De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 39

38 Uit deze antinomie moet de normatieve rechtsschool zich zoeken te redden. Zij doet het ten koste van een nieuwe antinomie in de logische grondslagen harer eigen methode. De geestelijke vader van de hier bedoelde schijn-oplossing is Kelsen's leerling Adolf Merkt. De grondstelling : Ieder positiefrechtelijk gebrek in een rechtsnorm of rechtshandeling heeft een door de rechtswetenschap vast te stellen logische nietigheid tengevolge, blijft in volle kracht gehandhaafd. Maar een tegenwicht tegen dit rigoristisch logicisme wordt geboden door de theorie der z.g. Fehlerkalkül. Hieronder verstaat Merkl die positierechtelijke bepaling, die het juridisch mogelijk maakt, den staat handelingen toe te rekenen, welke niet aan alle overigens door het positieve recht bepaalde voorwaarden voor hare geldigheid voldoen, en die het dus mogelijk maakt zulke handelingen ondanks hare juridische gebreken als recht te begrijpen 43). Zulk een "Fehlerkalkül" kan echter alleen het positieve recht, maar nimmer de rechtswetenschap opstellen. P ositiefrechtelijk is zij de belichaming van het politisch postulaat, dat de rechtsorde met de mogelijkheid rekening moet houden, dat de toepassing harer normen tengevolge van denkfouten of verkeerden opzet harer organen niet op volkomen rechtmatige wijze geschiedt. In zulk een geval kan het positieve recht zulke gebrekkige handelingen toch als recht laten gelden. Daarmede corrigeert het zich als het ware zelf, door zijn eischen voor de geldigheid zulker handelingen achteraf tot bloote wenschen te stempelen, welker niet nakoming het orgaan wellicht verantwoordelijk, maar de handeling zelve niet tot niet-recht maakt. De logicistische opvatting van de taak van administratie en rechter, die uit deze geheele beschouwing spreekt, moet reeds op zichzelve ieder practisch jurist tegen de borst stuiten. Het zijn geenszins immer denkfouten of een verkeerde wilsrichting, die het wetstoepassend orgaan er in bijzondere gevallen toe brengen, vaak zeer uitdrukkelijke wetsbepalingen terzijde te stellen. Gerechtigheid en billijkheid dwingen hier soms toe 44) . Maar ook afgescheiden van deze logicistische misvatting, kan moeilijk ontkend worden, dat Merkl's leer van de "Fehlerkalkül" de z.g. normlogische rechtsleer in nieuwe antinomieën verwikkelt. Immers, zij ziet zich op straffe van opnieuw niet-recht tot recht te verklaren gedwongen nu recht tot niet-recht of althans tot een minderwaardig recht te degradeeren. Alle positiefrechtelijke bepalingen, wier overtreding blijkens de "Fehlerkalkül" geen nietigheid van de desbetreffende handelingen teweegbrengen, worden nu tot bloote wenschen, men zou kunnen zeggen tot politische postulaten en zijn dus volgens de grondstellingen der Kelsensche school een juridisch niets, telkenmale wanneer in hoogste instantie het verzuim niet gecorrigeerd wordt. Wanneer echter in een ander geval het verzuim wel gecorrigeerd wordt, kan het rechtskarakter der overtreden bepalingen toch moeilijk worden ontkend. Immers, wat zou aan een hooge re instantie het recht tot deze correctie kunnen geven, indien het niet de als bloot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen