Natuur en geest in de geneeskunde - pagina 21

dier-experimenteel werden beoefend. 'Plain nonsense' noemt hij, als geoefend physioloog, de gedachte, dat fundamentele waarheden in laboratoriumproeven op lagere dieren geopenbaard worden om dan aangewend te kunnen worden op de problemen van de zieke. Het toepassen van gegevens, verkregen in experimenten op genarcotiseerde carnivoren of knaagdieren op een ongenarcotiseerde primaat acht hij volkomen onverantwoord. Kwalitatief verschillend van deze experimentele, analytische physiologic moet een anthropologische physiologic zijn, die het specifiek menselijke in het samenspel der functies zoekt. De idee dezer wetenschap is echter nog geheel nieuw; de Prolegomena, die Buytendijk ervan schreef 2, doen zien, met welk een geheel andere optiek zij moet werken. Intussen heeft ook de hedendaagse biologie de mens opnieuw als een geheel eigensoortig levend wezen herkend; ook zij streeft naar een biologie van de mens. Het is met name de bioloog Adolf Portmann, die het eigene van het biologisch fenomeen, dat de mens ook voor zijn wetenschap voorstelt, tracht te benaderen. Hij heeft de natuurwetenschappelijke anthropologic weten op te heffen boven het vlak van schedelen bekkenmaten, hersengewicht en gelaatshoek, en vanuit de zoölogie een nieuw beeld van de mens trachten te ontwerpen^. Daarbij is ook hij onvermijdelijk gestoten op het motief, het onderscheid, de tegenstelling van natuur en geest. In het besef, dat de anthropologieën zich in verband met het in het wereldbeeld heersend dualisme van natuur en geest, laten rangschikken als leren van de mens enerzijds als 'Geistwesen' en anderzijds als 'Naturwesen', wordt Portmann wanneer hij als natuuronderzoeker, vanuit zijn eigen vak maar met een breed uitzicht op de wetenschap en cultuur onzer dagen, de mens in zijn eigensoortigheid en eigen aard tracht te beschouwen, er zich van bewust, dat de biologie het verschijnsel van het 'geestelijke' op haar weg ontmoet, en dat in twee groepen van verschijnselen: niet alleen in de ganse volheid van het menselijk leven, welke men in onderscheiding met die van verwante, hogere diervormen typeert als 'geestelijk', 'vom Geist bestimmt', maar dan ook in een zin en vorm, waarnaar het motief natuur en geest rechtstreeks heenwijst; een rijk boven of aan gene zijde van de natuurdingen, of dat dit op een geheimzinnige wijze doordringt; het 'geestelijke' wijst dan op 'Machte ^ F. J. J. Buytendijk, a.w. ^ Adolf Portmann, Zoölogie und das neue Bild des Menschen (Rowohlt, Hamburg i960). 17

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen