1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 8

6 getische geschriften opent, is hij toch m de schaduw geraakt, doordat de roem van zijn jongeren tijdgenoot Newton alles overvleugelde i) De verdiensten van Boyle voor de scheikunde zijn meermalen beschreven ^), hoewel zelden een behoorlijke fcronnens^ucfre en een juiste plaatsing in de wetenschap van zijn tijd te constateeren valt Steeds weer worden dezelfde gemeenplaatsen en onjuistheden neergeschreven Boyle's corpusculairphilosophie is herhaaldelijk voorwerp van studie geweest, daarbij wordt meer een weergave van detailverklaringen dan nauwkeurige vergelijking met tijdgenooten of beschouwing van zijn kentheoretisch standpunt gegeven ''). Zijn theologie is er echter al zeer slecht af gekomen, terwijl een studie, die dit alles omvat, m onderling verband beschouwt en plaatst in de lijst van zijn tijd, geheel ontbreekt W e hebben nu getracht deze leemte eenigszms aan te vullen. Daarbij hebben we niet m de eerste plaats gepoogd zijn natuurwetenschappelijke experimenten en de corpusculairtheoretische verklaringen daarvan m bizonderheden weer te geven Ook Boyle's bestrijding der dwalingen van chemici en scholastieken hebben wij slechts terloops aangeraakt Veel meer is ons doel geweest, datgene te behandelen, wat voor een totale karakteristiek van noode is W e willen een analyse geven van zijn wetenschappelijke methode en zijn kentheoretisch standpunt van zijn houding tegenover Ervaring en Redeneering Daarna willen we zijn Religie aan eenzelfde onderzoek onderwerpen, de plaats nagaan, die Rede en Ervaring daar innemen, zijn standpunt tegenover natuurlijke en geopenbaarde religie en zijn apologetische methode kritisch onderzoeken Tenslotte zullen we aantoonen dat eenzelfde geest zijn wetenschappelijke en zijn religieuze werken beheerscht Volledigheid konden wij niet nastreven, in bizonderheden nagaan m hoeverre zijn opvattingen m wetenschap en religie door anderen (en door welke anderen) beïnvloed zijn, het de omvang waartoe dit werk beperkt moest blijven niet toe Zeker is, dat veel ervan gemeengoed was in zijn krmg Tot een onderzoek van zijn invloed op

^) F A Lange Geschichte des Matenahsmus I zegt terecht Die Nachweh sieht diese beiden Manner durch eine grosze Kluft qetrennt Boyle wird nur noch m der Geschichte der Chemie gcnannt und ist in seiner Bedeutung fur die allgemeine Kultur der Neuzeit fast vergessen wahrend der Name Newtons als ein Stern erster Grosze leuchtet Die Zeitgenossen sahen die Sache nicht ganz m diesem Lichte und noch weniger wird eine genauere Geschichtsforschung bei diesem Urteile beharren durfen Het is o i door zijn mathematisch genie dat Newton ver boven Boyle uitsteekt en inderdaad van grootere beteekenis voor de natuurwetenschap IS ^) Het best door Ch M van Deventer Schetsen uit de geschiedenis der Scheikunde Amsterdam 1884 Grepen uit de geschiedenis der chemie, Haarlem 1924, p 197 vv ') Vooral Kurd Lasswitz, Geschichte der Atomistik vom Mittelalter bis New ton Leipzig 1889 Bd l i p 261 vv

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen