Betrekkelijk of volstrekt - pagina 20

onschuldiger wijze doen verzorgingsstaten op democratische grondslag hetzelfde. Wanneer de onrechtmatige daad in het algemeen is vastgesteld en haar zwaarte gewogen, moet van de concrete handeling de ernst worden bepaald. Een gewelddadige levensberoving waarbij het slachtoffer afschuwehjke verwondingen toont, vervult met verontwaardiging. Is dit resultaat van een simpele woede-ontlading bij een bruut, zoveel verwerpelijker dan de uiterst sluwe, lang van tevoren beraamde gifmoord? De dit voorbeeld noemende William Temple zegt, dat het lichamelijk huiveringwekkende ons het meest ontzet en dat de kunstenaar in de misdaad geen afkeer inboezemt: „the Devil is a gentleman"^''). De daad is verbonden aan de dader. Het is weer duidelijk dat de ambtenaar in functie, dat ieder die een vertrouwenspositie bekleedt, zich bijzonder ernstig misdraagt. Er zijn bedrijvers van strafbare feiten die in wezen een soort dader-type vertonen: de koppelaar, de zwarte handelaar, de flessentrekker. Zij moeten om als zodanig te gelden, geregeld dezelfde strafbare handelingen verrichten. Men heeft verder de recidivist, de herhaaldelijke pleger van strafbare feiten van gelijksoortige of ongelijksoortige aard. Ik kan verdedigen dat de 21e diefstal om een bij uitstek scherpe sanctie vraagt, en ik kan betogen dat een 21e diefstal wijst op een bepaald gebrek in de dader, dat hem voor een strenge straf ongevoelig maakt indien deze al billijk is. Maar de billijkheid is twijfelachtig, omdat het gebrek, indien aanwezig, van de volle aansprakelijkheid ontheft. D e dader is een mens, is de mens in het recht. Hij is, naar terecht werd opgemerkt, geen stofje en geen aap, ook geen stofwisselend mechanisme, hij is niet een verzameling cellen®^) en nog veel minder een slachtoffer van zijn klieren®"), hij is zelfs in zijn meest terugstotende of deerniswekkende staat, van nature een redelijk zedelijk schepsel. Men mag pogen hem beter te begrijpen door hem hetzij in de eerste plaats op zichzelf, hetzij als lid van grotere en kleinere gemeenschappen, nader te beschouwen; hij laat zich slechts tot op zekere hoogte benaderen; geheel verklaarbaar, geheel doorzichtig wordt hij nooit. Niettemin is S8) Gambling and Ethics. By William Temple D.D. London 1948, 2. (Issued by the Churches' Committee in Gambling). s«) Aldus Karl Engish: Vom Weltbild der Juristen. Heidelberg 1950, 26; deze keert zich in Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft 69, Berlin 1957, 591 en v. ook tegen A. F. Müllereisert, die de strafrechtelijke schuld omschrijft als de door natuurwetten bepaalde „Beschaffenheit des Gehims imd des Nervensystems". Theorie des Rechts und der Rechtswissenschaft I. Selbstverlag 1953,70 en v. ^°) Hiertegen met beslistheid W. H. Nagel: Het strafrecht en de onmens. 's-Gravenhage 1956, 25.

18

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen