Religieus eklekticisme - pagina 49

47 om op goeden voet te blijven met het „principium contradictionis' of de wet der tegenstrijdigheid, echter zekere omzichtigheid niet overbodig. Dit beginsel, door ARISTOTELES het meest zekere genoemd, is volgens hem niet alleen een wet voor ons denken, maar ook voor het zijn. Onverbeterlijk formuleerde het de STAGYRIET, toen hij schreef: „Het is onmogelijk, aan hetzelfde „tegelijk" en „in bet zelfde opzicht" hetzelfde toe te kennen en te ontzeggen."^) Onverbeterlijk, want let men slechts op het „tegelijk" en op het „in hetzelfde opzicht", alzoo op de momenten en de relaties, dan laat deze formuleering ook plaats over voor de ontwikkeling. Waar men echter, als in de speculatieve systemen, de methode der coïncidentia oppositorum gaat toepassen op het Absolute of op God, en zich dan God denkt als wordend uit al hooger eenheid van tegendeelen, vergrijpt dit denken zich aan dat Theïsme waarvan, te midden der heidenwereld, ISRAËL de drager was; dat de Kerk van Christus tegen alle doen verzinken der grenzen tusschen God en wereld heeft gehandhaafd, en dat zij bedoelt, wanneer zij, op het voetspoor van ARISTOTELES, van God spreekt als „actus purus". De onderscheiding, waarvan men zich, om deze speculatie te rechtvaardigen, bedient, tusschen een „onmogelijke contradictie" of die van contradictio in adjecto als vierkanten cirkel of houten ijzer, en een „noodwendige" of die van contradictio in subjectio of God als „het wereldbewegend Subject", is daartoe niet voldoende^). Een zich ontwikkelend Absolute, een wordende God toch is een contradictio in adjecto. Al is ook het Aristotelische Godsbegrip met zijn onbewegelijkheid anders dan het Christelijke met zijn bewogenheid der eeuwige liefde van de drie Personen voor elkander in het ééne Wezen. Wanneer twee hetzelfde doen, is het niet hetzelfde. Wanneer religieuze eklektici de methode der coïncidentia oppositorum gaan toepassen door, zonder zich aan het principium contradictionis të storen, elkaar weersprekende religieuze tegenstellingen te verbinden, doen zij dit, gedrongen door hun probabilisme of hun waarschijnlijkheids-standpunt, waarop, naar hun visie van de religie, het zóó, maar misschien ook wel anders kan wezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen