Neutraal?

Bij de Firma J. B. Wolters verscheen dezer dagen van de hand van Dr G. Bolkestein, Inspecteur bij bet M. O.: De Concentratie-gedacht© in het Middelbaar Onderwijs. In een tweetal opstellen rekent de alleszins deskundige schrijver eerst even af met de zoo boog geroemde „algemeene cuxtwikkeling", die moest leiden en dan ook boe langen hoe meer leidt tot een „dunne oppervlakkigheid". Hij acht het een groot bezwaar, dat de schooi! alleen voedsel biedt aan bet verstand en is hartgrondig overtuigd, dat ook de Middelbar© „School meer oog moet "hebben voor de lichamelijke vor­ ming — hij denkt speciaal aan do meisjes — en ook het „gemoed" van de leerlingen niet mag verwaarloozen. Bij meent, dat dan de school meer zal doen voor „algemeene ontwikkeling", die thans zoo weinig algemeen is, dat ze alleen maar intellectueel is.

In bet tweede opstel komen dan schrijvers ideeën omtrent de meerdere concentratie bij het onderwijs. De schrijver wil die concentratie zoeken in vermindering van het aantal scholen, in wijziging van bet type der sc'holen, 'in vakkenverminderïng, en bij elk vak in detailvermindering, 't Is zeer'ïn'teressant bet betoog van Dr Bolkestein te lezen en ik wil bet boekje dan ook graag hartelijk aanbteivelen. Mij was het deze keer om een enkel detailr punt te doen, waarbij ik voor mijn lezers de vinger wil leggen.

Aan het slot maakte de "schrijver een opmerking, die ik namelijk van bet grootste belang acht. Hij wil geheel breken met de opvatting, die in, Nederland gehuldigd wordt omtrent het woord „neutraal". Men meent dan over godsdienstige dingen niet te mogen spreken. Zoodra men dieper op de dingen ingaat, komen de principes bloot.

„Dan geeft neutraliteit, echte neutraliteit, ont-geestelij'kt onderwijs; men kan ze slechts benaderen door oppervlakkigheid en inhouidloosbeid. Natuurlijk geldt dit voor bet eene vak meer dan voor heit andere; voor de wiskunde nauwelijks, voor de geschiedenis b.v. zeer sterk."

Terecht wordt daarna gewezen op wat de wet eigenlijk zegt omtrent de neutraliteit. Er mag in de school niets worden gedaan, geleerd of toegelaten, wat strijdig is met den eerbied verschuldigd aan de godsdienstige meeningen van andersdenkenden. Dr Bolkestein wil daaruit constateeren, dat de wet niet verbiedt iets te doen, 'te leeren of toe te laten, strijdig met de godsdienstige meeningen van andersdenkenden; neen, er staat: strijdig met den eerbied verschuldigd aan de godsdienstige meeningen van andersdenkenden. „Men lette op bet groote verschil. Tegen de wettelijke bepaling mag niemand en kan niemand bezwaar Tiebban. Ook bij het bijzonder onderwijs zal ieder wél-denkende den eerbied, aan de godsdienstige meeningen van andersdenkenden verschuldigd, niet uit het oog willen verliezen. Maar de wet verbiedt niet een godsdienstige meening te uiten, die andersdenkenden niet deelen. En over niet-godsdienstige meeningen spreekt de wet in bet geheel niet. De practijk is hier verworden. Goed onderwijs aan leerlingen van twaalf tot achttien jaren vraagt, dat men ook beginselen, meeningen uit. En de hooge taak van den leeraar is dan daarbij, dan eerbied niet te verliezen èn voor 'de godsdienstige én evenmin voor dei andere meeningen van andersdenkenden. Elke propaganda b.v. is te veroordeelen. Maar het uiteenzetten van 'beginselen is voor goed onderwijs noodig. Echt neutraal onderwijs is voor de rijpende jeugd, die om principes en daardoor leiding vraagt, waardeloos, wanneer het wetenschappen betreft, die ook voor die jeugd beginselen kunnen openleggen. De Nederlandsche wetgeving is wijzer dan de sehoolpractijk."

Wij verbeugen ons niet weinig, dat van zoo ge^ achte zijde de onmogelijkheid van neutraal onderwijs eens wordt in het licht gesteld. En een tweede oorzaak van verheuging is, dat we reeds zoo ver gevorderd zijn met bet oprichten van onze eigen scholen ook voor bet Middelbaar Onderwijs. We kunnen het nu eenmaal maar niet aan ieder toe^ vertrouwen, de beginselen aan onze jonge mensoben uiteen te zetten. Onze scholen mogen gelukkig propaganda maken. Wij propageeren onze beginselen aan de jeugd, die op onze schoolbanken plaats neemt. Het standpunt van Dr Bolkestein brengt ons wel verder. We worden verlost van een scbijn-neutraliteit, die verderfelijk is, maar we krij-. gen een objectiviteit, die-ook nog onmogelijk is. Bij lederen onderwijzer, bij lederen leeraar krijgt bet onderwijs een subjectieve inslag en ook daarom moet ook voor de rijpende jeugd bet onderwijs gegeven worden door menschen, die leven uit de> zelfde beginselen, als door de ouders der kinderen worden beleden. Het nobelste onderwijs op humanistische grondslag bevredigt niet den positieven belijder.

G. MEIMA.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen