De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 14

8 op de erkenning van een Goddelijke wereldorde en de innerlijke aard der sociale levenskringen en waarin er op gewezen werd, dat ieder dezer laatste zijn lex propria en eigen rechtssfeer heeft, die niet van enige andere is af te leiden '•"). Het moge waar zijn, dat deze „symbioseleer" nog het wetenschappelijk apparaat miste voor een diepere analyse dezer sociale structuren, dat zij in haar juridische constructie van iedere vorm van consociatie uit een verdrag de natuurrechtelijke schematiek volgde, en dat zij nog niet geheel vrij was van de hiërarchisch-universalistische beschouwingswijze der middeleeuwse theorie. Maar zij was in elk geval principieel boven de Aristotelisch-scholastieke theorie uitgekomen, die slechts aan de zgn. volmaakte gemeenschappen, staat en kerk, de oorspronkelijke competentie tot positieve rechtsvorming toekende en juist daarom tegen BODIN'S souvereiniteitsleer op het gebied der wereldlijke rechtsvorming geen eigenhjk verweer had ^^). Intussen behoorde aan deze laatste voorlopig de toekomst. De wetenschap — ook de rechts- en staatstheorie — kwam steeds meer onder beslag van de modem-Humanistische levens- en wereldbeschouwing met haar religieuze grondmotief van natuur en vrijheid, beheersing van de natuur-werkelijkheid door de wetenschap en volstrekte autonomie van de vrije persoonlijkheid op wetenschappelijk, zedelijk en geloofsgebied. Het beheersingsmotief riep het klassiek-Humanistisch wetenschapsideaal in het leven, dat de mathematische en de door G A U L E I en NEW^TON gegrondveste natuurwetenschappelijke methode tot universeel denkmodel verhief, waarnaar een nieuw theoretisch werkelijkheidsbeeld werd ontworpen, dat voor (in de scheppingsorde gegronde) structuuren geaardheidsverschillen geen plaats meer had. Het was door het nieuwe vrijheidsmotief zelve opgeroepen, doch moest — consequent doorgevoerd — noodzakelijk met dit laatste in botsing komen. In een natuurwetenschappelijk werkelijkheidsbeeld bleef geen plaats voor een autonomie en vrijheid van de menselijke persoonlijkheid. Reeds in BODIN'S staatsleer begon dit in zijn tijd nog niet geconsolideerde wetenschapsideaal zijn invloed te doen gelden. De wetenschap stelde zich in dienst van een politiek, die de staat als een rationeel beheersingsinstituut wilde opbouwen na afbraak van de ongedifferentieerde feodale samenleving. 13) Politica methodice digesta c. i, 20: Propriae leges sunt cujusque consociationis peculiares, quibus illa regitur. Atque hae in singulis speciebus consociationis aliae atque diversae sunt, prout natura cujusque postulat. Vgl. over de betekenis van ALTHUSIUS' symbioseleer nader mijn De bronnen van het stellig recht in het licht der Wetsidee I I (Antirev. Staatk., driemaand, orgaan, 4e Jrg. 1930) blz. 253 vlg. 1*) VERDROSZ aanvaardt in zijn Völkerrecht (S. 46) BODIN'S souvereiniteitsbegrip juist op de grondslag dezer scholastische staatsidee! (S. 4 0 ) .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen