Voor Kinderen.

IN DE SCHOOL,

II.

Had alzoo de koster niet veel in deze we-reld, tenzij dan bemoeienis en hoofdbreken, hij behoorde tot die menschen wier schat is in de hemelen, omdat ze daar hun ware vaderland en tehuis ook hebben. Zijn voorvaderen haden, gelijk hij wist, anderhalve eeuw geleden eel lijden en vervolging doorgestaan, omdat zij et Woord Gods hooger stelden dan de dwaaleer der Roomsche kerk. Vele lezers zulhn wel eten hoe de Doopsgezinden zijn vervolgd. En l was nu ook dat lijden opgehouden sedert de ereformeerden in den Staat aan het roer der aken stonden, toch ondervond onze koster aar al te wel, gelijk allen die den Heere Chrisus dienen, dat de wereld hen haat. Dat heeft e Heere Jezus Zijn discipelen en allen die Hem olgen voorspeld.

De koster had, toen hij met de schooljuffer trouwde, reeds twee kinderen, een zoon en een dochter uit een vorig huwelijk. Wel had de school op die manier in alle geval twee leerlingen, maar deze kostten natuurlijk meer dan zij inbrachten. De school zelf was nu juist geen bloeiende zaak. Want de lieden in de buurt betaalden liefst zoo weinig moglijk. Voor het „braayen" juist een duit daags of liever per avond; wat, daar er Zaterdags rust was, juist 5 duiten of ruim een halven stuiver per week maakte. Die avondschool was het meest bezocht, maar alleen door meisjes. De daggaanders behoorden tot de beide geslachten, doch waren alle beneden de tien jaar, en veelal niet ouder dan wij ze nu op de bewaarschool vinden. Ge begrijpt dus, dat er op die school niet veel aan kundigheden en wetenschappen werd gedaan. Des morgens werden de meeste kinderen gebracht, des middags weer gehaald. Wie tusschentijds niet naar huis ging bracht een boterham mede om geen honger te lijden, en verorberde den voorraad om 12 uur.

De schooltijd werd doorgebracht met spelen, een beetje spellen, 't leeren van de tafels en cijfers. De oudere kinderen kregen ook onderwijs in 't schrijven van streepjes, „hanepooten" en „spekhaken, " ook wel „beentjes" en „slangetjes" genoemd, en leerden vragen uit den Catechismus. De juffrouw, die zelf tot de Gereformeerde kerk behoorde, haar man was — alsgezeid—^Mennist, stond daarop, , al had net als nu het vragen leeren soms heel wat in. Als er 's morgens gebeden en een psalm vers gezongen was, vertelde de juffrouw, die heel huiselijk door de kinderen „tante" werd genoemd, uit den Bijbel. En dit deed zij - zoo, dat al de neefjes en nichtjes het mooi vonden en er veel van onthielden ook. Bij mooi weer vertoefden de kinderen een groot deel van den dag in den tuin of liever op 't grasveld achter het huis; op regenachtige dagen moest men zich binnenshuis oefenen en vermaken.

't Was natuurlijk, dat de juffrouw alleen al deze zaken niet leiden kon. Daarom had zij dan ook een paar meisjes van een jaar of vijftien als helpsters in dienst, te meer daar de school soms wel vijftig leerlingen telde. Die hadden het dan echter niet te ruim, en des zomers wel eens wat warm. Ge zult zeggen, dat bij zooveel leerlingen, de inkomsten van het kostersgezin toch niet zoo klein waren. Doch als ik zei, het schoolgaan werd slecht betaald, de helpsters werkten niet voor niemendal, en wat het ergste was, onder de ouders der leerlingen waren nog al eens „kwaje betaalders, " d. w. z. menschen die „vergaten", als de week om was, het schoolgeld te voldoen. De koster ging dan wel om het op te halen, maar dikwijls kreeg hij niet meer dan een belofte, die den zak niet vulde, en ook lang niet altijd gehouden werd. Zoo liep het eld soms weken op, en werd ook wel in 't geheel niet betaald, tot schande ook van den leerling, die dan van de school werd gezonden. isschien wel door de vele moeite die de school aar bezorgde, of door den min frisschen dampring, was tante vaak ongesteld, en had dan den okter noodig, die toen, evenmin als nu, zonder etaling hielp, althans niet menschen die op veerlei wijs hun bestaan vonden.

Zoo is te begrijpen, dat er bij heel wat werk

toch in het kostersgezin alles behalve overvloed heerschte. Het was noodig, dat we 't hier even duidelijk maakten om redenen die straks wel zullen blijken. Alleen dient nog gezegd, dat hoewel noch de man noch de vrouw veel gouden rijders of Zeeuwsche rijksdaalders te zien kregen, zij toch nog altijd gelegenheid vonden om van het hunne wat af te zonderen voor anderen. Dit wist men in de buurt heel goed, en maakte, dat men den koster, al heette hij ook „fijn", toch een goed hart toedroeg en zijn vrouw eveneens.

Onder de leerlingen die in 't jaar dat we boven genoemd hebben de school bezochten, bevond zich een meisje van ruim tien jaar. Eigenlijk had zij reeds lang naar „'t groote school" gemoeten, doch 't scheen dat haar ouders dat zoo niet inzagen, en „tante" sprak er niet over. Geertje — zoo heette het meisje — was een stil en wat zwak kind, dat nooit last veroorzaakte, wat heel veel zeggen wilde in een school die eigenlijk meer bewaarplaats moest heeten tegen vele onheilen, die een kind op straat of onbewaakt in huis konden treffen. Ze was al lang „uitgeleerd", en kon dus nu en dan voortreffelijk een handje helpen, bij allerlei dat in het school te doen viel. Ze deed het altijd gewilligi en zoo kon de juffrouw het ook wel aanzien, dat nu en dan Geertjes schoolgeld wat lang ja heel lang uitbleef. Dit had trouwens zeer droevige oorzaken.

Op zekeren avond wilde de juffrouw zich juist ter rust begeven, toen er aan de deur werd geklopt. Haar man deed open; Geertje stond voor hem-, bitter snikkende.

„Wel, wat scheelt er aan? " vroeg de koster deelnemend; „nog zoo laat op straat? "

„Vader is weg, " antwoorde het kind al snikkende.

„Weg, waar naar toe."

„Och, de dienders hebben hem opgepakt. Hij was dronken, en toen is hij gaan vechten, en nu zit hij in het hok."

De goede koster schudde meelijdend het hoofd. Hij begreep heel de treurige geschiedenis, die trouwens niet geheel nieuw voor hem was. „Waar is moeder dan? " vroeg hij.

„Moeder was uit werken, en moest van nacht ^blijven oppassen, " zei Geertje.

„En ben je nu alleen, zeker? "

„Ja, ik durf niet goed in huis, als vader thuis komt."

„Daar is niet veel kans op, " sprak de koster, „maar wacht, „ik ga met je meê."

Hij liep in huis en vertelde haastig terwijl hij zich aankleedde, aan zijn vrouw wat er gaande was. Toen begaf hij zich met Geertje op weg. In een nauwe zijstraat moesten ze een lange, donkere gang door. Aan het eind daarvan bestegen ze een vrij hooge trap, en stonden toen in het donker voor een deur, die niet gesloten was. Toen zij wilden binnengaan kwam van boven een buurvrouw, om te zien wie er was. Zij bracht licht, en vertelde nu wat er was gebeurd, 't Bleek dat de vechtpartij had plaats gehad op straat en minder de schuld was van Geertjes vader dan van een paar straatloopers, die hem geplaagd hadden terwijl hij dronken was,

„'t Is jammer van dien man; anders een beste kerel, " - zei de buurvrouw. „Maar als hij wat op heeft is er geen huis meê te houden. Zijn vrouw heeft er wat een verdriet van." „Ja, " zei de koster, „en het ergst is 't voor hem zelf, want hij gaat zoo naar lijf en ziel te grond, maar kom, 't is al laat."

Hij sloot de deur, stak den sleutel bij zich, zei aan de buurvrouw dat hij morgen terug kwam, en ging toen weg met Geertje, die opgehouden had te weenen, en blij was, dat althans iemand zich over haar ontfermde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen