Het geheim van het recht - pagina 21

jaren geleden terecht op gewezen, dat er ook is een „anti-droit", een demonisch recht, een positief recht, waarvan de makers zich niet hebben onderworpen aan het gezag der algemeen aanvaarde rechtsbeginselen, een recht, waarvan niet God, maar Satan de oorsprong is.*® Tell<ens in de geschiedenis worden er regels van positief recht gemaakt, die niet er op gericht zijn de mens als schepsel Gods beter aan zijn bestemming te doen beantwoorden, doch die alleen de misdadige doeleinden der makers moeten dienen. Omdat het recht naar zijn wezen zulk een verheven karakter draagt, is dit anti-recht te afschuwelijker. Het beschadigt en kneust de enkele mens en drijft hem tot wanhoop. In zijn Der Prozess heeft Kafka ons de door zulk een verworden recht beschadigde gekneusde en tot wanhoop gedreven mens geschilderd in de kantoorbediende Josef K., die zonder dat hij een strafbaar feit gepleegd had, op zekere morgen in hechtenis werd genomen. Telkens weer vrij gelaten en telkens weer gearresteerd, altijd vervolgd, wordt het net van de wet steeds dichter om K. samengetrokken. In de bewerking van Kafka's boek voor toneel door André Gide wordt aan het recht, dat K. tergend langzaam vernietigt, zelfs goddelijke autoriteit verleend. De gevangenispredikant preekt voor hem over Klaaghederen 3 : 7: „Hij heeft mij ommuurd, dat ik er niet kan uitgaan, Hij heeft mijn koperen boeien verzwaard." En wanneer in het toneelstuk van Gide K. eindelijk voor de rechtbank verschijnt, bestaat deze uit drie poppen, die met hun rug naar de verdachte zitten. Een vonnis wordt niet uitgesproken, maar hij wordt wel als gevonnist aangemerkt en uiteindelijk op even geheimzinnige als lugubere wdjze terechtgesteld.*'' Het anti-recht is in deze wereld een afschuweHjke werkelijkheid. Wel is ook bij de rechtsvinding passend het gebed „Verlos ons van den boze." Alvorens te besluiten wil ik in het licht van het voorgaande nog enkele opmerkingen maken over drie onderwerpen, waarbij de vraag naar het goede recht duidelijk naar voren komt: het proces tegen Eichmann, de oplossing van het conflict om Westelijk Nieuw Guinea en de rechtsvorm van de onderneming. In het proces tegen Eichmann ging het om een mens, die ingeschakeld was in een systeem van anti-recht, die deel uitmaakte van ^^ Jean Carbonnier, La Bible et Ie Droit, in de in noot 25 vermelde bundel, blz. 115 e.v. ^'' Franz Kafka, Der Prozess, Fischer Bücherei 1960; Franz Kafka: du Proces au Chateau, Cahiers Renaud-Barrault no. 20 bis; K. H. Miskotte, Franz Kafka, Eltheto, 86e jrg., blz. 36 e.v. (November 1931).

19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen