Buiteuland.

Duitschland. De belijdenisschriften der Gereformeerde kerk.

Dr. K. Muller, gewoon hoogleeraar in de Godgeleerdheid te Erlangen, heeft een geschrift uitgegeven, waarvoor de Gereformeerde kerken hem dankbaar mogen zijn. In een boekdeel van 976 bladzijden heeft hij de authentieke teksten van de belijdenissen der onderscheidene Gereformeerde kerken uitgegeven, terwijl hij aan elke confessie een historische inleiding laat voorafgaan. In de laatste jaren heeft men door ijverige nasporingen op geschiedkundig gebied heel wat meer kennis omtrent de belijdenisschriften verkregen, dan bijvoorbeeld een halve eeuw geleden. Wij leven in den tijd van bronnen-studie en van het nasnuffelen van oude documenten waardoor het mogelijk wordt het verleden opnieuw te laten spreken. In Dr. K. MüUer's werk spreken de kerken van de i6de eeuw tot ons, en kunnen wij opmerken, hoe die voor volgende eeuwen de banier der waarheid hebben weten omhoog te houden of.... hebben laten zakken.

De hoogleeraar liet niet minder dan 58 teksten van belijdenisschriften, in IX groepen verdeeld, in zijn boek afdrukken. Wij meenen onzen lezers geen ondienst te doen door de namen dier belijdenisschriften hier mede te deelen.

I. Belijdenisschriften vóór Calvijn. i. Zwingli's stellingen van 1523. 2. De Zürichsche inleiding van 1523. 3. De Bernsche stellingen van 1528.

4. De leerartikelen van de Bernsche synode van 1532. De Oost-Friesche belijdenis van 1528.

5. De Confessio tetra politana van 1530. 6. Zwingli's Fidei ratio van 1530. 7. De Bazelsche belijdenis van 1534. 8. Confessio helvetica prior van 1536.

II. Zwitsersche belijdenisschriften na het optreden van Calvijn. 9. De stellingen van Lausanne in 1536. 10. De belijdenis van Geneve van 1536. 11. De Geneefsche catechismus van 1545. 12. Uit de belijdenis van Zurich van 1548. 13 Consensus Tigurinus van 1549. 14. De leerartikelen der Confessio rhaetica van 1552. 15. Confessio helvetica posterior van 1562.

III. Belijdenissen uit het westen. i6. Confessio allicana van rssg. 7, Confessio belgica van 1561. De Nederlandsche belijdenis van 156Ó. ï8. De Schotsche belijdenis van 1560 met het Covenant van 1581.

IV. Hongaarsche belijdenissen.-19, De Erlanthaler be.ijdenis van 1562. 20. De Hongaar-.sche belijdenis van 1562. 21. De Synode van Debreczin van 1567.

V. Vóór reformatorische groepen. 22. De belijdenis der Boheemsche broeders van 1609. 23. De Waldenzer belijdenis van 1655.

VI. Anglicaansche en Puriteinsche belijdenissen. 24. De artikelen der Anglicaansche kerk van 1552 en 1562. 25. De Anglicaansche catechismus van 1549 inden vorm van 1662. 26. De Lambeth-artikeien van 1595. 27. De lersche godsdienstartikelen van 1615. 28. De verschilpunten met de congrationalisten (Independenten) van 1603. 29. De Westminstersche confessie van 1647 met de afwijkingen der congregatioalistische Savoy verklaring van 1658 en de Cumberland confessie van 1829. 30. De groote estminstersche catechismus van 1647. 3r. De leine Westminstersche catechismus van 1647. 2. Het kort begrip der Savoy verklaring an 1658.

VIL Duitsche belijdenissen. 33. De belijdenis an de Frankforter vreemdelingen gemeente van ^554-34; De Catechismus van Londen van 1554-35-De Heidel berger Catechismus van 1536-36. De Nassausche belijdenis van 1578 Dillenburger Synode) 37. Consensus Bremensis 1595-38-Het Staffordsche boek van 1599. 39. elijdenis der Casselsche algemeene synode van 607. 40. De Hessische catechismus van 1687. 1. De Bentheimer belijdenis van 1614. 42. De onfessio Sigismundi van 1614.

VIII. Rechtskundige beslissingen omtrent beaalde leeringen. 43. De Dordrechtsche leeregels van 1619. 44. De Helvetische overeentemmingsformule van 1675.

IX. Nieuwere belijdenisschriften. 45. De leerrtikelen der Unie van de Pfalz van 1818. 6. Belijdenis der Calvinistische methodisten an 1820. 47. Verklaring der Engelsche conregafionalisten van 1833. 48. Uit de constitutie er Waadtlandsche vrije kerk van 1848. 49. Beijdenis der Vrije kerken van Geneve van 1848. 0. Uit de constitutie der Fransche vrije geeenten van 1849. Sï-Belijdenis der „Chiesa vangelica Ttaliana" van 1870. 52. De verklaing der Fransche Generale Synode van 1872. 3. Uit de constitutie der vrije kerk van Neuftiatel van 1874. 54. Belijdenis der Cumberandsche Presbyteriaansche kerk van 1833. 5. Belijdenis der Amenkaansche congregationaisten van 1883.

Aanhangsel, 56. Belijdenis der Oost-Friesche redikanten van 1528, 57. Nederlandsche ge-

oofsbelijdenis van 1566. 58. Revisie der Westminstersche confessie.

Wanneer men het boek van Dr. Muller vergelijkt met dat van Niemeyer dat in 1840 uitkwam , en met dat van Th. Schaff, dan bemerkt men hoe de stof voor hen die de symboliek der Gereformeerde kerken willen bestudeeren, is uitgebreid. Niemeyer's en SchafFs werken gaven afdrukken respectievelijk van 26 en 27 belijdenissen of symbolen der Gereformeerde kei-k. Nu worden er 31 meer door Dr. Muller gegeven.

Opmerkelijk is het, dat in de i8de eeuw niet één belijdenisschrift in de Gereformeerde kerken is opgesteld. De i6de en de 17de eeuw leverden er vele, maar de i8de was in dit opzicht onvruchtbaar. Dit verwondert ons niet, wanneer wij weten, dat het rationalisme aan den levenswortel der kerken knaagde.

In de 19de eeuw schijnt d 3 arbeid der kerken weder te herleven. Maar helaas, als er nieuwe belijdenisschriften worden opgesteld, dan is het over 't algemeen genomen niet, om voort te arbeiden aan het gebouw waarvan de vaderen onder de leiding der Heiligen Geestes de muren togonnen op te trekken.

Neen, veeleer achtte men zich aan dien arbeid ontwassen en was het 't streven om breedere formules op te stellen. Aan de ééne zijde wilde men daardoor het ruwe, naakte ongeloof uit de kerken weren, en aan de andere zijde zocht men hen die de hoofdwaarheden van het Christen dom vasthielden, te vereenigen. Doch men zag niet in, dat men door het voorbijzien van de leiding des Heilige Geestes bij de samenstelling van de belijdenisschriften in de i6de en 17de eeuw, zich op rationalistisch standpunt plaatste.

Gaarne hadden wij ook gezien, dat Dr. Muller eens aangetoond had welke belijdenisschriften geldigheid als formnlieren van eenigheid hebben voor alle Gereformeerde kerken in deze dag< ; n !

Hoe uitgebreid de stof is, die Dr. MuUer's werk ons biedt, toch is zijn werk niet volledig. Wij misten althans de nadere verklaring die de Vrije Schotsche kerk omtrent hare belijdenis gaf, welke weder het bewijs leverde, dat de 19de eeuw wel in staat was bestaande belijdenisschrif ten te verwateren, maar niet bij machte om haar geloof tegenover de nieuwe tegenstellingen die zich openbaarden, uit te spreken en te handhaven. Mocht de twintigste eeuw in deze betere dingen voor de kerken des Heeren gevenl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen