MUZIKALE KRONIEK

Sweellnck's Psalmen. (Oeref. HDISmuzlek en geen Protestantsche KERKmuzitk!)

15 April bericfhtte „de Telegraaf" uit Den Haag, dat de aldaar 24 Jan. opgerichbe Ver. v. Protest. Kerkmuziek zich in groeiende belangstelling mocht verbeugen en — na allerlei meegedeeld te hebben — dat in het Hoofdbestuur te 's Gravenhage zitting genomen hadden als vertegenwoordiger der Ned. Herv. Eerk Ds L. D. Poot; voor de Vrijziimige Kerkgenootschappen Dr J. C. A. Fetter, Rem. Pred., „terwijl een zetel voor een vertegenwoordiger der Gereformeerde Kerken nog vacant is".

Nu willen wij geen oogenblik verwijlen bij de gedachte aan dien vacanten Geref. zetel, maar even de aandacht vestigen op een tot bedenking aanleichng gevende passage in dit „Telegraaf"bericht, n.l. deze:

„De Prot. kerkmuziek heeft langen tijd in bibliotheken gelegen, zonder dat iemand in kerkelijke kringen er zich rekenschap van gaf dat hier een groot geloofsgetuigenis in klanken werd veronachtzaamd en werd onthouden aan degenen die er door zouden kunnen worden nader gebracht tot den eeredienst. En dit gold een deel der toonkunst, waaraan een onzer landgenooten Jan P. Sweelinck, de 17-eeuwsche organist van de oude kerk te Amsterdam, belangrijke scheppingen gewijd heeft."

Zooals dat daar allemaal staat, is dat eigenlijk een groote mystificatie. Ja, we weten wel dat in Duitschland voor meer dan honderd jaar, met Bach's Malth.-Passion en Cantaten, en tegenwoordig met weer andere werken, allerlei uit muziekarchieven werd opgedolven aan ProL. kerkmuziek. Maar 'daar gaat het hier niet over. Met name is hier sprake in verband met Sweelinck, van Nederl. Protestantsche Kerkmuziek! En dit nu is absoluut onjuist, omdat, al keeren we alles om wat archief heet, van Dollar tot Schelde, van Nieuwediep tot het uiterste puntje van Limburg toe, we er met den besten wil geen balk, geen maat, geen noot zelfs, uit tegenkomen, dat dien naam zou kunnen verdienen. Weliswaar zijn er gevonden geestelijke, stichtelijke zangen, zooals Souterliedekens van Clemens non Papa, Psalmen Davids van Corn. Buscop, een voorganger van Sweelinck, en laatst niet het minst de Psalmbewerkingen van Sw. zelf, maar om deze laatste partituren door te laten gaan voor Kerkkunst, is al te gewrongen en verdraaid.

De Ver. v. Prot. kerkmuziek moet dan ook nuchter blijven en niet vervallen willen, onder schijn van iets te herstellen, iets goed te maken (ondertusschen de verdenking oproepend aan veronachtzaming, kerkelijke niet-rekenschap-geving) 17-eeuwsche HUIS-muziek, geschreven voor zangcolleges, aan te dienen als liturgiscbe KERKcomposities, geloofsgetuigenissen in klanken, speciaal bestemd om als deel van den Eeredienst te worden gecultiveerd.

Dat zulk een Ver. zich constitueert om alles wat aan liturgische verhoudingen ontsproten is, zooals van Bach en zooveel anderen met hem, te propageeren, is op zichzelf gezien een zaak, die voor sommige kerkkringen en groepen zijn nut kan hebben — of zoo'n over-enting ook zal strooken met onzen kerkdijken Volksaard, is iets dat de tijd zal leeren.

Dat ze zich daarbij bedient, om In Nederland Nederlandsch te blijven, van muziek-op-^geestelijkewoorden, in dit geval van Sw., met classieke beteekenis, om die tusschen haar bedrijf door, liturgisch te verwerken en te distribueeren — wie kan er eenige restrictie bij maken?

Maar ze moet niet voorgeven, als zou Sw. zijn Psalmen, „deze gewijde muziek" geschreven hebben „met de speciale bedoeling om als deel van de liturgie te gelden"!

Wij gunnen gaarne Sw. de eer die hem toekomt en wij hebben zelf al herhaalde malen gepleit voor een wederherleving van zijn Psalmen, hetzij op de programma's van kerkelijke muziekuitvoeringen, wijdingsdiensten of liturgische Godsdienstoefeningen, maar dan gewóón, als zooveel anders dat met evenveel recht daar dienst, kan doen.

Want we blijven een open oog houden voor het historische feit dat Sw. voor' DE HUISMU- ZIEK zijner Gereformeerde vrienden en opdrachtgevers het eene Boek Psalmen na het andere componeerde, dat dit zijn levenswerk, een cultuurmonument van muziek, nooit gebouwd zou zijn zonder de kerkdijken van zijn dagen, die er hem toe hebben bezield en gedrongen.

En — wat nc> g meer zegt — dat, zou Sw. zijn meesterwerk voor de KERK hebben moeten schrijven, het nimmer dien loop zou hebben kunnen maken, als ons de geschiedenis ervan meldt, 20 jaar en meer onder het VOLK, dat om deze klanken vroeg en er zich aan laafde, waarmee hij „Sion galmen deed, dat men 't in Holland hoorde"!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen