Op verstrooidenreis

11

De hofmeester had de zaken zoo geregeld, dat mevrouw mijn tafeldame werd. Voorts waren in deze klasse nog als passagiers: ten eerste mijn hutgenoot, een administrateur van een suikerondememer, gehuwd, echtgenoote in Batavia woonachtig. Deze heer was thans op weg naar de onderneming, die na de tweede politioneele actie bereikbaar was geworden; en ten tweede een m.evrouw met een drietal kinderen, waarvan één zeker reeds den leeftijd van twaalf jaar had bereikt. Mevrouw was van verlof uit Holland terug en op reis naar één der buitengewesten, waar haar man bestuursambtenaar was. Binnen enkele dagen zou de gezinshereeniging plaats vinden.

Deze mevrouw bleek het al spoedig heel goed te kunnen vinden met den bovengenoemden administrateur, en pmgekeerd. Vermoedens van al te groote toenadering rezen bij me op. Maar kom, al ben je in Indië, al te kwaaddenkend moet je toch ook niet zijn. Het zou toch al te gek zijn als moeder de vrouw twee dagen voor de gezinshereeniging nog gedachten van ontrouw zou koesteren, en van een gehuwd man mag je toch niet veronderstellen, dat hij enkele uren na het afscheid van zijn vrouw al illegitieme avances maakt. Ik ging mijn hut opzoeken, en viel in slaap. Om half vier werd ik wakker door een gerucht in mijn hut. Ik draai me om, om te zien wat er loos is. Uitslag: mijn hutgenoot de administra, teur is bezig zich in nachttoilet te steken Dus toch, constateer ik.

In Indië is alles mogelijk, is me gezegd. Maar geoorloofd is toch wel wat anders, denk ik, half slaperig. Dit is dus de veelgeloofde Indische onbekrompenheid.

Is die er werkelijk, die onbekrompenheid? Geen denken aan. Gevallen als het hier vermelde worden wel weinig bemoraliseerd, '''maar veel bekletst. Kletsen doet men in Indië even hard als in Holland. Schaamte, die vind je hier weinig. Maar breed uitmeten wie nu weer met de vrouw van die of den man van die is „uit" geweest, dat wordt graag gedaan.

Doe ik hetzelfde, als ik in dit geval in dit verslag vermeld: kletsen? Ik geloof het niet. Het moet geweten worden hoe hier de huwelijksmoraal van velen is. Wat kun je dan beter doen dan vermelden waarvan je zelf getuige bent geweest?

Als we den volgenden morgen wakker worden ligt de boot al op de reede van Cheribon. Het is een prachtig gezicht. Hoog rijst de vulkaan de Tjerimai op en steekt scherp-blauw af in de heldere ochtendlucht. bestraald door .de opkomende zon. Een stukje machtig natuurschoon, waaraan Indië zoo rijk is. In de verte ligt Cheribon. Wit schittert de vuurtoren in de zon. De ontscheping moet wachten op de aankomst van het veerbootje van den Cheribonschen veer-en Prauwendienst. Tot zoolang sta ik te kijken hoe de voor Cheribon bestemde lading wordt overgebracht op langszij gekomen prauwen van behoorUjk grooten omvang. Eindelijk is het oogenblik van overscheep op het veerbootje gekomen. U zoudt denken, dat dat tochtje van de groote schuit naar de kade wel gratis zou zijn, een stukje service. Maar dan hebt u het mis. Ook ik had het mis. Wilt u maar betalen vier gulden? En voor eiken koffer meer dan één: twee gulden meneer. Gebrek aan service van de K.P.M.? Wehieen. Maar het monopoUestelsel richt zich hier tegen de K.P.M. zelf.

U weet natuurhjk, dat de K(oninkUjke) P(aketvaart) M(aatschappij) het monopolie heeft om de vracht-en passagiersdiensten, voor zoover die per schip geschieden, te onderhouden. Maar in plaatsen, waar geen haven is (daar is Cheribon er één van) hebben zich Veer-en Prauwendiensten gevestigd, die zich het monopolie hebben verworven om passagiers en vracht van de st^d naar de groote schepen te brengen en omgekeerd. De K.P.M, kan hier geen serviceprauwendienst openen. Met als gevolg, dat je wat je noemt aan de heidenen bent overgeleverd. Ik liet me

vertellen, dat aandeelhouders in die Veer-en Prauwendiensten zich 60 pet. dividend zien uitgekeerd. Ik vroeg of ik dan niet kon beginnen met een stukkie van honderd gulden te koopen. Maar dat ging • niet. Aan armoedzaaiers hadden ze geen behoefte. Je moet met meer over de brug komen.

Te Cheribon hebben we met elkaar een paar mooie dagen gehad. Ds Kroes is daar brigadeveldprediker. Dank zij die positie kon hij e.en brigade-order doen uitgaan, waardoor alle vrijgemaakte miUtairen voor die dagen uit hun legeronderdeel rondom Cheribon naar de stad mochten komen. Voor vervoer der mannen was ook gezorgd. Een gelukkige omstandigheid was ook, dat Luit. van der Engel, een der onzen, als welfareofficier ons kon ontvangen in het gebouw van de welfare. De bedoeling was, dat we Zondagmorgen een reunie zouden hebben, na afloop waarvan we gezamenlijk zouden eten, terwijl dan in den middag eenkerkdienst zou worden gehouden, waarin het avondmaal zou worden bediend. Toen ik Zondagmorgen de verzamelplaats bereikte waren de meeste jongens al gearriveerd. Ruim t-svintig van onze menschen waren door de goede zorgen van Ds Kroes zoo bijeengebracht. Over de vraag wat we dien morgen zouden doen waren we het met elkaar gauw eens. Van een persoonlijk gesprek met ieder afzonderlijk kon van-'wege den beschikbaren tijd ditmaal geen sprake zijn. En aangezien het Zondag was, lag het voor de hand ook in de morgenuren een kerkdienst te houden. Hetgeen dan ook is geschied. Alvorens 's middags het avondmaal met elkander te vieren is wel met alle belijdende leden een kort gesprek onder vier oogen gevoerd. Ds Kroes zelf kon 's middags onzen dienst ook bijwonen. Ik kan er meteen wel bij vertellen, dat er op hemelvaartsdag te Cheribon nog • eens een dienst is gehouden, die alweer dank zij de door Ds Kroes getroffen maatregelen, wat betreft de organisatie, nog betere resultaten opleverde. Ditmaal had Ds. Kroes n.l. aan de te houden kerkdienst algemeene bekendheid gegeven. Daardoor waren in dien dienst niet alleen weer ongeveer 25 kerkleden aanwezig, maar ook nog wel een 30, die niet tot eenige gereformeerde kerk behooren. Op hemelvaartsdag en op den middag daarvoor kon het ook nog komen tot een gesprek onder •vier oogen met een aantal militairen.

Ds Kroes en ik Hebben beide keeren natuurlijk over 'tiet veJdpredikerschap en de daarmee samenhaingende kwesties gesproken. De gesprekken konden worden gevoerd in goede collegialiteit en broederUjke gezindheid, al konden we niet tot overeenstemming konaen, ook niet ten aanzien van het door Bata-via en later door de classis Batavia ingenomen standpunt in betrekking tot de verhouding tusschen de gereformeerde legerpredikanten en de ambtelijke verzorging va»de militairen te velde. Intusschen heeft dat allerminst verhinderd, dat er door Ds Kroes ten aanzien van de hier gereleveerde kerkdiensten te Cheribon onschatbare steun geboden is in de voorbereiding van een en ander.

Op een punt moet ik een klacht van Ds Kroes onderschrijven, althans bij de kennis van zaken die ik nu heb.

En dat is wel deze klacht: door het opheffen van het deputaatschap voor de geesteUjke verzorging der militairen is er geen generale instantie meer die de belangen van de gereformeerde veldpredikers bij de hooge overheid behartigt. Tenzij althans onder de loopende zaken van het deputaatschap, die nu in overleg met de deputaten door de classis Groningen zullen worden afge-wikkeld ook deze zijde van de taak der voormaUge deputaten wordt verstaan. Is dit niet het geval dan komt het ook mij voor, dat hier een lacune is. Er staat tegenover, dat eventueele kwesties met de overheid voor de thans in Indië vertoe-vênde legerpredikanten ook door het deputaatschap voor correspondentie met de Hooge Overheid kunhen worden behartigd. In ieder geval zal hier een voorziening moeten worden getroffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen