De noodzakelijkheid eener christelijke logica - pagina 93

83 overeenstemming tusschen het denken en het intelligibele zijn buiten ons, voor den subjectivist óf trefzekerheid óf helderheid in 't onderscheiden van eigen bewustzijnsinhouden en eerlijkheid in 't spreken. Maar geen van beide waarheidsopvattingen is schriftuurlijk, daar elk der twee een stadium vertegenwoordigt uit den tijd dat de wijsbegeerte al meer van het leven vervreemdde. W a a r het dus voor ons op aan komt is niet de verbinding van subjectivisme en objectivisme, maar de synthese tusschen wel en niet-schriftuurlijke elementen. En wijl nu de Heilige Schrift bij die vervreemding van het leven niet past, is echte synthese niet mogelijk. De vraag: „Wat nu?" is dus slechts in tweeërlei zin te beantwoorden. Men zal terug moeten tot achter al die synthesen, en dan uitkomen óf bij het paganisme óf bij het Evangelie.

Zoo hebben in den nieuwen tijd dan ook gezien zoowel de corypheeën van het humanisme als de groote reformatoren. Want wel meent men soms, dat laatstgenoemden, het realisme van Rome bestrijdend, zelf neigden tot subjectivisme. Doch dat is toch alleen juist voor ZWINGLI, die inderdaad z'n opvoeding in realistische richting heeft verloochend; m a a r z'n reformatie is dan ook, voorzoover z'n werk niet door een volgende generatie in andere banen werd geleid, vrijwel mislukt. Maar onjuist is deze bewering ten aanzien van LUTHER en CALVIJN. Wel is waar kwam eerstgenoemde nooit geheel van het nominalisme los; m a a r wie z'n ontwikkelingsgang nagaat, bespeurt hoe in de jaren van z'n geestelijken groei het aanvankelijk z'n denken overheerschend Ockhamisme telkens verder afbrokkelde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen