Existentieele Exegese? - pagina 13

telijk weten, noch minder als een idealistisch in beginsel alles weten, wat tot mijn existentie behoort, maar slechts als een van te voren weten inzake (um) de mogelijkheden van mijn existentie. Ik weet niet nauwkeurig, wat de dood is, om dat te weten moest ik gestorven zijn, maar ik heb toch wel een zekere eigenaardige kennis van den dood, waardoor ik weet, dat hij nog iets anders is dan een enkel natuurgebeuren. Ga ik met zulk een wetenschap den tekst verklaren, dan ontsluit de tekst mij een bepaalde mogelijkheid. Die versta ik dan door te beslissen 21). Heb ik U zoo, althans ten deele, laten zien, hoe Bultmann meent, dat de exegeet tot den tekst gaat, thans moet ik U, en dat is het belangrijkste, mededeelen, hoe de Marburger geleerde oordeelt, dat het verklaren in zijn werk gaat of althans in zijn werk behoort te gaan. Die twee worden door Bultmann niet steeds uit elkander gehouden, omdat hij eenerzij ds alle verklaren laat verloopen volgens een bepaalde theorie van de kennis, maar daarnaast en toch vooral eischt, dat het op een bepaalde wijze geschieden zal. Wanneer ik van deze eischen iets zeg, moet ik me weer tot de voornaamste punten bepalen. Dat daardoor het overzicht weer schematisch wordt, terwijl wat Bultmann zelf schrijft allerminst schemaisch is, wordt gaane toegegeven. Doch kortheid en duidelijkheid blijven heden het schema vragen. Bultmann dan oordeelt, dat het in de exegese behoort te gaan om de zaak, niet om de meening. Niet dus, om wat een schrijver schrijft, maar om de zaken, waarover hij schrijft, niet om wat er staat, doch om wat is bedoeld 22). De vraag is, uit welke opvatting der menschelijke existentie is een uitspraak geschreven, op welk gebied ligt dat bedoelde en hoe is dat gebied voor den exegeet toegankelijk. Moeilijkheid geven hier niet louter historische feiten of natuurwetenschappelijke feiten, bij welke geen verschil tusschen het gezegde en het bedoelde is aan te nemen, maar wel die teksten, die de existentie van den mensch raken, de mogelijkheden daarvan. De zaakexegese ziet de menschelijke existentie niet in het algemeen, maar individueel, tijdelijk, met de momenten van het niet herhaalbare, met gebeurtenissen en beslissingen 23). De waarheid, en die heeft de exegese te zoeken, is nooit in abstracto aanwezig, maar in een bepaalden tijd, in een bepaalde situatie 24). Wij verstaan nu ook, dat Bultmann vraagt, dat de tekst den exegeet zal aanspreken en van hem een beslissing moet vragen. Tegenover de waarheid kan niemand onverschillig staan. Men moet haar aanvaarden of verwerpen. De mensch is vrij om een beslissing te nemen, hij kan en mag zich daaraan niet onttrekken 25). Dat beslissen beteekent het verwerkelijken der mogelijkheden, die in de existentie liggen. Zoo leef ik voor den tekst van oogenblik tot oogenblik verder, doordat ik voortdurend beslis. Onder dit beslissend uitleggen leer ik mijzelf kennen, leer ik, wat ik kan zijn. De mogelijkheden van mijn bestaan worden werkelijkheid in een exegese, die tracht te verstaan, in welk opzicht de schrijver van een tekst in dien tekst zijn opvatting van de in zijn existentie bestaande mogelijkheid heeft neergelegd 26). Zoo moet het zijn, omdat de mensch niet zelf over zijn bestaan beschikt, zijn zijn is 11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen