1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 69

61 na elkander insluit en dienstbaar maakt aan hare doeleinden. Hoe verder we verwijderd waren van de verschijnselen, des te meer verloor het begrip van het psychische zijne zelfstandigheid en heerschende beteekenis, de akte en nog meer de disposities waren alleen in oneigenlijken zin als psychisch te bestempelen. Zoo zijn er dus, we merkten'het boven op, evenwijdige beschouwingen van den psychischen en physischen kant van het individu, die tot twee evenwijdige reeksen resultaten leidden, het ik was de reëele unitas multiplex voor het psychische, het organisme de reëele unitas multiplex voor al het physische bij het individu. Hoe is dit dualisme op te lossen. Voor ons, die de schepping van ziel en lichaam aannemen door den Schepper van hemel en aarde is dit probleem door het geloof te overbruggen. De Logos heeft beide ziel en lichaam zoo geschapen, dat ze op elkaar aangelegd zijn en onderling in wisselwerking treden. Het is eenzelfde Logos, die èn de werkelijkheid buiten ons èn de wetten van ons denken in ons schiep en die beide in organisch verband zette en correspondeeren liet op elkander. Het is het overoude lichaamzielprobleem, dat niet door de wetenschap kan opgelost worden en waarbij allerlei theoriën elkaar verdrongen hebben. Vooral in den laatsten tijd is de ons naderstaande wisselwerkingshypothese aan de winnende hand en begint de parallelistische hypothese terrein te verliezen. STERN meent een nieuwe opvatting te kunnen verdedigen in verband met het principe der unitas multiplex. Vroeger waren het steeds de vragen naar de verhoudingen van de beide menigvuldigheden van verschijnselen in 't physische en psychische, bv. hoe verhouden zich gewaarwordingen, voorstellingen, gevoelens tot de physiologische processen in zintuigorganen, centraal zenuwstelsel, vasomotorisch orgaan, enz. Voor alles zou echter gevraagd moeten worden, hoe staan de beide eenheden, het ik als drager der psychische, het organisme als drager der physische doelstrevigheid, tot elkaar. In de bovenste trappen van elk der beide lagensystemen hebben de woorden „psychisch" en „physisch" een geheel anderen, veel meer oneigenlijken, zin, dan zij bij de onderste trappen bezaten. Als gegevenheid beschouwd heeft een voorstelling met een hersenproces, een gevoel met een verandering in den bloedsomloop, een

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen