Teestafel

J. v. ANDEL. Pastorale Brieven. Kampen. Q Ph. Zalsman, 1907.

Dat de schrijver dezer Brieven in 1839 wetji geboren en sedert 1861 predikant is, biedt nog geen waarborg, dat hij ook is een man van rijke ervaring.

Rijke ervaring toch is een vrucht van op. merkzaam en distinctief waarnemen en van over het dus waargenomeüe juist oordeelen. Maat wijl dus te kunnen waarnemen en dus te kunnen oordeelen van die natuur-of scheppingsgaven zijn in wier bezit niet allen zich verheugen, , zelfs niet alle predikanten, is het heel wel mogelijk dat iemand reeds tegen de zeventig loopt en een veertigjarige ambtsbediening achter zich heeft, zonder nog te zijn een man van rijke ervaring.

Niet, dat hij al zoo oud en zoo lang predi. kant is, maar wel dat hij al zoolang in woord en schrift als een goed waarnemer en fijn denket zich heeft geopenbaard, biedt dan ook waarborg dat de schrijver dezer Brieven een man van rijke ervaring is.

Wie van ANDELS schriften heeft gelezen, zijn werken van populaire-exegese waaronder er zijn die ik gaarne naast den Hebreën-brief van EE LA SAUSSAYE een plaats zou geven ; wie ook maat van hooren zeggen weet wat bij als prediker beteekent; wie de vlucht van zijn speculatievea geest, aan welks vleugelen hij zich, blijkbaar vrijwillig, het lood van het positieve dogma heeft gebonden, met mij bewonderde; wie heeft opgemerkt zijn zin voor het veelzijdige o. a, in dat in-zijn-huis-hebben van die mineraliën-verzameling welke menig museum hem zou benijden en die met haar van opschriften voorziene vitrines zeker in geen museum keuriger is ondergebracht, en wie hem dan, als ik, over deze zijne schatten met zaakkennis heeft hooren spreken, — die heeft den indruk van een superieur man.

Ik kan mij dan ook denken, dat vele studenten en zelfs predikanten het geluk zullen benijden, dat in de laatste jaren aan enkele can-, didaten te beurt viel, om bij dezen pastor kapelaansdienst te mogen verrichten.

Welnu, iets van wat dezen hebben genoten biedt Ds. v. ANDEL in dit zijn jongste werk thans aan alle studenten in de Theologie en dienaren des Woords. Het genieten in door hèm te worden onderwezen hoe zij als leeraat en herder in het huis Gods moeten verkeeren, Düor hèm, den man van superieuren geest en rijke ervaring, die daar zelf als zoodanig zoo lang in heeft verkeerd. Want metterdaad de lezing van dit boek is een genot. Deze grootmeester in de kunst van-het-herderzijn toch is wel oud in jaren maar nog van jeugdige kiacht ia zijn denken en zeggen.

Püysiek lijden moge den herder en leeraat der Gorkumsche gemeente in de laatste jaren al lichamelijk verzwakt hebben; gebondenheid aan zijn tot ziekenvertrek geworden boven-voorkamer van de, achter de kerk ietwat verscholen, pastorie, hem de vervulling zijner ambtsplichlen CU en dan hebben belet; zijn geest is nog onverzwakt en functioneert in nog ongerepte kracht in deze zijn pastorale Brieven.

De rijke stof in dit boek van 200 bladzijden is verdeeld over 40 hooidst ukken.

Het onderwerp van het tweede stuk: De Leeraar ook Herder is tevens het thema van het geheele boek; van deze pastorale of herderlijke brieven.

„De leeraar is ook herder. Hij is het ook als leeraar; zijn leeraarsambt en herdersambt staan niet naast elkander, zoodat hij op den predikstoel leeraar en beneden den predikstoel herder zou zijn, maar vormen de beide zijden van zijn ambt. Plij is ook op den predikstoel herder; in zijne prediking worde het pastorale element niet gemist". — Dus lees ik daar op p. 9.

En dan laat deze leeraar, die ook zelf herder is, een hartig en raak woord volgen a.n het adres van sommige leeraars, die dat ook-op-denpreekstoel-herder-zijn niet verstaan; cog öiet verstaan.

„Er zijn" — zoo gaat VAN ANDEL hier voort, — „vooral onder de jongere leeraars, die hiervoor geen oog hebben. Hoor ze slechts spreken. Gij moogt dankbaar zijn als u eene goede .uitlegging gegeven wordt, dat is zulk eene, die a doet zeggen: Wat zit er toch veel in dien tekst! Dikwijls toch krijgt gij niet veel meer dan een stuk uit het dictaat over de dogmatiek, dat men van de collegezaal naar de pastorie heeft overgebracht. Maar al wordt de tekst zelf bewerkt, zoo mist men toch zekere practische grepen, die doen merken, dat een prediker zoowel met uw hart rekent als met uw hoofd. Gij troost u met de gedachte, dat de toepassing u wel geven zal wat de verklaring u onthield. Maar zij stelt u te leur. De prediker spreekt tot de gemeente, en de gemeente bestaat uit geloovigen, welnu, de prediker levert u eenige algemeene gedachten, of laat mij zeggen, gemeenplaatsen, die vertroostingen, of vermaningen bevatten, goed voor mannen en vaders in Christus. Maar de „kleinen" krijgen niets. Zij staan nog achter bij de ongeloovigen, bij de zondaars, ja bij de geveinsden, die nog in het bijzonder, zij het ook slechts in algemeene termen, aangesproken worden".

En nu is het mooie van deze pastorale brit ven, dat VAN ANDEL, na dit hartige en rake woord te hebben neergeschreven, dan verder niet alleen schrijft hoe het dan wèl wezen moet, maar ook kostelijke wenken geeft om de prediking, het herder-zijn-ook op-den-predikstoel, zoo in te richten, dat zij wordt wat zij, volgens hem, moet zijn.

In de volgende bladzijden handelt hij daartoe eerst over: de leeraar en het kind.

„Alleen de samenspraak is de tot onderricht vau het kind natuurlijke leervorm; van het gestoelte kan men op enkele uitzonderingen na het kind niet bereiken. Op de catechisatie doet de leeraar hetzelfde als op den kansel, hij leert, maar hij wijzigt den vorm van zijn onderricht naar de behoefte van zijn gehoor."

Dan volgen behartigingswaardige dingen voor het catechiseeren. Alleen wil het mij voorkomen, dat neen, hoe moeilijk het ook is, toch meer dan gewoonlijk pleegt te geschieden, van den preekstoel het kind moet trachten te bereiken. Waarom niet eens opzettelijk ook de kineren toegesproken?

Zelfs de apostel doet het wel in zijn brieven.

Verder wordt ook over het herder zijn voor „de kleinen" in iiog anderen zin dan die van kindzijn; over al wat de hoorders naar hun staat n stand van hun herder en leeraar uoodig hebben te hooren, in deze brieven, teer en nnig, gesproken.

Het is een boek allereerst voor herders en eeraars, maar ook voor alle geloovigen.

Niet om er hun leeraar naar te critiseeren,

maar om er bij de gangen van hun eigen geestelijk leven leiding aan te hebben.

De Gereformeerde kerken mogen Ds. v. ANDEL voor deze Brieven dankbaar zijn.

Een welgelijkend portret van den schrijver, jieeft de uitgever ZALSMAN aan deze zijn «vrelverzoigde uitgave toegevoegd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen