Jaap en Henny: ,,Geen één kerk kan nog profeteeren"

In hetzelfde nummer 17 van de synodocr. kerkbode der prov. Utrecht komen twee merkwaardige, maar onderling tegenstrijdige uitlatingen voor.

De ééne komt hierop neer: onze kerk kan wel degelijk profeteeren (A).

De andere houdt In: geen één kerk kan nog profeteeren (B).

Eerst gevoelen A.

Eten artikel „Bij de hoofdzaak blijven" betuigt instemming met een uitlating van dr G. M. den Hartogh. Die schreef:

De voorstelling van de gebr. Bos, alsof een door vroegere Synodes gehuldigde leer nu voorgoed van de baan is en (kerkrechtelijk geheel nieuwe mogelijkheden geopend zijn, is mijns inziens zeer overdreven, werd en wordt ook zeker niet door de Synode gedeeld. Die voorstelling vloeit grotendeels voort uit een onjuiste beschouwmg en verklaring van synodale uitspraken uit de jaren 1942 en vervolgens, zoals die In de vertroebelde atmosfeer van die tü'd met grote virtuositeit van zeker© zijde gegeven werden.

Even verder — nog steeds dr den Hartogh —:

Hoe wij ook over het verleden denken, in onze kerken zijn wij allen gebonden aan de z.g. Vervangingsformule en verdere confessionele en kerkrechtelijke uitspraken van de synodes van 1946 en daarna, ook van 1950. De gebroeders Bos c.s. hebben zich daaraan gewonnen g& geven en aUen, die steeds leden van onze kerken zijn geweest, hebben ze „voor vast en bondig" te houden.

Schrikt dr den Hartogh niet van de publieke mededeeling van zijn kerkgenoot ds B. A. Bos (en van anderen, b.v. in Zwolle) dat de vervangingsformule binnenkort zal verdwijnen? Da); wordt toch maar beweerd om de zieltjes mee te krijgen.

De schrijver in dit blad merkt dan zijnerzijds naar £ianleiding van deze uitlatingen van dr den Hartogh op:

De indruk is hier en daar gevestigd alsof die termen: „gebonden", „bindtag", „vast en bondig" in de huidige omstandigheden zo veel mogelijk vermeden moeten worden, om , , gevoeligheden" te ontzien.

Deze indruk is onjuist. 't Kan zijn. Maar er wordt druk mee gewerkt in de huidige samenfluisterlngen.

Als ds Bos c.s. liefde hebben — aldus de schrijver — dan zullen ze zich houden aan de Interpretatie, gegeven in wat bindend is opgelegd en gebleven. Hoor maar:

Die liefde zoekt niet naar een „compromis".

Die liefde, zegt hij, zoekt het hart dat zich verblijdt óók

„in een samen zich gebonden weten aan 't Woord Giods. Ook: gebonden aan de interpretatie van dat Woord in het belijden der Kerk en in de besluiten van haar vergaderingen".

Wat kan men hieruit nu anders concludeeren, dan dat deze auteur zegt: onze (synodocr.) kerk hééft geprofeteerd, ze kón dit, ze móest dit, en ze doet het nóg?

Maar nu iets over gevoelen B.

We keeren de pagina eens om. Daar vinden we een oproep (voorpagina), namens den „Interkerkeiyken Jeugdkring" (Henny zóó, en Joop züs). Of onder „Henny" - \-„Joop" één jongen + één meisje, dan wel één meisje + één jongen, dan wel twee jongens, dan wel twee meisjes zijn aangeduid, Ik weet het met; zoowel jongens als meisjes kimnen de namen „Henny" en „Joop" In de wandeling dragen. En dus In de peripatateu-school. Weliiu, Henny en Joop schrijven:

„Wij wekken alle M.-en J.V.-ers met aandrang op, de interkerkelijke jeugdontmoeting bij te wonen, die vanavond (Vrijdag 28 April) plaats vtadt in de Oud-Katholieke Kerk op 't Zand 13, om 8 uur. Deze ontmoeting gaat uit van de Interkerkelijke Jeugdkring in Amersfoort. Op die bijeenkomst zal dezelfde vraag besproken worden, waarmee wij ons op eigen jeugdverenigingen al hebben bezig gehouden, nl. „Kan de Bijbel ons helpen bij onze concrete beslissingen, speciaal bij de beslissingen, die samenhangen met het 6e en 9e gebod? "

Tot zoover H. en J.

„Kto de bijbel helpen? "

VRaèG.

Het Antwoord zal dus moeten afgewacht worden. Tot zoolang is op dit punt de practlsche erkenning van den bijbel als „sufficiënt" en „duidelijk" opgeschort; het getuigenis omtrent zijn goddelijkheid zal dus even nader moeten bekeken worden. Zeg niet dat dit een insinuatie is. Want lees H. en J. verder:

Over deze vraag zullen wij dus vanavond samen met Hervormde, Oud-Katholieke, Evang., Lutherse, enz. jongeren praten ten overstaan van de Bijbel.

Prof. Diepenhorst schreef kort geleden, dat de grote vragen van deze tijd niet meer opgelost kunnen worden binnen één kerk. Om de vragen, waarvoor de wereld en waarvoor wij in die wereld komen te staan, in al hun omvang te kunnen zien, is nodig een wisselwerking van de kerken onderling. En dan niet alleen van de kerken In één land, maar van alle kerken over de gehele wereld. De vragen, waarvoor we staan, zijn door de ontwikkeling van de wereld wereldvragen geworden en kunnen alleen maar benaderd worden door een wereldkerk.

U wilt wel goed lezen? Er staat „benaderd". ALLEEN „hun" „wereldkerk" (die voorloopig nog 'n fictie is, en, als „ze" er is, naar het bijbelsch getuigenis geen „kerk" wezen zal) kan de vragen „benaderen". Dat is nog maar erg weinig. Dacht u, dat volgens Henny en Joop de amersfoortsche dommees Ridderbos en Zijlstra, thans geflankeerd door de predikanten Bos en De Goede, het konden? Henny en Joop zeggen duidelijk: neen zg. Wel, ik zou met graag zulke zinnetjes publiceeren naast de opgaaf van mijn eigen preekbeurten, als ik kerkboderedacteur was, en aan den kerkeraad verantwoordelijk. En ik zou — als ik dan toch synodaal was — liever me houden aan het fiere synodale woord, dat mijn synode spreekt met profetisch gezag, en dat elke kerk ipso facto besloten heeft, en dus ook profetisch gesproken heeft, zoo vaak een synode 't deed, of doet. Die vrijgemaakte dominees v. d. Bom en Vink (om van den boozen Holwerda maar heelemaal te zwijgen) construeeren die verhouding kerk-synode weer anders, maar — dat zijn dan ook muiters. Ik vrees intusschen, dat Joop en Henny geen levende aanbeveling zijn van het kerkeraadsvermaan (Amersfoort, synodocr.) om toch wat beter in de kerk te komen. Als de preek in een met-wereldkerk toch niet de vragen, „WAAKVOOR WE STAAN", kan benaderen? En als de kerkeraad Joop en Henny toelaat op de voorpagina van de kerkbode, naast de preekbeurten ?

We hebben dus volgens Joop en .Henny te wachten op een wereldgesprek van de wereldkerk formuleeringstechnici). Ze besluiten: (l, eef.v, j{an, , epkele %^FaSji, *', '

Wij hebben allemaal eèn hekel aan dé parizeen. "Ben van hun eigenschappen was, dat zij neerzagen op de schare, die de wet niet kende. Wij, Gereformeerden, met ons goed-georgamseerde kerk-en verenigingsleven hebben soms de neiging, neer te zien op de schare, die de wet niet kent, dat wil in dit verband zeggen, op andere kerken, die toch eigenlijk lang niet zo dicht als wij gekomen zijn bij het ideaal van de meest zuivere kerk, b.v. de Hervormde Kerk. Maar Christus zegt: Alles wat je doef aan de mmste van mijn broeders, dat heb je Mij gedaan". Vertaal dat „de minste van mijn broeders" eens door: „de kerken, die het verst van het ideaal afstaan en de Christenen, die 't mmste begrepen hebben van het Christen-zijn". Ook tegenover die kerken en die mensen hebben we een taak. Daarom ook moet je vanavond komen.

Is het niet verschrikkelijk, dat nu, in de noodsituatie waarin de wereld verkeert, nu die wereld voor haar ondergang staat, de Christenen het met voor elkaar kunnen spijkeren om samen te staan in één Kerk, die leeft uit haar éne Hoofd, Christus? Natuurlijk gaat dat niet zomaar. Zonder praten gaat het zeker niet. Er moet ontzaglijk veel, eindeloos veel gepraat worden door die Christenen uit de verschillende kerken m.et elkaar over alles, waarin zij verschillen en alles, waarin ze één zijn. Door vanavond te komen, doe je mee in dat gesprek en bouw je mee aan de eenheid van de Kerk met een grote K.

Daar heb je dus de Kerk met de groote K. Straks krggen we: „de Staat met groote S. Kuyper deed die „groote-K-kerk" nog in „het onzichtbare" schuilen. De „onzichtbare" Kerk. Het „mystieke" lichaam van Christus. Het discipelendom van Diepenhorst evenwel zet die „groote-K-kerk" weer op den beganen grond: hervormd, oud-katholiek, evangellsch-luthersch. Althans: daaruit een „Ausschuss" („uitschot" is bij de oosterburen heelemaal geen beleedigend, eerder een eervol praedlcaat). Hoe men dat uitschot kent? Aan een insigne. Welken vorm? Die van een speldje. Wat voor een speldje? Ben speldje in den vorm eens vraagteekens. Zondags zegt de dominee van Amersfoort in ons voorloopig kerkje (kleine-k-kerkje, predikanten Ridderbos^ZiJlstra): Wö gelooven en belijden, 's Vrijdags zeggen Henny-Joop, en verder alle anderen van het Interkerkelijk Jeugdparlement: „wij benaderen het vragen".

Wie vertelt Joop en Henny nu nog eens, dat „kerken" geen „broeders" zijn? Wie vertelt hun, dat Christus óók gezegd heeft: voorzoover gij dit of dat aan X of Y NIET gedaan hebt, hebt gij het Mij NIET gedaan? B.v.: de schatten der Belijdenis, ook aangaande Kerk en Woord (duidelijk en sufficiënt) uitstallen, en het gezicht gunnen op een uitroepteeken-speldje: wij gelooven en belijden?

De synodocratische pers is vol van uitlatingen, die bedoelen het „smaldeel" te suggereeren: bij jullie, vrijgemaak-ten, is het „niet meer uit te houden", vind je wel ? Kom bij onze betere-geestesgesteldheid-kerk.

Welnu — hier is dan die geestesgesteldheid: Joop en Henny op de voorpagma van de kerkbode. En niet alleen m Amersfoort. Ook b.v. In Zaandam. En Zwolle. En waar nog meer?

Een jeugdparlement in de kerk (kleine k). Op zoek naar de Kerk (groote K).

Een jeugdparlement — in den staat (kleine s). Op zoek naar den Staat (groote S).

Zoo zijn de jongste „evoluties" der dingen.

Maar overigens: alle vleesch blijve gebonden aan 1905 — verdisconteerd in '46, verdisconteerd in '50. En leder is gehouden aan de vervangingsformule — ook Joop en Henny.

Vonkenberg is dood. De Diepenhorsten leven.

Enkele dagen na de vrijmakmg liet dr den Hartogh een drukwerkje verspreiden met wat handteekeningen: die vrljgemaakten deden geen recht aan het werk van den H. Geest... Ik dacht eigenlijk, dat één van de éérste werken des Geestes was: binding aan de Schrift als Gods Woord, én vergadering der kerk op het fundament (de leer) van apostelen en profeten. Ik vecht niet tegen een Henny of een Joop. Want in Amersfoort is al lang de Zondag ingeschakeld voor de Diepenhorst-actie. En de schorsers van Holwerda-v. d. Bom doen mee. En „de Bossen c.s." móeten thans ook weer meedoen.

Tenslotte: hierboven schreef ik: geen één kerk kan „nog" profeteeren (volgens J. en H.).

Misschien kan ik. beter schrijven: geen één kerk kan „al" profeteeren. Want die wereldkerk, die zij bedoelen, die is er nog nooit geweest. En die er wel was, die be­ doelen zij niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen