1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 19

11 alwetend, d i Hi] regeert alles van eeuwigheid tot eeuwigheid, van oneindigheid tot oneindigheid Hij kent alles w a t is of zijn kan W i j kennen Hem door Zijn attributen, door de hoogsi wijze en voortreffelijke inrichting van alle dingen, en door hun doeleinden, wij bewonderen Hem w e g e n s Zijn volkomenheden, WIJ vereeren en aanbidden H e m wegens Zijn heerschappij W i j , als onderdanen, aanbidden Hem, w a n t God zonder voorzienigheid zonder heerschappij en zonder doeleinden, zou niet anders zijn d a n het F a t u m of de N a t u u r " i"') Z o o spreekt de geloovige N e w t o n omtrent God aan het einde van het derde boek van zijn Pnncipia (2e en latere edities) D a t N e w t o n zich tot deze algemeene erkenning van G o d s wijsheid en heer schappij niet heeft beperkt, maar ook aan deze idee concreter uitwerking heeft willen geven, bewijzen eenige gedeelten uit zijn Optica en vooral uit zijn briefwisseling met Richard Bentley, hoogleeraar in de theologie te C a m b r i d g e ''•^) Deze Bentley, die met den astronoom Cotes de tweede uitgave van N e w t o n ' s w e r k verzorgde, moest ir 1692 een voordrachtenreeks houden onder de auspiciën van de fundatie, die, door Robert Boyle bij testamentaire beschikking gesticht, tot doel h a d de christelijke religie te verdedigen tegen het ongeloof Bezig met de voorbereiding van zijn voordracht , V e r w e r p i n g van het atheïsme op grond van oorsprong en structuur der wereld", w e n d t Bentley zich tot N e w t o n om diens oordeel G a a r n e is N e w t o n tot antwoorden bereid , T o e n ik", schrijft hij m zijn eersten brief, ,,mijn verhandeling ovei het wereldstelsel schreef heb ik daarmede principes op het oog gehad die vooi n a d e n k e n d e menschen er toe dienen kunnen het geloof in een goddelijk wezen te rechtvaardigen Niets zal mij meer verheugen dan mijn boek voor dit doel gebruikt te zien " Z o o w e l uit deze brieven als uit de Prmcipia blijkt N e w t o n ' s overtuiging, dat de plaatsing der planeten op regelmatige afstanden, zoodanig dat de stabiliteit van het zonnestelsel voor eeuwen is gewaarborgd, alleen het werk van een almachtig en wijs God kan zijn O o k heeft deze ,,Arrangeur" van het heelal de steiren op o n t z a g g e lijk groote afstanden geplaatst opdat deze bollen niet, tengevolge der zwaartekracht, op elkander zouden vallen Hier treft ons de eigenaardige zelfstandigheid, die aan de zwaartekracht w o r d t toegekend De gravitatie is een der actieve prmcipia, door God m de natuur gelegd . Z o n d e r deze prmcipia", zegt N e w ton m zijn Optica, ,,zouden de aarde, de kometen, de planeten, de zon, koud en ijzig worden, en niets meer zijn dan inactieve massa's, er zou noch ontstaan zijn noch vergaan noch vegetatie, noch leven en de planeten en kometen zouden niet m hun hamn blijven ' Bij de planetenbewegmg maakt N e w t o n duidelijk onderscheid tusschen den impuls m de richting van de baan, de , transveise motion", en de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen