Zedelijkheid en recht - pagina 40

36

raedemenschen gelijk te blijven, en hem daarom doet handelen als de anderen. Bij dit soort normen zijn echter zedelijkheid en zede eerst nog ongescheiden. Maar de differentieering gaat door. De zedelijke of moreele normen komen straks tot een eigen bestaan en evenzoo die normen welke wij thans veelal als zede, als bloote regelen van welvoeglijkheid, aanduiden. Aan beide blijft dan verbonden de innerlijke dwang. ^^) Een bezwaar tegen Wundt's theorie, volgens welke alzoo uit de zede de zedelijke normen zich gelijktijdig en evenwijdig met de rechtelijke normen zouden losmaken, dunkt mij, dat er voorbeelden zijn bij te brengen, die leeren dat, wanneer uit de Sitte zich hebben losgemaakt de rechtsnormen, het nog vrij lang duurt vóórdat ook de zedelijke normen tot een zelfstandig bestaan komen. Ik mag mij hier beroepen op onze geestelijke voorouders, op de Grieken en op Israël. Bij de Grieken gaat, althans vóór de Hellenistische periode, de mensch, de vrije man, in den staatsburger op en eerst later, onder invloed van de Stoa met haar kosmopolitisme, wordt dit anders. Maar, ook waar Plato spreekt van de op-weten-gegronde tegenover de demotisclie deugd, is toch zijn ethika voor de twee hoogste standen niet anders dan politika. En evenzoo is voor Aristoteles de hoofdwetenschap der, op het handelen gerichte, der praktische wijsbegeerte, de pohtika; de wetenschap omtrent de polis, of den stad-staat. Zijn Ethika Nikomacheia, een ethiek voor den vrijen Griekschen man, en zijn Politika verhouden zich dan ook, naar Zeiler opmerkt, *'') tot elkander als het zuivere en het toegepaste deel van één wetenschap, de pohtiek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen