De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 68

62

radicaal dient om te zetten, zal van een wezenlijk ge-reformeerde en niet van een slechts scholastisch geaccomodeerde wetenschap sprake zijn. NASCHRIFT Nadat deze rede reeds gezet was, kwam mij de belangrijke voordracht van de Oostenrijkse bondspresident Dr KARL RENNER Mensch, Staat und Menschheit onder ogen, door deze gehouden aan de universiteit te Wenen ter gelegenheid van de herdenking van het vierjarig bestaan van de Organisatie der Verenigde Naties, en opgenomen in het Österreichische Zeitschr. f. öffentl. Recht Bnd. II Heft 3—4 (1950) S. 387 f. Ook RENNER schaart zich onder de bestrijders van het souvereiniteitsbegrip, dat zich volgens hem historisch overleefd heeft: „Die gesellschaftlischen Funktionen, die der souverane Staat in ihrer Gesammtheit zu erfüllen historisch berufen war, entgleiten ihm taglich mehr, und dieser Wandel wird immer deutlicher empfunden. Diese Funktionen aber sind begrifflich Attribute der Souveraniteit — ihr Versagen bewirkt jene Erscheinung, die ich als funktionelle Auflösung der Souveranitat bezeichnen möchte," zo merkt hij hier op. En hij wil inderdaad ernst maken met de eliminering van het souvereiniteitsbegrip: „Jeder Machtund Rechtskreis is beschrankt und nicht absolute Gewalt steht so auch der Gesamtorganisation der Nationen zu". Maar RENNER blijft bevangen in de historistische visie op de menselijke samenleving en hij heeft daarom geen enkel principieel criterium te bieden voor de afgrenzing van de oorspronkelijke competentiesferen der sociale kringen. Zo is het geen wonder, dat hij aan het slot van zijn voordracht onvoorziens weer in de doorlopend door hem betreden souvereiniteitsidee terugvalt: „Sie" (scl. die Idee der UNO.) „führt das Werk gesellschaftlicher Organisation nach oben zu Ende", zo merkt hij hier op, „und sichert zugleich jedem Glied sein Eigenleben in einem festen Macht- und Rechtskreise und so auch dem Einzelmenschen das unzerstörbare Recht der Eigenpersönlichkeit. Und vom Rechte des menschlichen Individuums führt ein lückenloser Treppenweg empor zum Rechte der Menschheit, vom Menschenrechte zum Menschheitsrechte. Von diesem Treppenbau wird allerdings der Staat noch lange die wichtigste, aber doch nu eine Stufe sein." De hier aan de Volkerenunie toegekende functie komt toch feitelijk neer op de souvereine afgrenzing der onderscheiden rechts- en competentiesferen van alle andere sociale kringen, die in haar hun bekronende organisatorische afsluiting zouden vinden. En zo verwondert ons ook niet meer zijn slotuitspraak: „Wenn man absolut den Begriff Souveranitat nicht preisgeben will, mag man sagen: die Menschheit selbst will endlich souveran, Herrin ihrer selbst und Herrin ihrer künftigen Geschichte werden." En dit is dan weer de oude Humanistische geloofsbelijdenis.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen