Financieel Economische Rubriek.

11 Mei 1931.

In ons overzicht van 2 Maart j.l. schreven wij onder meer:

„Omtrent Philips blijven de twee uiterste stro^omingen bestaan; er is een categorie van specula-•tieve beleggers, die geen moment twijfelen aan het „win-vermogen", de eaming-capacity, van het concern en bij elke reactie weer opnieuw in de markt gaan, terwijl een andere groep bitter weinig vertrouwen in den opzet stelt. Vandaar de wilde fluctuaties, die er in de aandeelen plaats vinden. Wij behooren tot hen, die pessimistisch gestemd zijn en die geen redres van beteekenis verwachten. De gulden dagen van Eindhoven zijn ons inziens voorbij en de geheimziimige macht, die jarenlang om de Philips-creatie hing, is gelsroken. De naaste toekomst zal vermoedelijk grootere nuchterheid teweegbrengen."

Op dat moment noteerden de aandeelen circa 228 pCt. De a la hausse georiënteerden hebben kans gezien den koers nog belangrijk op te schroeven, zoodat op 18 Maart het hoogste punt van 1931, n.l. 262% werd bereikt. Daarna is de stemming flauwer geworden, waardoor de noteeringen geleidelijk afbrokkelden zonder echter het laagste punt in het loopende jaar van 179 pCt. te benaderen. Tot enkele dagen geleden de verkooplawine weer een aanvang begon te nemen en de koers tot bijna het laagste punt van 1930 ad löSVa' werd teruggedrukt. De aanleiding tot den hernieuwden verkoopsdruk moet liggen in de ongunstige verwachtingen omtrent het komende dividend. Enkele bladen vermeenden uit goede bron te kunnen mededeelen, dat 11 pCt. zal worden uitgekeerd tegen 21 pCt. over de drie laatste jaren, doch ook deze nog betrekkelijk gunstige dividendraming werd door Eindhoven gedementeerd. Nii vermeent men op niet meer dan 6 pCt. te mogen rekenen.

Het jaarverslag werd in het vorige jaar op 1 Mei gepubliceerd, zoodat de vertraging in de publicatie, welke dit jaar plaats vindt, de gemoederen doet verontrusten. Men kan bij dit soort patentenconcerns geen diagnose stellen; oogenschijnlijk vermeent men uit de balanscijfers iets reëels te kunnen lezen, doch wanneer men zich de geheele situatie goed gaat realiseeren, dan blijven er voor den leek nog zulke onduidelijkheden over dat men per saldo wijzer doet zich geheel afzijdig te houden. De ervaring, die men de laatste jaren met Philips heeft opgedaan, stempelt de aandeelen niet tot goede speculatieve beleggingsfondsen — men mag zijn hoed afnemen voor de wetenschappelijke prestaties van de aan het bedrijf verbonden ingenieurs, maar men kan geen bewondering koesteren voor de wijze, waarop ten slotte aandeelhouders werden ingelicht.

Nu wij toch over patent-maatschappijen spreken, willen wij eveneens onze gelijkluidende opinie over aandeelen Kuchenmeister's Accoustiek geven. Ook hier geldt het een bedrijf, dat voor den buitenstaander in nevelen gehuld is. Het is een feit, dat de geluids-techniek nog in de kinderschoenen staat, dat verbluffende uitvindingen zullen kunnen worden gedaan, die de winst-capaciteit enorm zullen kunnen verhoogen, het neemt echter niet weg, dat het gewriemel van alle patenthouders, die elkander het eerstgeboorte-recht betwisten, een risico-factor in hef leven roept, die voor den serieuzen belegger niet te dragen is. Van verschillende zijden —• meestal van insiders — hoort men niets dan gunstigs over de organisatie en het stoere werken van het onderhavige concern. Toch blijven wij bij onze meening, dat ook hier belangneming af te raden is. Ook hier staat tegenover de groep, die niets anders dan fraais voor de naaste toekomst verwacht, een breede categorie personen, die uiterst sceptisch de ontwikkeling van de geluidsfilm tegemoet ziet, zelfs van een fiasco spreekt. De koersfluctuaties waren ook dit jaar van misère groot; tegenover een hoogtepunt van 95V4 pCt. op 5 Februari registreeren wij momenteel bijna het laagte-record van 651/2 pCt. (de laagste noteering was 64 pCt.).

Sinds wij in onze vorige beschouwing uitvoerig bij de Koninklijke Olie hebben stilgestaan, is er niets bijzonders geschied. De over-productie is nog steeds niet verminderd, terwijl de vooruitzichten eener meer doeltreffende restrictie door de houding van exploitanten van het Oost-Texasveld vrij poover blijven. Weliswaar is de kans groot, dat op andere gebieden de energieke boor-activiteit tengevolge van de verliesgevende prijzen zal stagneeren, maar de weinig conciliante houding van de „low producers" doet de dagelijksche productie toenemen. Deze bedroeg gemiddeld in de week, geëindigd op 2 Mei 2.475.100 barrels tegen 2.422.600 barrels per 25 April. Bovendien vormen de geleidelijk-aan gepubliceerde winstcijfers der vooraanstaande olie-maatschappijen geen aangename lectuur. De Shell Union bijv. leed over het eerste kwartaal van 1931 een verlies van niet .minder dan 9.908.000 dollar tegen 3.155.000 dollar in de over-

eenkomstige periode van 1930. Wanneer men be-, denkt, dat het netto-bedrijfsverlies (dus zonder de dividend-uitkeeringen op de preferente en gewone aandeelen) over 1930 5.095.000 dollar bedroeg, dan spreken de uitkomsten over het achter ons liggende kwartaal boekdeelen. Men vraagt zich nog met eenige verwondering af, hoe het komt, dat de aandeelen nog niet veel verder gedaald zijn. Een en ander had geen gunstigen invloed op het koersverloop der aandeelen Koninklijke, die echter evenmin belangrijk reageerden. Wij kunnen ons vergissen, doch wij vermeenen uit allerlei factoren te moeten opmaken, dat de voortschrijdende concentratie-idee en de stijgende intellectualiteit der massa de tendenz heeft om nivelleerend op dividend-uitkeeringen te werken. Wij bedoelen daarmede, dat niet meer de aandeelhouders de domineerende participanten in de bedrijfswinst zullen zijn, doch dat deze in toenemende mate voor expansie, sociale maatregelen en afschrijvingen zal worden besteed. Dat dus ook hier eene versobering zal intreden, die kenmerkend voor de geheele huidige maatschappij is. De consequentie dezer theorie is de evenredige aanpassing van het koersniveau aan de nieuwe rendements-norm. Vandaar dat wij als onze pertinente meening konden vasthouden aan het idee, dat de heftige koersdaling der laatste jaren geen uiting van doelbewuste baisse-transacties was, geen speculatieve verdisconteering van den weg bergafwaarts, die de economische maatschappij was ingeslagen, integendeel, dat de welvaart der maatschappij, die zelfs nu nog onder de oppervlakte bestaat, geheel anders wordt verdeeld. Wat wij crisis noemen, is slechts een crisis voor den ouderwets geworden ondernemer. De nieuwe opvattingen omtrent het bedrijf tasten zijn positie aan en de natuurlijke inertie heeft de gevolgen van zijn doodsstrijd over een groote categorie van belanghebbenden verdeeld. Heeft de oude era — die men abusievelijk met de kapitalistische periode aanduidt — het afgelegd, dan kan de hoogconjunctuur weder worden ingezet, doch ditmaal met andere gevolgen voor de diverse lagen, waaruit onze maatschappij bestaat. Niet het kapitalisme is stervende — een ieder streeft en blijft streven naar bezit, naar verbeterende sociale omstandigheden — maar de vroegere opvattingen ervan zijn bezig tenonder te gaan.

Zien wij dit niet duidelijk bij de Unielever? De geweldige concentratie-beweging bij dit concern uit zich niet in hoogere dividenduitkeeringen, immers het dividend is nu al drie jaar op 10 pCt. gestabiliseerd, niettegenstaande groote bedragen voor afschrijvingen en reserveeringen zijn besteed. Maar men benut de groote exploitatie-winst om den prijs van de margarine beduidend te verminderen, al camoufleert men deze uit psychologische overwegingen door nieuwe merken tegen lagere prijzen in omloop te brengen, merken, die wèl in naam, doch hoogstwaarschijnlijk niet in hoedanigheid van de oude verschillen. Het eenige onderscheid ligt in den prijs. De conservatieven zullen den hoogen prijs blijven betalen voor den ouden naam en daarbij denken, dat zij betere kwaliteit hebben ingekocht, terwijl de consumenten, die niet zoo voor traditie voelen, de goedkoope Sanella inslaan.

Niettegenstaande de Unielever een der best geoutilleerde wereldconcerns kan worden genoemd, verwachten wij geen groote koersstijging, tenzij de onberekenbare speculatie opnieuw alle normen uit het oog gaat verliezen en zeepbellen blaast, die onvermijdelijk uiteenbarsten. Toch beschouwen wij deze aandeelen als solide speculatieve beleggingsfondsen, waarvan het rendement ad circa 61/4 pCt. gunstig mag worden genoemd. Vooral nu de rente nog steeds laag blijft en geen teekenen vertoont van een stijging in de naaste toekomst.

De Federal Reserve Bank in New-York heeft de disconto-rente van 2 pCt. tot IV2 pCt. verlaagd en daarbij gedemonstreerd, dat de Amerikaansche centrale bankautoriteiten van de lessen der laatste jaren weinig geleerd hebben. Wij kunnen de ZO'Ogenaamde „easy-money"-politiek niet waardeeren, die o.i. geen enkele reëele verlichting kan brengen. Slechts de speculatief aangelegden zullen het restje, wat de achter ons liggende krach hun heeft overgelaten, opnieuw in de waagschaal stellen en dan kunnen de financiëele kannegieters met voldoening op hun werk neerzien. De koersstijging, die men vermoedelijk daardoor tijdelijk in het leven zal roepen, zal wat nieuwe financiëele ellende brengen, zonder dat de reëele handelswereld er de vruchten van zal plukken. De jongste koersstijging in Wallstreet schrijven wij dan ook aan deze averechtsche politiek toe.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen