Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 38

30

wie waren hun voorgangers, hun leermeesters, hun voorbeelden? Den auteur Multatuli vinden wij nog bij hen aangewezen als een wegbereider; en het verwondert ons niet, dat deze universeele revolutionnair ook op taalgebied wat om te woelen had. Kolle* wijn noemt hem al in zijn eerste opstel (1891); hij acht Multa* tuli's pogingen slechts schijnbaar mislukt: het was een eerste stoot, die in de geesten nawerkte, en toekomstige medestanders maakte. De Vooys acht zijn invloed zeer belangrijk: voor hem was taal weer klank, de enclitische pronomina gaf hij nauwkeurig weer, de genitieven vervangt hij door omschrijving met van, hij zet je voor gij, de ch van mensch wil hij afknippen, zij voor aan* duiding van levenlooze dingen vindt hij onnatuurlijk, hij denkt ook al aan vereenvoudiging van ee en oo. En de gesproken taal nauwkeurig beluisterend en weergevend in realistische kunst, baande hij den weg voor de latere naturalisten. Zijn taal werkte krachtig na bij de Dageraac/ssmannen, vervuld van grenzenlooze bewondering, en in den kring van De Nieuwe Gids. Wij gelooven het gaarne. Wij zouden er nog iets aan willen toevoegen. Al heeft Douwes Dekker zich scherp uitgesproken tegen de taalmakerij der schoolmeesters, de ouderwetsche namelijk, als een opperste der schoolmeesteren heeft hij, met den geweldigen invloed van zijn ongare, naturalistische, materialistische wijsheid in den kring der radicale onderwijzers, krachtig medegeholpen tot de vorming van een heirleger taalsontbindende en ^bedervende nieuwerwets sche onderwijssmannen: wat was de School van KoUewijn zonder hèn? Rechtstreeks heeft Multatuli niet veel voor taal* en spel* lingwijziging gedaan; behoudens enkele grilligheden hield hij zelf, om het debiet der „Ideen" niet te schaden, de gewone taalvormen en spelling aan. Bij zijn theoretische invallen gaat hij heel ver: men moet schrijven broot, avent, hollans; maar met je voor gij is hij toch niet voldaan om jou, dat hem tegenstaat: er dient een ander woord voor te worden uitgevonden. Wij kunnen besluiten: dat Multatuli de gebruikelijke schrijftaal had aangevallen, was het belangrijke, het hoe deed daar niet veel aan toe of af."' Als taalhervormend voorbeeld noemen de „vereenvoudigers"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen