1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 41

33 purement interne" zijn, dat een entelechisch principe onder alle omstandigheden zou trachten te verwezenlijken. Reeds het behoud der soort, waar wij in de natuur herhaaldelijk „het streven naar zelfbehoud" aan zien opgeofferd, veronderstelt reeds een eigenaardige afkomst of evolutie der entelechie. Maar al deze beperkte doelmatigheden brengen een kloof in de natuur tusschen leven en dood zoo groot, alsof slechts het eerste zijn oorsprong uit een Doelstellende Almacht in zich zou dragen. En zoo is het toch niet! •) Onze beschouwingen over het oorzakelijk verband in de natuur dwongen ons immers overal een doel te veronderstellen, zoowel in levende als in doode stof, zoowel in ziel als in lichaam. De meening, dat het oorzakelijk verband in de natuur ontspringt en voortbestaat in God ; dat ook de levende stof, de dieren en planten ja zelfs (voor een groot deel) de mensch niet een eigen, maar Gods doel dienen, dat de levende stof dus geen eigen principe, maar wel een eigen structuur heeft, men vindt het ook onder de oude biologen reeds warm verdedigd. En waarlijk, godsdienstige mannen als SWAMMERDAM hadden in den grond een mechanistische opvatting der levensverschijnselen. Hoe diep echter juist van dit standpunt de scheiding tusschen dood en leven is, moge blijken uit de woorden van den laatstgenoemden natuuronderzoeker. Zijn uitnemende verhandeling over de „particuliere beweging der spieren in de kikvorsch" besluit hij aldus: „Hetgeen ons dan alles klaarlijk leert, dat daar oneindige saken in de contractien der spieren te samen lopen en dat de gansche machine van ons lichaam en de elementen, die ons omringen, dienen gekent te worden, sal men een eenige spier en zijn actie regt expliceeren. En seker de lugt, het ingenomen Voetsel, het Bloet, de Herssenen, het Merg, de Senuwen en die Subtiele Materie, die in een oogenblik tot de beweegende vesels overgevoert word, moeten hier alle in geconsidereert worden en nog meerder; sal men eindelijk eens tot de klaare waarheid komen. Wat mij belangt, ik beken, dat ik iets getragt heb om te seggen, maar ik weet ook, dat ik gehandelt heb, als of ik de heldere stralen van de Son met een houte Kool heb willen afmaaien ; ') Men bedenke, hoe regen en wind, jaargetijden enz. door God worden veroorzaakt. Orgaan

19I3i'14

3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen