Existentieele Exegese? - pagina 8

de menschelijke rede. Zonder weer nader op het verschijnsel in te gaan, spreek ik nu maar van het historisme s), dat begeert alles naar de wet van oorzaak en gevolg te verklaren, dat de wetten tracht vast te stellen, volgens welke het historisch gebeuren verloopt en meent aldus zelfs tot op zekere hoogte de toekomst te kunnen voorspellen. Voor ons onderwerp is het niet noodzakelijk en heden zelfs onmogelijk om nadere onderscheidingen te maken, we mogen spreken van de historische methode in het algemeen, die vele tientallen van jaren de exegese beheerscht. Van de werkwijze der historische methode op het terrein van de exegese geeft de reeds genoemde Joh. Schneider een korte, maar rake typeering 6). Zij tracht door critiek op den tekst en op de bronnen aan den dag te brengen, wat er werkelijk is geschied. Zij gaat de afzonderlijke historische gebeurtenissen na, stelt zich op de hoogte van hun bijzonder karakter en plaatst ze onderling in samenhang. Zij poogt uit de bronnen de werkelijkheid te reconstrueeren. Wetenschappelijk wordt vastgesteld, wat vroeger heeft bestaan. Het wetenschappelijk karakter der methode eischt, dat zij blijft binnen de grenzen van hetgeen immanent door de menschelijke rede kan worden vastgesteld. Tot hetgeen achter de feiten ligt, het bovenhistorische, komt zij niet. Er is door de mannen, die naar de streng toegepaste historische methode werkten, ontzaggelijk veel bereikt. Dit is geschied aan de rechter- en aan de linkerzijde. Wat de eerste betreft, behoef ik slechts den naam van Zahn te noemen, wat de tweede aangaat, zou ik kunnen wijzen op Schürers Geschiedenis van het Joodsche volk in de dagen van Jezus Christus. Hoeveel verkeerde voorstellingen zijn opgeruimd, doordat nieuwe bronnen werden ontdekt of reeds bekende beter gelezen! Hoe is eenerzij ds het bronnenmateriaal door de critiek gezuiverd van insluipsels of onjuistheden, andererzij ds de waarde van vroeger geminachte getuigen in het licht gesteld! We zeggen niet te veel, wanneer we beweren, dat door de historische methode de Christelijke oudheid, waaraan ik als Nieuwtestamenticus in de eerste plaats denk, opnieuw voor ons is ontsloten en daardoor opnieuw is gaan leven. Waarlijk de mannen der historische methode hebben niet tevergeefs gewerkt, en zonder een profeet te willen zijn, mag men wel uitspreken, dat hun arbeid nog aan vele geslachten ten goede zal komen. Toch bracht de historisch-critische methode niet aan allen voldoening, ook niet aan allen, die niet door principieele bezwaren werden gekweld. Een opeenstapelen en ordenen van feiten is in wezen niet anders dan het keurig schikken der koopwaren in de uitstalkast van een winkel. En zoo is het te verklaren, dat aanhangers der methode naar een aanvulling zochten, die aan hun werk meer kleur kon geven. Dit is zelfs op meer dan één wijze geschied. Ik spreek nu maar niet over de godsdiensthistorische school, die uitgaande van de gedachte, dat alle godsdiensten in wezen, wil men in formeel opzicht, gelijk zijn, aan het schiften en beoordeelen, nog het vergelijken en het zoo aangeven van de bronnen der voorstellingen zelf toevoegde. Ik denk met name aan 6

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen