1942 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 19

11 verdoen, maar waarmee we ons niet gaarne ernstig zouden willen bezighouden Trouwens, Freud zelf was er zich van bewust, dat meer zijn fantasie dan zijn wetenschappelijke geweten hier aan het woord is Zoo merkt hij op ,,Men zou me kunnen vragen, óf en in hoeverre ik zelf van de hier ontwikkelde veronderstellingen overtuigd ben" en hij geeft zich zelf het antwoord, dat hij noch zelf overtuigd is, noch ook van anderen verlangt, er geloof aan te hechten, of juister nog, ik weet niet, in hoeverre ik er zelf aan geloof" ^^) Freud heeft steun noodig en nu beroept hij zich voor zijn these op Schopenhauer ,,We mogen ons niet verhelen", zoo zegt hij, ,,dat we, zonder het te voorzien, m de haven der filosofie van Schopenhauer zijn bmnengeloopen, voor wien de dood immers ,,het eigenlijke resultaat"' en dus het doel des levens is" i'^) Dit beroep op Schopenhauer is o i even ongemotiveerd als zijn andere beschouwingen Slaan we de bedoelde verhandeling van Schopenhauer op, dan blijkt, dat de filosoof heel iets anders betoogt dan het bestaan van een immanent streven van het organisme om den dood te bereiken Integendeel, Schopenhauer heeft opgemerkt den geweldigen drang om te leven, die het schepsel eigen is, ,,der Wille zum Leben" En toch komt aan elk leven een eind en eens zullen we allen moeten sterven Daar moeten we mee verzoend raken En daar worden we veelal mee verzoend Immers er is een merkwaardige leiding m ons leven, die ons niet alleen voorspoed en vreugde, blijdschap en geluk, maar ook tegenspoed en droefheid, leed en ellende doet toekomen Door het leed en de ellende worden WIJ er mee verzoend, dat ,,dit aardsche tranendal" een eind gaat nemen is) W e moeten hier onwillekeurig denken, aan wat ons doopsformulier m zijn gebed bidt, dat de doopeling dit leven, hetwelk toch niet anders is dan een gestadige dood, om Christus' wil getroost moge verlaten Het doodsduur is voor Schopenhauer dan ook geen recapitutatie, geen uiting van den herhahngsdwang, maar, zooals hij het zegt, het is een crisis m den meest eigenlijken zm des woords — een wereldgericht. Indien nu de doosdrifttheorie enkel constructie is, spelen met een idee, zooals Freud zelf zegt, om te zien, waar men uitkomt, dan kunnen we ons afvragen, waarom hij deze idee tot ontwikkeling bracht En dan wil het ons voorkomen, dat hij niet alleen bij deze deductie, maar bij zooveel andere meer, uitgegaan is van een bepaalde opvatting omtrent den mensch, een opvatting, die paste m het natuurwetenschappelijke denken van zijn tijd En hoewel Freud bij den aanvang van zijn werk meende uit te komen met enkel ,,levensdriften , m een latere periode kon hij voor zijn menschbeschouwing met buiten de destructieve tendenzen, die hij in zijn doodsdrift formu-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen