Staat en Maatschappij.

I.

Onder d© vele braïndenide vraagstukken van dezen Jijidi, is ïdat van de verhonöing, van Slaat en MaatBchapJ)iJ! zekier een idjer moeilijkste.

Er optenbaart zichj als ïeactie tegen de vroegei' algiemeen gangbare opvattingen Ider libetale school, een voortidürend kVachtiget strieven, om' de grenzen tusfechen Staat en Maatschappij' uit te wissAen; of althans tuSschen Idie beide efen toienadering tot s'tanld te brengen, waarldoor de ptincipiëete tegenstellingen steeds mi^er woiiden opgeheven.

Hierin hgteen groot ; g©vaar, waartegen wij' op; on2; © hoede behooren te ^ijh.

Alle btegripBverWartinig is schaidelijk. Zij is idat in hooge maite opj het terrein van het poÜtieke en Sociale leven. Indien wij' ons laten meesleiepjeü in flen stroom van dezen tijd en ler toe Mjiiragen oni !de gebieden van Staat en Maatechappij' met elkanlder ifce vereenzelvigen, zulleix wij in de toekomst daarvan ide bittere vTuchL m'oeten plukten.

De Staat wordt gevormd door het gansche complex van nlaehten, welke op een bepaald territoir met souverein of afgeleid overheidsgezag zijii bekleed.

De Maatsohapjpij wordt gevormld door het gansciie complex van machten, welke buiten de Overheid om of onder kaar toelating in het vrije buigerleven opfciomen. '

In den Staat heeft de Overheid de leiding. In die Maatschappij' is de leiding over duiz-enlden verdeeld.

Het karakter van die leiding draagl een p'rincipieel onderscheiden karakter. De leiding in dei Maatschappij is öf spbntaan öf gegrond op overeenkomsten. In den Staat is die leiding, omidat ze bij de Overheid berust, geheel andersoortig. Zij is dwingend en van p'ubliekrechtelijken aard.

De verhonldin'gen in den Staat zijln feitelijk onafhankelijk van i'den regöeringsvoi^m. De gezags-en gehoorzaamlieidsverlhouding treedt op den voorgrond. Daarbij is het 'onverschillig, of men te doen heeft met elen republiek, een nionarchie, een aristocratischen of een democratis'chen Begeeringsvorm.

Het dwingenld gezag der Overheid üi den Staa'l is noiodig, omidait de geaardheid van den menscli tot het k\v: ajde neigt. Eien samienleving, waarin niet een macht optreedt, die het Icwade weert en het goede beschermt, en jdat zóó doöL, dat daarbij het recht gehandhaafd wo^rdt, is op den duur niet bestaanbaar.

Het gezag .dier Overheid, beschikkend over de hoogste macht, is onmisbaar om het Staaitsleven naar buiten en naar binnen te hesehermen.

Wie de gereformeeüde belijdenis is toiegeidaan, . eert dat 'gezag, omidat het van God! verordinteerid is. Hij gehoorzaamt er aan, zelfs wanneer er door de Overheid maatregelen woerden genomfen en wetten uitgevaardigd, waarmede hij' zich niet vereenigen kan. Zoolang de opvolging dier wetten hem' niet in conflict brengt met de uitspraak' zijher conscientie, onderwerpt hij' zich, al zal hij' ook al zijii invloed aanw'Cnden O'm' z'e veranderd te krijgen.

De gezagteuitoiefening der Overheid beschouwen wij als e'en blijk van Gods genade, en We weigeren mee te roiepjen in het koor vaïi ben, die •— heel o"ppervlaKkig — zeggen, dat de Overheid haa!r plicht niet doet 'on er niets ui't haar handen komt, als zij niet voor allerlei dingen zorgt, die feitelijk! niet op haar terrein liggen.

We behoeven Slechts ons land te vergelijken met die landen, "waar inderdaad de Overheid haar gezag niet uitoefent, om' aanstonds het die'pgaand onderscheid te zien en wat wij' h'e'bben te waardeeren.

De Overheid treedt met haar gezag en macht' O'p' naar b'üiten. Zij handhaaft onze onafhankelijkheid, , beschermt ons grondgebied en komt over de grenzen-vo'or onze belangen op. Zonder Overheid zouden wij in de jaren, die voorbijgegaan zijn, in den maalstro'Om der wereldellende zijn meegesleurd.

Maar zeker niet minder beteeken t haar gezag en macht voor de verhoudingen binnen de grenzen van ons lanid. Het zo'U een strijd worden van allen tegen allen, waarin 'de sterkste de loverhanid behield, indien het gezag der Overheid zich teïngtrok.

We willen niet stilstaan bij al 'die z; akten, die wij als heel gewoon beschouwen en die we daarom haast niet meer O'pm'or'ken, zooals de rechtspraak, de politie, de regeling van het verkeeir.

Heel ons burgerlijk leVen, gelijk het zich' in den loop der tijden ontwikkeld beefl; en zich nog voortdurend ont\vikkelt, zou zonder dat alles niet mogelijk zijn.

Voortdurend werkt de Ovetheid op het maatschappelijk leven in. Zoolang zij daarb'ij de haar gestelde grenzien stipt in acht neemt, isi idie inwer-• king heilzaam'. Maar zoodra zij met de bedoeling om duurzaam-ide taaS der'm'aats'chaippeijïe & iohten 'geheel of gedeeltelijlc' over .te nemen, in gaat grijpien in het leven, komen èn Staat èn Maatschappij' in het gedrang.

Om dat in te zien, moeten wij'; höt O'Og slaan op de maatschappij', zooals die is samengesteld.

In haar werkt de menscb. Hij' spieelt daaa*, in allerlei verhoudingen e'U functies, zijn rol.

De mensch kan. alleen reclit gekend worden, wanneer wij niet alleen zijn geschiedenis bestudeeren, maar heni óO'k zien in bet licht, dal Gods Woord op hem vallen laat.

En dan staat O'p den voorgronid, daL de mensch eeuwig is, dalt zijb beStaan hier op' deïze aarde slechts een 'stadium is in zijn leven. Goid heeft de eeuw in zijn hart gelegd. '

Heel de menschelijÜse samenleving rnoet in flit licht bezien worden.. D: an alleen is zij! eenigSzimat te verstaan en kan er voioï fle g'roote problemen, die zich vooridoen en waaropi wij telkens stuiten, in beginsel een oplossing worden gevoriden.

Indien de mensch niets anders had dan zij'n aardsche leven, en mlet zijn 'dood het boek' zijner geschiedenis voior altijd werd afgesloten, dan zou alle onrecht, alle ellende, aUe jammer, ^dia het maatschappeÜjk leven oplevert, on'dragelijk zijn. Maar dan zau ook het ideaal, dat bij moest naja: gen, een heel ander weztejn, dan dé christelijke' ethiek he'm vo'Orsdhrijft. Dan deed hij inderldaad het verstandigst, met alles in dit leVen te zoefen en er van te halen, wat hiji' er van halen kan.

Maar nu, ide menSch eeuwig is, 'nu hij' vertooint het bieeld Goldis, nu hij' gieroeplen is ter eere van Zijn Schepper te leven, en al zijn handelen^ 'daarop te richten, nu vertoont zich ook het samenleven der menschen in een bij'zonider licht.

Hij is geb'oniden aan regelen, die God hem' S'teMe; hij heeft zicb te oniderwerp'en aan lie heilige wel, waarin ideze moeilij-k te houden geb'O'den vO'Orko'men: 'Gij zult tden Heere Uw 'Goid liefhebben bo^ ven alles, len uw naaste als u ^elven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen