kracht" kan in zichzelf, of in een der andere vier vormen overgaan, zoodat er totaal vijf-en-twintig typen van overgang mogelijk zijn. V a n elk dezer metamorphosen geeft M a y e r dan een typisch voorbeeld. O p dit eerste gedeelte, dat het meest fundamenteele is, volgen dan nog uitgebreide beschouwingen, waarin de energiewet wordt toegepast op physiologische verschijnselen en in het bijzonder op het verband

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen