VU Magazine 1974 - pagina 219

Waar moet literatuurwetenschap het zoeken? Stel dat de glorierijke dag zou aanbreken waarop VU-magazine erin zou slagen het aantal lezers te vertienvoudigen en dat een groep onderzoekers uit de hoek van de literatuurwetenschap zich ten doel zou stellen achter de oorzaken van dit frappante succes te komen. Stel verder, dat ze in hun onderzoek zouden willen nagaan, wat er nu zo bijzonder was geweest aan de verschillende honderden pagina's tekst, zodat duidelijk zou kunnen worden, waaraan die enorme toeloop te danken was. Wat algemener gezegd: een onderzoek naar de vraag waarom een tekst wordt geschreven en - wanneer dat punt zou kunnen worden opgehelderd - vervolgens naar de vraag: haalt de lezer uit die tekst dan hetzelfde wat de schrijver erin legde? Of iets anders? En hoe komt dat dan? Zo een onderzoek zou op dit moment niet kunnen worden gedaan (tevens is onwaarschijnlijk dat de overspannen toekomstdroom over VU-magazine, die in het voorbeeld

werd gegeven, binnenkort zal uitkomen). En dan te bedenken dat VU-magazine met zijn journalistieke oogmerk een wonder van eenvoud is, vergeleken bij 'literaire' teksten, waarvan de auteur links en rechts om zich heen kan grijpen naar de middelen die hem, voor wat hij wil zeggen, geschikt lijken. De schrijver van wat dan maar voor het gemak 'literatuur' wordt genoemd (hoewel geenszins duidelijk is wat daartoe moet worden gerekend en wat niet) is vrijer dan de journalist; zijn manier van communiceren met de lezers is ingewikkelder. De literatuurwetenschap heeft er nog nauwelijks een vinger tussen kunnen krijgen.

Onderzoek naar wat? De Leidse slavist prof. dr. K. van het Reve schreef enige tijd geleden, zichzelf ondervragend over het probleem: 'bestaat er een literatuurwetenschap?' onder meer het volgende:

De grootste zwakte van dat vak is geloof ik dat men niet precies weet waar men het over heeft, wat men eigenlijk onderzoekt. - De literatuur toch? Jawel, maar daarmee ben je er niet. - Je bedoelt dat het moeilijk is te bepalen wat literatuur is en wat niet? Nou nee, dat zie ik niet als de grootste moeilijkheid. Je kunt gewoon alle teksten tot de literatuur rekenen, om het even of zij literair geslaagd zijn of niet, om het even ook of zij met literaire pretenties gemaakt zijn of niet. Nee, mijn moeilijkheid is dat niet duidelijk is wat men eigenlijk aan de literatuur onderzoeken wil.

Avant-garde Dat de literatuurwetenschap met diepgaande moeilijkheden heeft te kampen kwam onlangs ook tot uitdrukking in het tijdschrift De Revisor (1/2, 1974), waarin drs. H. J. A. Verdaasdonk, medewerker Frans aan de VU, onder meer opmerkte: 'In de literatuurwetenschap (. .) is er nog erg weinig resultaat bereikt in het stellen, laat staan in het oplossen, van problemen naar aanleiding van 'literaire' teksten. Welke eigenschappen een 'literaire' tekst heeft — behalve zijn literair karakter en zijn coherentie — is evenmin duidelijk.' De bijdrage van de heer Verdaasdonk heette: 'Echte Avant-Garde'. Hij stelde onder meer vast, dat de manier waarop recensenten van boeken hun werk beoefenen met zich meebrengt, dat zogenaamd avantgardistisch (avant-garde == jonge generatie van kunstenaars die met nieuwe vormen experimenteert) werk geheel buiten het blikveld blijft. De pogingen om daarin verandering te brengen, hebben tot dusver nauwelijks resultaat opgeleverd. Want wanneer duidelijk is, dat de huidige wijze van boeken recenseren, meestal neerkomt op het samenvatten van een boek en op het beoordelen van de manier waarop een opgediept 'kernthema' is behandeld en dat een belangrijke categorie schrijvers voor 9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen