Uit Aalten wordt gemeld:

Uit Aalten wordt gemeld:

Treuriger dag dan gisteren heeft onze gemeente nog niet beleefd; dat er geen bloed vergoten is, het is alleen te danken aan de kalme houding van onzen waarden leeraar Ds. Gangel, die zich op het laatste oogenblik, toen het bleek, dat de burgemeester niets wilde doen om den storm te bedaren, onder protest terugtrok en naar zijne pastorie ging.

Zie hier de geschiedanis sedert Zaterdagmorgen: Tegen elf uur werd Ds. Gangel bij den burgemeester ontboden. ZEd. Achtb. deelde hem mede, dat, daar hij afschrift had ontvangen van diens afzetting door het Prov. Kerkbestuur, hij niet zou toelaten dat ZEerw. Zondagmorgen zou optreden. Op de beleefde vraag: op welk gezag dat verbod door ZEd. Achtb. rustte, was het antwoord: volgens de Nederlandsche Staatswetten, die verbieden dat een afgezet predikant in de Herv. kerk optreedt (gij merkt dat wij hier in den achterhoek leven.) Op een tweede beleefd verzoek, om te mogen weten in welke wet of wetsartikel zulks stond, was het antwoord: „Ieder wordt geacht de wet te kennen." Z.Eerw. vroeg daarop: «Burgemeester, mag ik beleefdelijk met een paar woorden opheldering geven; wij hebben hier vrij beheer en ik ben door hh. kerkvoogden er toe gemachtigd, doch aan de uitspraak van den rechter willen wij ons onderwerpen." ZEA.: »Ik heb geen tijd." Ds. Gangel: »En u hebt niij opzettelijk ontboden, burgemeester!”

Daarop stond de burgemeester op en wees Ds. Gangel op hoogst onaangename wijze de deur, zonder zelfs op diens verzoek toezegging van bescherming door de politie te willen geven. Het laatste woord van Ds. Gangel was: «Burgemeester, al de verantwoordelijkheid van wat te gebeuren staat, komt voor uwe rekening.”

Onmiddellijk daarop telegrapheerde Ds. Gangel naar den Commissaris des Konings, stelde hem met een en ander in kennis, met dringend verzoek om tusschenkomst, en om te mogen weten of er zulk een wetsartikel bestond, waarop een uur later dit antwoord volgde:

«Burgemeester moe/ voor rust en orde zorgen, ik telegrafeer hem deswege. Het ligt niet op mijn weg verder in dezen thans tusschenkomst te verleenen.

Commissaris des Konings, MOLLEEUS.”

Nog Zaterdagavond lieten de kerkvoogden de vier deuren der kerk van binnen van ijzeren sluitboomen voorzien, omdat het gerucht liep, dat men de deuren zou openloopen, en wij van het optreden van den burgemeester niets te wachten hadden.

Zondagmorgen negen uur ging een der kerkvoogden naar de kerk (de dienst zou te halftien ure aanvangen); een paar woestelingen in de nabijheid der kerk sprongen te voorschijn, grepen den kerkvoogd toen hij de deur ontsloot, en wrongen hem de deur uit de handen, drongen met hem de kerk binnen, en met hen nog een woeste troep uit het gepeupel, die slechts op dit teeken gewacht had. Juist ging de burgemeester voorbij, zag dit alles rustig aan, en ging zijns weegs. Hij zelf heeft in tegenwoordigheid van den ofKcier van justitie en vijf kerkvoogden bekend, dat hij gezien heeft dat de lieden met geweld de kerk binnendrongen.

Onmiddellijk ging de kerkvoogd naar het huis van den burgemeester om zijne assistentie te verzoeken. Antw.: Niet te huis; " aanstonds daarop naar het gemeentehuis, ook daar was Z.Ed. niet; in een woord, hij was nergens te vinden.

Intusschen was het gepeupel in menigte de kerk binnengestroomd. De predikant kwam Volgens afspraak even over negen uur, en vond de trappen van den kansel van boven tot beneden bezet met volk, met rookende pijpen, zoodat de kerk reeds verpest was met de vuilste tabaksdampen en jeneverlucht. Hij verzocht toegelaten te worden tot den kansel, zulks werd hem onder vloeken geweigerd. Onmiddellijk begeeft ook hij zich naar het gemeentehuis, om de assistentie van den burgemeester in te roepen, toen deze hem reeds met den officier van justitie uit Zutfen, die zooals bleek reeds den vorigen avond was aangekomen, en met nog een ander kerkvoogd inmiddels te gemoet kwam. In de kerk gekomen, ziet de burgemeester al wat daar plaats heeft aan, hoort het woest getier, zonder echter, zelfs mét een enkel woord zijn afkeuring te kennen te geven. Ds. Gangel vraagt hem door de politie den toegang! tot den kansel te verschaffen, en de trappen te doen ontruimen, desgelijks vragen hem ook de kerkvoogden. Antw.: «Daar heb ik geen order toe." Ds Gangel vraagt ZEA. of hij hem beschermen zal als hij zich zelf den weg tracht te openen. Antw.: «Dat wel." Het gepeupel evenwel, duidelijk bemerkende, dat zij van den burgemeester geen tegenstand hadden te duchten, begint te meer op te dringen, en den predikant te duwen en te stompen, zonder dat de burgemeester, die onmiddellijk achter hem stond, een enkel woord sprak. Ds. Gangel vraagt den burgemeester proces-verbaal op te maken. — Geen ant­ ) woord. — Het volk wordt daardoor nog woester en ruwer, en handgemeen met enkele vrienden van Ds. Gangel. Men scheldt en vloekt. De burgemeester verroert zich niet, schoon alles onder zijne oogen geschiedde.

Daarop verklaarde Ds. Gangel aan ZEA., daar de houding al dreigender werd, om treuriger tooneelen te voorkomen, dat hij zou afzien van zijn voornemen om te prediken; maar dat de kerkvoogden dan ook de kerk voor den ganschen dag wenschten te sluiten, alzoo ook voor den modernen ringpredikant. Ds. Bergsma van Winterswijk, die reeds te midden van het gepeupel met toga en bef aan den voet van den kansel stond, en de leuning van de trap had gegrepen. — Hierin stemde de burgemeester toe, maar eischte, dat Ds. Gangel dan eerst de kerk zou veriaten, dan zou hij de kerk doen ontruimen; deze ging kalm heen en kwam onder alleriei beleedigingen op straat veilig in zijne pastorie.

Dus nu bleek het, dat de burgemeester dan toch wel de macht of order scheen te hebben om de kerk te doen ontruimen, wat hij te voren ontkende. Waarom zulks niet bij den aanvang gedaan, dan ware alles voorkomen. De gansche zaak is uitsluitend te wijten aan de dubbelzinnige ? ? houding v.-in den burgemeester, wiens sympathieën voor het Classikaal Bestuur niet onbekend waren. Maar ook op de fatale houding van den tweeden leeraar Ds. Van Oostrom Soede, die het Classikaal Bestuur in dezen tot handelen had aangezet, en de gansche gemeente sedert veertien dagen op de onverantwoordelijkste wijze had opgeruid, en zich op de alleriaagste wijze over zijn collega, den Kerkeraad en. de kerkvoogden had uitgelaten, komt een niet minder deel van de verantwoordelijkheid neer, daar niet alleen alle geloovigen, maar zelfs eeriijke modernen zi)n gedrag sinds meer dan een jaar diep verfoeien. De gansche zaak schijnt wel een doorgestoken werk te zijn geweest met den ringpredikant, die, ofschoon den vorigen Zondag was afgekondigd, dat hij om tien uur zou optreden, reeds vóór negen uur ddar was, kennelijk om de kerkvoogden en Ds. Gangel te blinddoeken en te overrompelen. Ook had men Zaterdag te voren publiek reeds weddenschappen aangegaan om ƒ 25 dat Ds. Gangel niet op den kansel zou komen.

Toen onlangs te Leiderdorp de president-kerkvoogd, die den sleutel der kerk in zijn bezit had, en dus op zijn standpunt zich kon beroepen Op recht van bezit, de assistentie der politie inriep, werden hem daarenboven zelfs huzaren toegevoegd, maar nu alhier het gansche college van vijf kerkvoogden door bezit van de sleutels het recht van bezit kon toonen, wordt hun zelfs de geringste hulp der politie geweigerd. Zulks geeft veel te denken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen