1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 39

33 I, 21) D a t IS dezelfde houding als Pascal's vriend, de positivistisch getinte Roberval aannam, toen hij zeide, dat hij die debatten over het vacuum wilde terugzenden naar de Scholen, w a a r ze v a n d a a n komen ' ) W a t het experiment niet beslissen kan, laat Boyle Skepticisme. ^^ j^^^. ^^^^^^^ Q g j houdt een sterke beperking van het rationalisme m In velband hiermee staat w a t men zijn skepticisme zou kunnen noemen Immers de zekerheid van een geheel uit de Ratio voortvloeiende wetenschap zou voor ons besef volkomen zi)n, maar zij is niet mogelijk 2) E n de zekerheid van een wetenschap op expenmenteele basis is nooit volkomen, omdat zij nooit af IS en omdat de experimenten aan fouten onderhevig zijn M e n kan dus, als men dit tenminste mziet, wetenschappelijke conclusies nooit zonder eenig voorbehoud a a n v a a r d e n In de Royal Society w a s een zekere wetenschappelijke skepsis niet onbekend. Geen volstrekte skepsis, maar een betrekkelijke, als tegenwicht voor wetenschappelijk dogmatisme (Lechler, op cit p 140) Getuige hiervan is het werk van Joseph Glanvill F R S ,,Scepsis scientifica or confessed ignorance the w a y to science" (1665) Denzelfden geest ademt Boyle's ,,Sceptical C h y m i s t " (1661) Daarin worden de meenmgen van scholastici en chemici onderworpen aan kritiek van de rede, maar vooral ook aan kritiek van het experiment, w a n t Boyle zegt elders, ,,dat hij over zeer weinig dmgen met vertrouwen en positief durft te spreken, uitgezonderd de feiten" ( P h Ess.; I, 197) D a a r o m zegt hij dikwijls ,,misschien; het schijnt; het IS niet onwaarschijnlijk" of aarzelt hij een verklaring te geven (ibid ) D a t hij onzeker schrijft, acht hij geen zwakte in zijn eigen werk, ,,want Aristoteles zegt terecht, dat het een trek van stoutmoedige jongelieden is, dat zij alle dingen zeker schijnen te weten en er zich positief over uit kunnen spreken" ( E x p S W , I, 2 ) . Onjuist zou het zijn uit dit alles op te maken, dat Boyle werkelijk een skepticus is, w a n t n a a r aanleiding van zijn ,,Sceptical C h y m i s t " merkt hij op, dat hij niet tot deze sekte behoort, d a a r ze niet minder bevooroordeeld staat tegenover de natuurphilosophie als tegenover de godgeleerdheid ( E x p about Producibleness of Chymical Prin-')

Boyle heeff echter Roberval's werk met gelezen Lm , I, 77

^) Behalve in de wiskunde als men onvoorwaardelijk aanneemt dat de axioma's daarvan juist zijn en onze redeneering inderdaad feilloos is Aangezien men in de 17de eeuw hieraan niet twijfelde zien we hoe Pascal en Boyle evenals Descartes de wiskunde als vooi beeld van een volkomen zekere wetenschap beschouwen, maar ook hoe beiden nadruk leggen op het groote verschil in dezen tusschen wiskundige en natuurwetenschappelijke zekerheid dit nu in tegenstelling tot Descartes Pascal over wiskunde en natuurwetenschappen zie R Hooykaas Pascal, zijn wetenschap en zijn religie Orgaan van de Chr Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland (1939), p. 147,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen