Voor Kinderen.

Dien vreemden naam droeg een schip, dat nu een vier maanden geleden de haven van de Engelsche stad New-Castle i) verliet, 't Vaartuig was met graan geladen en ging zuidwaarts.

't Was in November en guur weer. Toch hoopten de zeelieden, zes entwintig in getal, dat de .reis wel goed zou afloopen. Het schip was sterk en wel beproefd, de kapitein een man van ondervinding en ze hadden almeer allerlei gevaar gelukkig doorgestaan.

Den 2ien November bevond zich het schip in de bocht van Frankrijk, anders gelegd, de golf van Biscaye, waar het zoo geducht stormen kan en men soms in geen dagen de zon te zien krijgt, wat vooral op een aeereis zoo uiterst gevaarlijk is. Weet gij wel waarom?

_De nacht van den 2isten November was bijzonder stormachtig. De wind woei krachtig, het stormde; hooge golven rolden van alle kanten aan. De harten der zeelieden, die op het dek vereenigd waren, klopten onrustig. De raeesten hunner hadden, slechts eenige dagen geleden, hun vrouwen, vaders, moeders of hun vrienden verlaten, en den wensch »goedereis!" meegekregen. Doch 't leek nu al niet veel daarop. Zij zagen elkander aan; maar elk gezicht stond even bedenkelijk, Bovenal dat van den kapitein William Jaques, een oud en bevaren zeeman, die 't niet spoedig opgaf. Doch thans keek hij zoo ernstig, dat ieder begreep hoe groot het gevaar moest zijni.

En zoo was het ook. Want het schip had een lek gekregen! Het water drong binnen, erï hoewel men het gat trachtte te stoppen of 't schip door pompen boven te houden, in zulk een storm hielp dit niet veel. 't Water drong van

i) Spreek uit nj'oe kaas/. meer dan een kant in het schip, en daartegen was niets bestand.

«Kapitein", zoo waagde het eindelijk een der oudste zeelieden, een forsch en stout man, te vragen, «denkt ge dat we er nog door heen komen? "' „Neen man, " was het sombere antwoord; ik zie geen kans. Hoe zou dat gaan? Het schip , is er mee gemoeid en ons leven misschien ook. | De eenige vraag is nog: hoelang het vaartuig ' het zal houden."

Meer zei de kapitein toen niet. 't Was ook genoeg. Hij zuchtte diep en schudde treurig het hoofd en dacht zeker aan zijn vrouw en kinderen, die misschien op het oogenblik rustig sliepen, niet wetende welk gevaar hen dreigde.

Intusschen nam de storm al toe, ; ^binnenkort zou het schip uiteenslaan.

De kapitein riep de mannen tot zich.

»Jongens", zoo sprak hij, zijn best doende om met luide stem den storm en 'tgedruisch der zee te overschreeuwen, »wat dunkt u ?

Zullen we 't in een boot wagen of hier blijven op hoop van redding. Zoover ik zie zijn we toch in de kaken van den dood, in 't eene geval zoowel als in 't andere.

(Slot volgt).

VOOR WEETGRAGE LEZERS Voor zoover die een goed geheugen hebben, zullen zij zich nog wel herinneren wat we een vorigen keer bespraken-'t Liep over de woorden waaruit een taal bestaat, en wier aantal zoo moeilijk is te berekenen.

Dat nu komt, gelijk we zeiden, in een taal als de onze, voornamelijk daardoor, dat zij de schoone eigenschap heeft, om op allerlei wijze nieuwe woorden te vormen. V/e behoeven die niet van vreemden te leenen, maar maken uit hetgeen we hebben allerlei nieuwe dingen: De bouwstof ligt in de taal zelf. En dat gaat zoo goed en natuurlijk, dat in dit opzicht menig vreemd volk ons kan l^enijdeni Hoe gaat dat nu in zijn werk?

Vooreerst bezitten we verschillende woordjes die wij voor andere plaatsen, om zoo nieuwe woorden te krijgen.

De eerste soort dier woordjes vormen dezulke, welke nooit alleen worden gebruikt, 't Heeten voorvoegsels.

Nemen we b. v. het woord doiken, dan vormen we daarvan:1. be6.erik.tn 2. ^«denken 3. »^^denken 4. /«^rdenken Zoo v.an loopen : ^«floopen ZJ^rloopen enz.

Nu voelt ieder, dat er met dat woord »denken" iets heeft plaats gehad" waardoor er een nieuw woord uit gevormd is ; bedenken en verdenken zijn een bijzondere wijs van denken. Evenwel is het niet gemakkelijk om te zeggen wat dat be en ge en ver op zichzelf beschouwd nu eigenlijk uitrichten. AVe voelen echter heel goed wat er met het hoofdwoord saam door aangeduid wordt, en 'tis een uitnemende oefening voor een jong mensch om in goed Nederlandsch het verschil aan te geven tusschen al die samenstellingen Hij zal dan wel merken, dat sommige dier voorvoegsels meer dan één beteekenis hebben, en ook dat het wel eens moeilijk is verschil te vinden b. v. tusschen vertrouwen en betrouwen, lukken en gelukken, voelen en gevoelen; daarentegen weer zeer veel tusschen loven en beloven enz.

Bij sommige voorvoegsels is de beteekenis nog zeer duidelijk, her beteekent: nog eens, b V. herlezen; aarts: eerste, grootste, b. v. aartsbisschop, aartsengel; oor duidt den oorsprong aan, 't begin, b. v. in oorzaak enz. We maken dan ook met die woorden nog steeds andere, en begrijpen dat wank\s, vik een hinderlijk geluid is; al heeft dat »wan" op zichzelf geen beteekenis.

Een andere wijs van woordvorming is door de zoogenoemde voorzetsels en andere woorden, die wel op zichzelf een beteekenis hebben. Met deze kan men van één woord er verbazend veel vormen.

Neem b. v. het woord spreken, dan krijgen we: aanspreken afspreken doorspreken inspreken meespreken overspreken saamspreken toespreken tegenspreken uitspreken voorspreken, en voegen we daar nu bespreken en verspreken bij, dan hebben we reeds veertien woorden van dat eene spreken gevormd.

Dat nu is recht gemakkelijk en schoon. De Engelschen en de Franschen zullen wel laten ons dat na te doen. Zij moeten of nieuwe woorden of lange uitdrukkingen bezigen. Wij doen 't kort en zakelijk af.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen