KUYPER - BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

XXIII.

De Christelijfc-Nationalen op de vergadering van , , Schoolverbond". Artikelen; verzameld door Dr A. Kuyper, Amsterdam, H. de Hoogh & Co. 1870.

Begin' September 1869 deelden verscbillende bladen een uitnoodiging mede', geteekend door de heeren P. en D. Harting te Utreclht en te Enkhuizen, ter bij'wom"ng van een weldra te houden bijeenkomst, ten einde de grondslagen tö ieggen voor een sciho olverb ond. 't Doel daarvan was de bezwaren tegen de schoolplichtighsid, zoovi^el miogelijk uit den weg te ruimen en intusschen de algemeenheid van het schoolbezoek door alle gepaste middelen te bevorderen.

„Daartoe", OTO heette liet in de circulaire, , , behoort een schoolverboad zich op een geheel onzijdig standpunt te plaatsen. Voorstanders van het staatsonderwijs en van het bijizonder ondei-wijs kunnen izich hier aaneensluiten. De vraag, waar en hoe de kinderen leeren, hoe gewichtig' ook op ziclizelve, is' uit dit oogpunt van ondergeschikt belang. De hoofdtaak is, dat zij loeren, opidat zij de noiodige kundigheden verwerven, waardoor zij nuttige leden der maatschappij kunnen worden. Alleen een verbond van 20O wijde streldtinig, dat het allen kan opnemen, die het omtrent die hooMzaak eens zijn, onder eerbiediging van elks' overtuiging, aangaande de beste wijze, waarop het doel kan bereikt worden, heeft kans van welslagen."

De Hoop des Vaderlands, het hoofdorgaan der Vereeniging voor Chr. Nat. Sohoolonder-• wij's, deze woorden overnemende, wilde zich niet ontveinzen, dat dit doel loffelijk en begeerlijk wi? ., maar betwijfelde, of het bereikbaar was. .Zoo lan'^ de tegenwoordige wet onveranderd biestaat en de openbare school bij' dwang oplegt, antwoordde het blad: neen. Zoo lang de school niet beter dan nu in overeenstemming is m'et de andeï© opvoedende factoren, huisgezin en kerk, is er op dit gebied niets afdoende aan te vangen. Nochtans achtte het blad het wenschelij'k, dat ook de vrije Christelijke school op de voorgenomen bijeenkomst werd vertegenwoordigd. Want het wilde gaarne medewerken tot bestrijding van het schoolverzuim: . Maar het wilde niet, dat die bestrijding, zooals wellicht werd bedoeld, de afleider zou zijn voor het mieer gewienti'ge; een middel ter agitatiesussing, ter onderdrukking van de consciëntievraag, of de godsdienstloo^e, maar in werkelijkheid anti-Christelijke Staatsscinool den voorrang, haar bij de wet bO'Ven de vrije school verzekerd, behouden moest, dan wel O'f de vrije Christelijke school regel, de gebonden godsdienstloo'ze Staatsschool uitzondering zou worden. Dat laatste noemde De H o o p' des Vaderlands het eenig afdoend middel tegen scihoolverzuim. Bij de vrije Christelijke school valt de onverschilligheid der ouders weg en met deze de hoofdoorzaak der kwaal.

Intusschen vonden de' voorstellen van de heeren Harting al meer bijval. Met ophef werd de zaak in schier alle liberale bladen aanbevolen. D'O namen echter van vele, sommige door gemeentebesturen benoemde afgevaardigden, de verlangde tegenwoordigheid van het geheele toeiziende perso'ueel, uroo-•tendeeJs der vrijie Christelijke school niet genegen, wettigde bet vermoeden, dat de vei'klaarde vijanden der vrije Christelijke school O'p die aanstaande vergadering den boventoon zouden voeJien en geen middelen onbeproefd laten om hfelt in z'ijn oorsprong onschadelijk werktuig in een hoogst schadelijk oorlogstuig te veranderen tot bestrijding, zoo niet er vernietiging van de zoo fel ge'hate Christelijke school. Onbillijke verdachtmaking was het dus niet te onderstellen, dat zeer velen beivordering van schoolp'lichtigheid en kosteloos onderwij's zouden te baat nemen niet enkel om schoolverzuim ie keeren, tti.aar vooral om, door de overm'aeht van het geld of van de strafwet, de geloofsovertniging der ouders ten gunste der openbare school te doen zwichten. De Hoop des Vaderlands achtte het dan oo'k niet onmogelijk, dat er, voorzeker • tegen de bedo'eling der vO'Orste'Uers, veel ia en achter de oorspronkelijk niet te verwerpen zaak gelegd werd, waardo'Or het schoolverbond voor de vrije sc'hool het Trojaansche paard kon worden. En Professor Brummelkarüp, die ook aan de oproeping gehoor hoopte te geven, spoorde in De Bazuin, no. 42, zijn vrienden aan, O'nl er naar overtuiging te spreken en in geen verbintenis te treden, dan met en in den Heeife:

„In het zonder God zijn ligt de vormki'acht van het revolutionaire tijdperk, waartoe Oiok onze leeftijd behoort, en waartoe de openbare school de Natie gereed maakt. Dat wij allo gelegenheden aangrijpen om daarte'gen te_getuigen en te staan in de kracht onzes Gods. De Minister Fock heeft in de Tweede Kamer verklaard, dat aan de gewetensbezwaren van duizenden niet zal wo'rden te'gemoet gekomen. Intusschen regeert O'ok niet de heer Fock, lUEiar de Heere onze God, Wiens naam over ons izaad is aangeroepen, en voor Wien wij - hebben betuigd bel te zullen opvoeden in Zijne vreezs."

De vergadering van het Sc'hoolverbond was bij'eengero'epen tegen Woiensdag 27 Ocitober te Utrecht.

Op de agenda was voorgesteld, dat als hoofdbeginsels van het op' te richten verbond werden^j.^^ aangenomen: '

1. Het Schoolverbond heeft ten doel: bet bezoek der scholen, waar lager onde'rwij's gegeven wordt, 'door alle gepaste middelen te b'evorderen.

2. Het Verbond 'Onthoudt zich zorgvuldig van alles, waardoor de godsdienstige 'meeninge'n van dezen of genen zouden kunnen ge'krenkt worden.

3. Zij, die het lidmaatschap van het Verbond aanvaarden, verklaren daarbij' persoonlijk alles te zullen in het werk stelten, wat strekken kan om' in hunnen bijizonderen kring de bedoelingenv-.la|.'OT5 het Verbond te bevorderen. ^4-t*ïfsS*

Aan den vooravond had de af deeling Utrecht van C. N. S. haar zustervereeniginge'n uitgenoodigdtot een samenzijn, oim Üe houding te bepalen, die de vrienden van het Christelijk ondeö.'wijs zouden aanno'men.

De uitslag van deze bespreking was, dat door de opgekomenen een commissie van .zes heeren benoemd werd, bestaande uit de heeren Feringa, van Asch van Wijck, de Geer van Jutphaas, Brummelkamp, A. Meijer en Kuyper, aan welke in mandaat werd gegeven, de volgende amendemienten op' de hoofdbeginsels voor te dragen.

Op 1, aan deze alinea toe te vo'Ogen: „Bev-orde'ring van-schoolplichtigheid en kostetoos onderwijs blijve onder de vigeerende schoo'lwetg^ving, hierbij uitgesloten."

Op 2, aan het slot te laten volgen: „Motóht derhalve tengevolge van den stoot door z'ijh optredeh aan de publieke meening •gegeven, invoering der schoolplichtigheid aan de orde komen, dan /al in zijn program, algeheele vrijmaking der school steöfls aan dé invoering der schoolplichtigheid moeten voojafgaan".

Op 3, tusschen de woorden: „daarbij" en „p-ersoonlij'k" in te lasschen: „voor zoover hun overtuiging dit veroorlooft".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen