1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 147

137 Jordan's redeneering met de dwingende kracht eener logische sluitrede bezit Gegeven is eenerzijds dat men bij het onderzoek dei verschijnselen tot dusver stuit op bepaalde laatste materieele eenheden electronen protonen neutronen en op zekere uit deze elementaire eenheden opgebouwde structuren atomen en moleculen Anderzijds is vast komen te staan, dat de eigenschappen dezer elementaire eenheden en de relaties binnen deze structuur-eenheden met m aanschouwelijken vorm kunnen w o r d e n geformuleerd W e l n u uit deze twee gegevens kan men tot Jordan s conclusie dat dus deze eenheden geen realiteit bezitten slechts dan besluiten mdien van te voren vast staat dat voor het geval zoodanige eenheden wel realiteit bezitten, h a a r eigenschappen en relaties noodzakelijk aanschou welijk moeten zijn V o o r deze praemisse is evenwel geenerlei noodzakelijke grond Jordan's mdentificeenng van realiteit en aanschouwelijkheid IS evenzeer een philosophisch voor-oordeel als M a c h s gelijkstelling van realiteit en zmtuigehike waarneembaarheid W I J zijn daartegenover van meening dat de aanvaarding van de realiteit der elementaire eenheden zeer wel vereenigbaar is met de aanvaarding van het met-aanschouwelijk karakter harer eigenschappen en relaties Juist daarom kunnen wij de moderne atoomtheorie erkennen als een echte physische theorie welke waarheidsoordeelen omtrent de physische werkelijkheid bedoelt uit te spreken In hoeverre ZIJ d a a r m slaagt is thans nog met definitief te beoordeelen maar zal eerst bij de voortgezette confrontatie van h a a r consequenties met het experimenteele materiaal kunnen worden beslist De aanleiding om te spreken over het positivisme van Ernst M a c h en den invloed daarvan op de ontuikkeling der moderne physica ontleenden wij m het bijzonder aan Jordan s boek Die Physik de= 20 Jahrhunderts en aan zijn kleiner geschrift Physikahsches Denken m der neuen Zeit W i j willen echter met eindigen zonder te hebben vermeld dat hoewel Jordan telkens weer terugwijst n a a i M a c h en nalaat zelf aan te geven of en zoo ja w a a r zijn opvatting van die van M a c h verschilt er eenig verschil toch wel valt op te merken Allereerst schijnt Jordan de boor der kennistheoretische ciitiek en analyse met beslist te willen doordrijven tot op het niveau der zintuigelijke waarneming T e n e i n d e zich met m het oeverlooze te verhezen dient de critiek daar te beginnen w a a r de actueele en vruchtbare problemen van het natuurwetenschappelijk onderzoek liggen H e t instinct van den succesrijken natuuiwetenschappelijken onderzoeker kan alleen deze plaatsen waar kencntische boor-arbeid moet w o r d e n verricht aanwijzen 'i'-*) Z i e ik het goed dan beteekent dit dat de piagmatistische con sequentie van M a c h s principe der economie dooi Jotdan ook ten aanzien van het kennistheoretische uitgangspunt w o i d t getrokken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen