Betrekkelijk of volstrekt - pagina 48

evangehe onderwerpt, de straffende rechtvaardigheid wordt betracht. De zaak hgt anders en is ingewikkelder. Het recht regelt betrekkingen tussen mens en mens. Het recht doet dit naar maatstaven, die mensen kunnen aanleggen, die zij betrekkelijk zuiver kunnen hanteren zonder dat stuitend onrecht het resultaat van hun werkzaamheid vormt. Humanisten en christenen kunnen elkaar daarbij vinden, zo goed als West en Oost, bij alle verscheidenheid, niet aan een zekere overeenstemming behoeven te wanhopen. Het terrein waarop men zich beweegt, de stof welke men ordent, de rechtsbeseffen die werken, het geldend recht waaronder men zich buigt, — dit alles is gemeenschappelijk. Bij de fundering verschilt men, en wel, naar zich begrijpen laat, fundamenteel. Waar in de practijk de verschillen vaak geen moeite opleveren, is samenwerking mogehjk en kan gemeenschappelijk beraad tot voor ieder aanvaardbare resultaten leiden. Dit maakt het strafrecht niet kleurloos. De feiten dwingen tot de erkenning, dat soms humanisten en moderne positivisten eerder dan de christenen begrepen hebben, waartoe de menselijkheid in het strafrecht verphchtte ^^^). Daarnaast moet worden vastgesteld dat practisch zeer aanvaardbare voorslagen dikwijls vanuit verwerpelijke drijfveren zijn gedaan. Helaas is men van christelijke zijde vaak te argwanend geweest. In de hoofdzaken had men het gelijk aan zijn zijde. Ook in het strafrecht behoren gezag en gezagshoogheid te worden gehandhaafd, kan het goddelijk recht der overheid niet worden uitgeruild voor op menselijke afspraken berustende autoriteit en was het nodig dat de overheid paal en perk werd gesteld bij haar straffende behartiging van het recht tegenover de justitiabele. Deze laatste, de onderdaan die in het strafrecht de schuldige is en die aangepakt wordt door de overheid om hetgeen hij misdeed, verliest nimmer zijn mens-zijn en mag daarin niet nodeloos gekrenkt worden, juist omdat men in hem het beeld van de Almachtige ziet. Wanneer uitnemende geleerden het strafrecht zuiver menselijk willen houden *^^), is uiteindelijk de onwankelbare maatstaf niet te vinden, zelfs niet bij de hantering der meer dan eens onbillijk aangevallen vergelding ^®) als wezen van de straf. Er kan ook onbillijk worden vergolden en er blijven in ieder geval ook bij de vergelding vragen open ^^^). Hoe ver reikt de erkenning van de menselijke

123) Evenzo Emil Brunner, Das Gebot und die Ordnungen, 462. ^^) J. M. van Bemmelen, Universiteit en strafrecht, 's-Gravenhage 1954, 60. ^^°) A. Baumgarten, Die Idee der Strafe, Berlin 1952, 7, vindt iets archaïstisch in de vergeldende straf. ^®) Reeds J. Domela Nieuwenhuis in Tijdschrift voor strafrecht XIX, Leiden

46

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen