VIER GEDACHTEN.

Reformatie is groot werk.

Wanrueer wij de geschiedenis overzien, bepaald de geschiedenis Tan de C'hristelijk'e Kerk, dan bemerken we, dat bepiaalde pierioden door.ieder als tijdperken v.an Refoi-mjatie worden iaangeduid. En bet kemner'lc v^an zülfce tijdvakken is, dat er iets geweldigs is gteheurd. Geweldig aa-n de eene zijde, omdat foTscih gebroken werd jmet allerlei ingeslopen misbruik, dat te vast sc'heen ingeworteld, dan dat ooit laan uitroieiïn; g 'kon worden gedacliit. Geweldig laan den anderen klant, omdat met een moed, die verbiazing wekte, teruig werd gegrepen naar de periode van de Christelijke Kerk na den Pinksterdag, waarin zie ziqh in de zuiverheid van nieuwjong leven onder de eigen leiding der apostelen heeft geopienbiaard en omdat theoretisch werd beweaen en prajitiscih aangetoond, dat wat God toen aan regelen voor de zichtbare opénbiaring van het lichaam' ivan Christus op aarde had voorgeschreven, ook in een anderen tijd kon worden gehoorzaamd.

Bij zulke Reformaties ging h'et ota de groote dingen, 't Liep omi de fundamenten van het Christelijk geloof, die tegen uitgraven werden behoed en die ontdaan werden v; an veel licM getim, taerte, dat er op was , verrezien. 't Liep' om beginselen in den vollen zin des woords, dat wil zeggen om mlke uitspraken, kwesties, die m-etterdaad heel een levensterrein Ibeheerschen en die richtsnoer kunnen 'wezen op gansch een gebied. Dat werd .gezien en daarom; komt bij Refoxmlatie een volk in belweging. Dez'e dingen geschieden niet in een hoek. Men kan er zich iniet aan onttreldken, men moet zich uitspreken, vóór of tegen. Daaroimi brengt Reformaü© doorgaans scheiding, 't Gaat, om wat allen belang inboezem't, waarmee ze zich' gaarne willen bezighouden. De geleerde p'Cinst er over in liet studeervertrek en de marskramer spreekt er van op 'den weg. Het igiaat om dingen, die in hun-diepste wezen door allen worden Verstaan, juist omdat begrepen wordt, van höie yerre strekking ze zijn.

Bij Refomlatie ontbreekt de öeiiiheid en de Heinzieligheid, het peuteren en het knabbelen. Natuurlijk! peuteraars izijn er ook' in Reformatietijd, vooral onder-de tegenstanders. Men ziet ze ronddraaien om de groote gedachten, z'e patten er een stuk van beet, trekken (h'et uit elkaax en willen laten zien, dat het Jiol is van binnen. Stel, . dat biet hun een enkele mïaal gelukt — ook bij R.eforta, 'atie is zonde — de Reformatie zelf wordt er niet dooa-aangetast.

Zoo zeker vallen deze dingen in de geschiedenis wiaar te nemen, dat imen hier veilig k'an'spreken yan een norm^ die doox den loop der tijden ons IS aangeboden. En wilt ge weten, of V, an Reformatie pag worden gesprokten, vïaag dan ook veilig dit: 'S het groot — of is het klein.

Bij Reformatie werkt God door het genie.

Alle Reformiatie knoopt zich vast aan den naam •^fin één — of jneer — die van zijn schouderen en opwiaarts hiooger is dan al het volk'. Waar komt die knan van da-an? Men wteet Jiiet niet — God heeft üem Verwekt. Hoe komt hij aiaji zijn ideeën? — ^od gaf z; e {hem! floe weet hij zoio den juisten toon te treffen, de menschen te boeien, te leiden, waarheen hij wil? God. heeft het hiem geleerd.

Weet die m]an, dat hij Reformatie inluidt? Ik geloof, Ihet niet." Hij weet zich geroepen, hij moet. e oogen zijn hem'' open gegaan voor de deformane •-|b; ij ziet den pechten iWeg. Jlij Jieeft 'gewacht 'kan niet tmeer zWijgen len 'li^j treedt op. Met een vrij onbeteekenende daad misschien, maar met een, die een profetie is. In een bijzaak wellicht, maar van welkte hij zelf weet, , dat ze in engen samenhang staat, met hetgeen voor hem de hoofdzaak is. In een (hioek somtijds, maar waarin hij niet k'an blijven staan. Dan wordt hij vooitgedreven, uit het ééne volgt !h{et ander. Hij ziet den weg, de toekomst tot op Iziektere hjoogte. 't Is of een vast plan, da.t slechts op verwezenlijking-wacht, klaar ligt in zijn geest. En izoo werkt hij met ongebroken 'kracht. Hij mobiliseert een leger en voert het ter overwinning. Hij strijdt en behaalt de |zege. Hij geeft geen kam'p en z; .iet zijn tegenstanders afdruipen. Als ze meenen hem levensgevaarlijk te 'hebben getroffen, is het, of uit de wond 'drie nieuwe hoofden groeien. De werldkracht lijkt onuitputtelijk. En het is alles groot, alles één geheel, wordt alles gedragen door één gedachte. Hij weet zijn 'denkhieelden door te voeren, levensviatbaarheid te geven hier, daar, overal.

Niet, dat hij volm'aalkt is, hij is zondaar. Niet altijd zijn zijn middelen recht, niet steeds is hij billijk. Groo-t in deugden en gaven is vaak - ook groot in gebreken. Een hboge boom' heeft ook een lange schaduw. Straks blijkt, dat hij zich soms heeft vergist, zijn kracht overschat, de dingen pasklaar - gemaakt naar zijn systeem, dat als alle menschelij'k .stelsel zijn gapingen heeft, Gods schepping niet verwerken |klan. Dan mi'oeit er worden afgebroken, soms voor zijn eigen oogeïi. En toch —'hij heeft overwonnen.

Want die sloopen, 'züjn als bouwers in zijn school gevormd.

Moet ik hier een toepassing maken?

Ik geloof niet, dat het no-odig is.

Reformatie vindt weerklank in het geweten der menschen.

Reformjati-e komt na deformatie, als leven in en na den dood. Er leeft iets onder de menschen. Ze Weten |het niet te zeggen. Ze wachten, ze zijn voorbereid op iets groots, ze hebben het niet. Ze ga, an voort in een .sleur, die reeds lang niet bevredigt. En ze k'annen niet anders. Hun geweten klaagt en ze weten izich niet te bevrijden.

Dan plotseling laat God 'hcht schijnen en hun oog schp.uwt het licht. Ze .zijn gelulAig, ze moeten - mee, indrinken de stralen, als de ziekte het genezende' zonnelicht.

Bij elke Reformatie ziet ge het volk in breede schaxen meegaan. Gewillig, overweldigd, ze moeten, 'zB kimnen niet anders. Al zou het hun dood of vervolging kosten, ze gaan.

Dat komt, omdat Reformatie weerklank vindt in het geweten, 'ze brengt inderdaad „het verlossende woord". 'God doet geen half-werk'. En als hij den reformiator geeft, geeft hij ook'.bereidheid om hem te volgen. Niet bij allen. Bij de tninderheid mis-Bchien. Maar 'die volgen, volgen door het vuur ©n door het water. jHet is of ze eigen oordeel hebben opzij gezet, ze doen, wat van hen wordt gevraagd. Zoo wordt er tot in het overdrevene en zondige gevolgd, ook hierin de ongerechtigheid. En toch'— j'uist dit volgten doet de Reformatie slagen en zonder dit volgen zou er geen Reformatie zijn geweest. Er waren ook groote mannen, die eenzaam zijn weggekwijnd, omdat niemand naar hun stem [beeft gehoord en hun spreken te vergeefs was. Trouwens de invloed op de schare is wel nog nooit verklaard. Men k'an wijzen hierop en daarop — feit is, de één heeft invloed, de ander niet. en tmen kan er weinig aan doen, hierin openbaart zich Gods bestel. Die reformator heeft dien invloed.

Hij kan zeggen, wat de menschen niet konden zeggen, doch waarop ze hebben gewacht, wat ze vermoedden en nu plotseling Iher'kennen als .hun diepsten wensch.

En zoo ziet ge bij Reform'atie het geweldige gebeuren. De menschen ktannen breken en oprichten, geheel veranderen, den weg terug bewandelen, nieuwe wegen inslaan. Ze zijn in beweging en dat .alles, omdat zie in onrust waren en nu Mm geweten hun z'egt, in dien weg vindt ge de rust. Dat is de werking van Gods Geest en Woord in de jhaxten der (menschen.

Reformatie vraagt om een p eri ode yan uit-en nawerking.

Waarlijk niet alleen na de heldendaden van den groote-n Alexander komen de epigonen. Elk groof man sleept ze achter zioh - aan, ook de reformator. Er schijnen menschen te leven, die het .heel vreeselijfc vinden, dat er epigonen zijn. Inderdaad ishet een groo-te weldaad. Eerst door het werk'. Van die na hen komien, wordt het werk' van den reformator na zuivering en toetsing het eigendom van de Kerk des H-eeren. P; as door het Hellenisme bexeikte ons het goede van de Grieksche k'ultuur en zoo gaat het op elk gebied.

Ik istem toe, dat er in de perioide na de eigenlijke Reformatie veel min-schoone dingen gebeuren en ik denk daarbij met name aan den strijd om de geestelijke erfenis. Velen grissen er een stukje af-D© een begeert iets van den ivloed, een leidersplaats, de tweede tracht eigen ideeën mtet den naam van den reform; ator te dekken, de derde vraagt voor zich de onfeilbare exegese op van zijn gxooten leermieester. Geen strijd duurt z-oo' lang als één, waarin de tegenstanders aan elkander gewaagd zijn. De hiotsing .vian gelijke krachten brengt evenvvicht. Dan 't is geen haiiverheffend schouwspel, als velen zich' beleefdelijk aianbieden voor een eereplaats. Een natijd is leen lusthof voor kleine zielen.

Maar dat alles is ten slotte het bij'kom'stige. '

Feit is, da.t het groote werk toch cle schaaf der k'ritiek niet kan missen. DW het onvolkömene in het licht mioet gesteld en zoo de kiem'Jgezaaid van nieuwe Reformatie. Er moet worden gewikt en gewogen. Nagegaan, of dit jzoo kan blijven en of die igedachte wel juist is toegepast. Of het op'laaiende vuur bi^halve warmte ook niet een brand heeft gebracht. Of de vaart niet zoo sneUwas, da-t, toen de hoofdweg nauwer werd, een doodloopend zijpad werd, opgerend. Dat alles moet uitgezuiverd' 't Kan niet - anders, want geen Reformatie is volmiaakt.

Refonhatie Waakt men niet, Refoxniatie doet God uitbreken. , Vooxtgaan in de lijn der-Reformatie, fcuimen , we in zijn kracht. Is dat ook niet een heerlijk werk?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen