1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 117

109 eenzetting te geven van de grondslagen van deze theorie. In het eerste hoofdstuk van het zoo juist genoemde boek doet Eddington dit opeen even geestige als duidelijke manier door een gesprek te fingeeren tusschen een mathematicus, een practisch-physicus en een relativist. De bestudeering daarvan is bijzonder leerzaam. Later volgde in 1923 The mathematical Theory of Gravitation, voor een groot deel bestaande uit origineele onderzoekingen van zijn hand. In de tweede helft der twintiger jaren kwam Eddington steeds meer tot het inzicht, dat de juiste fundeering van de natuurkunde gezocht moet worden in de epistemologie, de kenleer. Dit heeft den verderen gang van zijn onderzoekingen bepaald. Van 1928 af heeft hij zich in hoofdzaak bezig gehouden met het scheppen van een nieuwe, zeer origineele fundamenteele theorie, uitgaande van de grondbeginselen der kenleer. De epistemologie is het onderdeel der filosofie, dat den aard van de wetenschappelijke kennis en van de onderzoekingsmethoden bestudeert. Eddington meende, dat men ook in de natuurkunde zich daarvan vooral rekenschap moet geven. Bij deze onderzoekingen slaagde hij er in langs theoretischen weg de exacte numerieke v/aarde af te leiden van alle natuurconstanten, die zuivere getallen zijn. Er heeft veel misverstand geheerscht over den aard van dit onderzoek. Het wordt wel eens voorgesteld, dat Eddington pretendeerde de geheele natuurkunde door redeneering te kunnen afleiden, zonder ook maar eenigszins terug te grijpen op waarnemingen en experimenten. Dit is onjuist en ook onmogelijk. Het karakter van Eddington's werk kunnen we het best verduidelijken met een voorbeeld, dat we aan Spencer Jones ontleenen. In de Oudheid, zegt deze, wisten de Egyptenaren, dat de verhouding van de oppervlakte van een cirkel tot het kwadraat van zijn straal onafhankelijk is van de grootte van den cirkel. Door directe meting vonden zij voor deze verhouding—^-j— ( = 3.16 ). In de derde eeuw vóór Christus toonde Archimedes echter aan, dat dit getal tot iedere gewenschte nauwkeurigheid kan worden afgeleid door eigenschappen der meetkunde te gebruiken, maar zonder directe meting. In ieder schoolmeetkundeboek wordt deze methode toegepast, wanneer men T berekent met behulp van oppervlakten van ingeschreven en omgeschreven regelmatige veelhoeken. Nu is Eddington zulk een moderne Archimedes. Hij ging uit van verschillende natuurwetten, die de natuurkunde heeft gevonden '— de identiteit van massa en energie, het Pauli-verbod, enz. — en op grond daarvan bepaalde hij een aantal natuurconstanten. De tijdgenooten van Archimedes zullen wel geprotesteerd hebben, toen zij x zagen berekenen zonder cirkels te meten. Zoo hebben ook tijdgenooten van Eddington geprotesteerd, toen zij kennis namen van zijn verhandelingen. Deze protesten moeten ook wel eens daaruit verklaard worden,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen