Zedelijkheid en recht - pagina 39

35 spreken van moraal of zedelijkheid. Even bedenkelijk acht ik het dan ook, bij de leden van een primitieven zwerm, bij die eener horde reeds van zedelijkheid te spreken. De tweede theorie, volgens welke zedelijkheid en recht zich als parallel uit de zede zouden hebben ontwikkeld, wordt voorgestaan door Wundt. ^) Wundt merkt op, dat de dwang, die in de primitieve sociale groepen is verbonden met de zede, de Sitte, tweeërlei is*^) en wel een innerlijke en een uitwendige. De eerste hangt saam met de navolgingszucht bij den mensch, waaruit opkomt zijn schroom om zich van zijn medemenschen te onderscheiden. De tweede vindt zijn grond in de sociale nadeelen, die aan de niet-naleving van de zede als gedragsregel of complex van gedragsregelen in de relatie tot anderen, als kwaad gerucht of slechte behandeling, zijn verbonden. Volgens hem nu maken zich uit de zede die gedragsregelen los aan wier naleving, voor het saamleven van de groep, de hoogste waarde wordt toegekend. Deze gedragsregelen zijn dan de rechtsnormen, die, eerst als gewoonterecht, later als gelezen of, op tafelen geschreven, wettenrecht, een eigen bestaan krijgen en met welke rechtsnormen dan verbonden blijft de uitwendige dwang. Parallel en gelijktijdig echter ontwikkelen zich uit de zede ook die gedragsregelen aan wier naleving voor het saamleven een mindere waarde wordt toegekend en waaraan dan verbonden blijft de zachtere, de inwendige dwang. Die dwang, welke op den mensch wordt geoefend door zijn begeerte om in de algemeene achting met zijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen