1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 142

132 zooals M a c h zelf erkent tot die b e g n p p e n die als vanzelf worden gevormd M a c h gebruikt hier natuurlijk weer het woord instinctief H e t kost heel wemig heisenarbeid ze te a a n v a a r d e n echter zeer veel hersenarbeid om in te zien dat zij physisch onhoudbaar zijn W a a r o m heeft M a c h zich dan zooveel moeite gegeven ze uit de physica te verwijderen terwijl hij zelf moest erkennen dat ze hoe wel overbodig ook niet schadelijk v.3ien^ M a c h w a s een logisch wetenschappelijk denkei een critisch en scherpzinnig physicus D a t is leeds voldoende om zijn voorliefde voor beknoptheid helderheid en bondigheid bij de formuleeimg van grondstellingen z'jn streven n a a r veiwijdermg van overbodige begrippen zijn afkeer van pleonasme tautologie en abundantie te verklaren Hij w a s bovendien philosoof met hevigen afkeer van al w a t n a a r metaphysica zweemt D a t scherpte zijn blik bij het opsporen van overbodige begrippen en verklaart de volharding w a a r m e d e hij steeds weer de argumenten van zijn tegenstanders weerlegt W a a r o m heeft voorts E m s t e m de speciale relativiteitstheorie ontwikkeld en hebben de physici haar a a n v a a r d terwijl met Lorentz contractie-hypothese de experimenteele feiten ook waren te verklaren^ En waarom heeft E m s t e m d a a r n a de algemeene relativiteitstheorie geformuleerd waartoe geen dwingende experimenteele aanleiding u a s ^ M e n zal gezien de hooge eischen die de relativiteits theorie aan het denken stelt bezwaarlijk kunnen volhouden dat dit uit een streven n a a r spaarzaamheid met gedachten of naar een minimum van denkoperaties is te verklaren Kan dan m deze ontwikkeling misschien het streven naar Besei tigung des intellectuellen U n b e h a g e n s w o i d e n o n t d e k t ' Of bij hen die aan de ontwikkeling hebben medegewerkt inderdaad door den gegeven stand van zaken een gevoel van onbehagen is gewekt is moeilijk na te gaan M a a r gesteld dat dit zoo w a s dan valt toch op te merken dat dit onbehagen dan zijn oorzaak vond m een conflict m het denken veroorzaakt door de strijdigheid eener theoretische conclusie met de experimenteele ervaring of ook door het gemis aan logische geslotenheid der theorie d w z dat het psychologisch motief van het onbehagen zoo het aanwezig w a s zelf eerst op grond van den eigen norm van het wetenschappelijk denken is te verklaren Resumeerend meenen we te mogen besluiten dat de ontwikkeling der relativiteitstheorie M a c h s eigen aandeel daarbij inbegrepen veel meei het zelfstandig karakter het eigen pimcipe de eigen norm van het wetenschappelijk leven n a a r voren doet treden dan dat daaruit eenig bewijs zou zijn te putten voor de stelling dat dit wetenschappelijk leven niet anders is dan een biologisch a a n p a s singsproces

H e t verdient tenslotte vermelding, dat M a c h zelf m het m 1913

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen