1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 145

135 de bestudeering van wisselwerkingsprocessen tusschen deze deeltjes veroorloven Dit alles bijeengenomen maakt dat de geschiedenis der physica m het eerste k w a r t der twintigste eeuw als een voortdurende opeenvolging, aaneenrijging en onderlinge verbinding van experimenteele bewijzen voor de juistheid der atoomhypothese kan worden gekenschetst O s t w a l d heeft zich tegenover deze bewijzen reeds m 1908 gewonnen gegeven •''') M a c h echter heeft tot op het laatst m zijn afwijzing volhard •'*') Dit is, w a n n e e r men zijn sensuahstisch stand punt m het oog houdt ook volkomen te begrijpen en te respecteeren H e t spreekt toch vanzelf, dat, als eenmaal dit standpunt is ingenomen, ook de allerevidentste bruikbaarheid der atoomhypothese geen zweem van bewijs voor de realiteit dei atomen inhoudt M a a r wel vraagt men zich af, of M a c h bij dezen stand van zaken m de physica niet aan zijn principe der denkeconomie reden had moeten ontleenen om zijn sensuahstisch uitgangspunt te verlaten en zijn strijd tegen de realiteit der atomen op te geven D e hardnekkigheid w a a r m e d e hij dit heeft geweigerd, bewijst wel, dat hij aan zijn philosophic toch sterker gehecht w a s dan zijn herhaalde bewering geen philosoof te willen zijn zou doen vermoeden N u w a a r s c h u w t echter Jordan er voor niet te haastig te besluiten dat M a c h voor w a t betreft de afwijzing der atoomhypothese door de moderne physica m het ongelijk is gesteld W a n t m de jongste geschiedenis der atoomphysica krijgt, volgens Jordan, het positivisme toch weer gelijk H e t is toch m de laatste jaren noodzakelijk gebleken het aanschouwelijk atoommodel prijs te geven O p grond van on twijfelachtige experimenten moet en aan straling en aan materie een tweeslachtig karakter worden toegeschreven Bij bepaalde proeven past het beeld der , deeltjes" bij bepaalde andere dat der , golven" D e begrippen ,,deeltje" en ,,golf" zijn beide aan de macroscopische ervaring ontleend en zijn daarin tegenstrijdig en elkaar wederzijds uitsluitend M e t betrekking tot het microscopisch gebeuren moeten ze daarentegen als elkaar aanvullend als complementair worden gezien Eerst door en in de waarneming die altijd op een bepaalde wijze in het gebeuren ingrijpt, treedt of het deeltjeskarakter öf het golf karakter naar voren E e n objectieve, van de waarneming onafhankelijke, adequate karakteriseering van de elementaire eenheden en van de relaties daartusschen is met behulp van onze aan de macroscopische ervaring ontleende begrippen niet mogelijk D e s o n d a n k s beschikt de moderne physica m golfmechanica en quantenmechanica over het wiskundig apparaat, w a a r m e d e deze relaties kunnen worden uitgedrukt Terwijl echter m de macrophysica de physische begripsvorming aan de wiskundige symboliseering voorafging moesten in de micro-physica de physische begrippen eerst aan de hand van het mathematisch formalisme worden

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen