Uit de Pers

Het zal onzen lezers belang inboezemen te lezen wat Ds. Gispen in zijn steeds gewaardeerden briefvorm over de Dordsche Synode schreef.

Het kerkgebouw zelf is zeer net, en was voor de gelegenheid lieurig ingericht, sober raaar met goeden smaak. Het front van de gaanderij, het orgel en niet het minst een tweetal kostbare, koperen kerkkronen, geven het een voor ons doen zeldzaam deftig aanzien^ getuigende niet alleen van de stoffelijke welvaart der gemeente, maar ook van den goeden smaak des kerkeraads. Het laatste vind ik des te meer te waardeeren naar mate het minder wordt aangetroffen.

De inrichting der Synode was, zooals wij da't gewoon zijn. Alleen was het aantal praeadviseerende leden veel grooter dan onze oude bedeeling. Niet alleen dat nu ook de vier Theologische professoren van de Vrije Universiteit onder de broederen zaten, maar alle Deputaten Synodi, die eenig rapport hadden te doen van wat de vorige Generale Synode hun had opgedragen, hadden het recht van praeadvies, van welk recht door enkelen een vrijmoedig gebruik werd gemaakt. Deze praeadviseurs zitten niet onder de leden, maar in het midden van den vloer aan afzonderlijke tafels zooals de afbeeldingen op de beroemde Synode van 1618/19, de gedaagde Remonstranten zaten.

Dat ik op dit denkbeeld kom, is misschien het gevolg van eene beleefdheid, door den stedelijken archi varius van Dordrecht, aan de Synode bewezen. Deze heer bewees ons de attentie van ons een uitnoodiging te zenden om, onder zijn leiding het archief te komen bezichtigen, voorzoover dat betrekking heeft op de beroemde Synode uit de zeventiende eeuw. Een fraaie en zeer volledige verzameling portretten van de beroemdste leden der Synode, platen, handschriften van Bogerman en^anderen gedenkpenningen en andere merkwaardige 'overblijfselen kregen we te zien, en van alles gaf de heer archivarius ons de noodige inlichtingen. Ik vond het jammer, dat we er zoo weinig tijd aan konden besteden, want we moesten de oogenblikken op ons koffieuurtje uitzuinigen. Ieder die ons heeft zien werken, zal moeten getuigen dat we, als wé maar niet spreken, zeer consciëntieus met den tijd omgaan.

Doch hoe kort het bezoek ook kon zijn, we hadden toch gelegenheid om opmerkingen en vergelijkingen te maken, bij het bezichtigen der portretten van den meest bekende mannen en — om den baard van Bogerman te bewonderen. Wat zou zulk een baard op een kansel in onzen tijd de aandacht boeien en op verschillende wijze, ik denk meestal in af keurenden zin, beoordeeld - «-orden. Hoe kunnen toch de tijden en de zeden veranderen! De meesten onzer zagen er uit als burgermenschen op zijn Zondagsch, met gekleede jas en hoogen hoed; enkelen waren meer gemoderniseerd; twee collega's, geen leden der Synode, droegen nog het hoofddeksel uit de vorige eeuw. Maar hoe men 'took wende of keere, de mannen uit de 17e eeuw winnen het in alle opzichten.

Niets op tegen.

Alleen blijkt wel dat Ds. Gispen tegen heel wat koolstof kan en aan zuurstof niet al te veel behoefte heeft-Anders toch had hij licht den wensch geuit, dat de broeders in Middelburg ons een volgend maal wat meer lucht gunden.

Het was in de kleine localiteit te Dordt soms of men onder de keerkringen geraakt was.

Over de Synode zelve zegt Ds. Gispen dit volgende: /

Zooals ge weet was dit de eerste maal, dat de ten vorigen jare vereenigde groepen van kerken elkander om zoo te zeggen, in het open veld ontmoetten. In de mindere vergaderingen hadden we reeds een jaar samen geleefd, maar in Synode waren we nog niet saamgeweest. Het bleek echter spoedig, dat verscheidenheid in bijkomstige dingen, en in sommige vormen, de eenheid niet schaadt, als men maar één is in den grond, één in belijdenis en in beginsel van kerkregee ring. In meer dan één opzicht kan deze dan ook niet alleen belangrijk, maar ook gezegend genoemd worden. De broederen hebben elkander van naderbij leeren kennen. En dat is van te meer belang, als ge in 't oog houdt de gedachtenwisseling, die maanden lang vóór de Synode in sommige bladen plaats had, en die bij velen de vrees voor het ergste had opgewekt. Er was zoo ontzettend veel stof opgejaagd, dat som tijds wolken ons omgaven. Br was wantrouwen in het spel, en vrees vervulde veler hart Hoofdzakelijk daarom, is de uitkomst van den arbeid dezer Synode belangrijk en gezegend te noemen. Het onderling geloof is versterkt geworden.

Dat de praeadviseurs een belangrijk aandeel in den Synodalen arbeid hadden, kunt gij lichtelijk begrijpen. De geleerdheid, de macht van het woord, intelligentie en genialiteit, de kunst van bewijzen en argumenteeren was, wel niet uitsluitend, maar toch voor helgrootste deel bij die leden der Synode, die geen keurstemmen hadden. Menigmaal dacht ik dan ook aan het woord van Salomo : Uit het hart zijn de uitgangen des levens.

Zelfs aan de medische wetenschap werd de tol der erkentelijkheid betaald. In Europa is men tot de ontdenking gekomen, dat de ziekten, bij mensch en dier, veroorzaakt worden door zeer kleine, met het bloote oog niet waarneembare diertjes: bacillen, bacteriën, microben enz. genaamd. Zoo heeft men de cholerabacil, de tering-bacil enz., en de wetenschap die zich aan het onderzoek van het ontstaan en de vernietiging van deze schepseltjes wijdt, heet: bacteriologie.

Deze wetenschap, hoe j jng ook, heeft al een zekere populariteit verkregen, zoodat eenige termen en toe spelingen, aan haar ontleend, in het dagelijksch leven reeds gebruikt worden. Iedereen weet b.v. wat gepasteuriseerde, of bacteriën-vrije melk is. En zoo behoeft het geen verwondering te baren, dat termen aan deze wetenschap ontleend, ook in htt kerkelijk leven in gebruik komen, en men begint te spreken van de genootschapsbacil, de coUegialistische microben enz., en dat het onze toeleg moet zijn, om bacteriën vrije rege lingen en besluiten te krijgen.

De groote winst van deze Synode is, dat zij onze kerkelijke eenheid krachtig heeft bevestigd. De stormen der laatste dagen hebben ons in den wortel gesterkt. Enkele gevaarlijke en ernstige oogenblikken hebben we doorleefd, maar deze hebben ons, van achteren beschouwd, goed gedaan en geen kwaad. De broederlijke liefde is niet alleen gebleven maar versterkt. En het bleek ten slotte, dat allen geen andere begeerte hadden dan om de zichtbare eenheid van Christus' lichaam te bewaren en tot vollediger openbaring te brengen.

En eindelijk over het incident:

De broeders uit Amerika vertegenwoordigden twee kerken. Hun onderlinge houding was, om het eens netjes uit te drukken: gereserveerd; zij zaten niet aan dezelfde tafel, en deden mij denken aan de Roomschen en Jansenisten op een audiëntie of een avondfeest iu het Koninklijk Paleis te Amsterdam. De afgevaardigde van de ware, HoUandsche Christelijke Gereformeerde kerk in Noord Amerika ontzag zich zelfs niet ingewik keld de Gereformeerde kerk in dat land van afwijking in de leer te beschuldigen. De Synode moest dit na tuuriijk aanhooren, doch ging wijselijk niet op die beschuldigingen in. De algemeene indruk was echter, dat deze afgevaardigde niet naar behooren handelde, door zulke ^beschuldigingen op een visite uit te spreken, en dat wel in zulke bewoordingen, dat de gastvrouw er alles van maken kon, zonder bewijzen te hooren , van hetgeen beweerd werd. Zulke toestanden onder de belijders van de Gereformeerde Religie stemmen niet tot blijdschap maar tot droefheid.

Dit kalme oordeel over een en ander is niet onjuist, en opnieuw moet men den tact bewonderen waarmee Ds. Gispen driekwart officieel en toch zoo los weet te schrijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen