Staat en Maatschappij.

II.

In de nraa'techappij! leeft en werkt de mensch, do'or aJlexlel banjden mtet zijin medemeiischen' veirbondén.

Hoewel hij] gesdhaplen is naar het beeld' Golds. en de ©©uw in 'zijin hart is gelegd, is hij tengevolge van den val in zondiei hjet mteer in staat het gebod der liefde te ho'Uden. Integendeel, van nature is hij geneigd' Godi en zijn naas'te' te hatejn. ,

, Toch moet hij' met anderen samenwerken. Vooral in onze tegenwoordige gecompliceerde maatschappij is hij voor ld© voorziening in zijn geestebjke ein stoffelijke behoeften op! anderen aangewezen.

In idie samlenwerking nu mte!t anderen kom'on tellcens botsingen voor en ontstaat er sitrijd. Het egoïsme speelt dten mensch voortdurend parten.

En ware bet niet zoo, diat in die maa'tschappeilijfee sa-menwerkiag idfe, krachten der menschen volkomen gelijkwaardig waren, daji zoiu misschien .teen groote bron van ponflicten gestopt zijin. Maar zoo is het niet. In'tegienidteel: in laalnleg, in neiging, in intellect, in wilskracht, .in hchaamssterkte, ja in alles schier, is, de eene mienisich van den andere'n onJderscheiden.

Bovendien is in den loop; ider his'torie ook kuns'tmatig het ondtersdheiid hoé langer iho© meer verscherpt. Bij de onlderlkige ongelijldieid, die de menschen als 't war©-van de igeboorte; af van elkander onlderscheidt, komt nu bovendien iaog het verschil van stand, van opleiding, van uiterlijke macht en aanzien.

Met het toenemten van de cultuur zijn de alzoo ont& tane tegenstlellingeln gteedis. mteer verschetipt.

Nu is op zich zelf in het bestaan dier tegens'tellingen niets vierkeerdis.. Ook in 'een on-zondigei wereld zoude, ievengoed als ia de wereld der engelen, tegen& tellin'gten worden aangetroffen.

God mint de eenvormigheid nooit, ook' niet onder de menscheii. {

Dat de een mteer d0 gave heeft om te leiden en voor te liohten, te gebiiedten jen gezag uit te oefenen, en d© ander meer O'p h.et volgen is aangelegd, deert niet. Zelfs kbmt deize tegenstelling aan de samenwerking, die die voortbrlenging van alle-rlei goederen ter voorziening in stoffelijke en geestelijk© nooddruft beoogt, ten goed'©. In jdie samenwerki|ag: kunnen niet allen geüjik zij'n. Er zijn uitdenkers ©n uitwerkers nooddg.

Temeer, omdat die behoeften der mtenschea zoo gevarieerd zijh.

In Ide primitieve maatschappijlen was dat an-• ders. De voorziening in voedsel en drialnk', in kleed en woning wals toen het hoofddoel der samenwerking.

Maar in den loop' der' eeuwen zijin de behoefteia der meioschen verduizendvouidigd. Zeker, geen mensch leeft er, of hijj heeft nog spijis en drank, kleeding en behuizing noodig. Maar zelfs de voorziening daarin is zoo gansch •an.'d'ers gewoï*den. Tusschen 0en koninklijk pjaleis of eeln monumentaal museum, en een rotswoning of plaggteinbut besitaat een enorm' oniderscheid. Tusseh'm de schorten van geitenvellen.en 'ide kostbare kleedij! van de mannen

en vrouwen fler uitgaariidie • ^eïeïd, is' sdiier geen vergelijtinig meer te trekken.

Van Bpijlzen en dranken geldt hie'tzelfde.

En buiten 'd"iie, aan idie vraaig van het voorbbie'-Btaan-zelf van öie mensclien ^v^erlcno elite belioieflen, ziijh er een ontelbare reeks van kunstmatige. Al wat ligt op het gebied van onlspanniftg, weelde, versiering, enz. is kunstniariig. Wij .bedoelen dit niet in ongunstigen zin. ünitiegendjeel. D'aL de meniscih boven het dier uitsteekt, 'en naar Gods b& eW geschapen is, blijkt niet het minst in de voortgaande toene^ ming en uiitbrödiiing zijiner ib^hoeftein. Daandoor juist heeft de menscihheid geschiedenis gemaakt. De dierenwereld heeft als zoodanig geen geschisdienis. Wel kan ook een dierengeslacht veredeld worden, maar dan js het juist de mensch die tussehelri treedit en de' ve'redelii^g doior voedsielkeus en kruising bevordert.

De middelen, die noodig zijïi om in de stoffelijke en geestelijke behoeften te voorzien, brengt de mensch voort ia het zoogenaamde psoduoiiepïoees. Dat wil zeggen: de miensoh zelf scliept niets. Goid heeft alle kracliten en sohalten in de scheppipig gelegd. Maar den mietoscli gaf Hij höt vermogen om die krachten er uit te halen.

En om daarin zoo goed mogelijk te slagen is onderlinge samenwerking > ioodig, taakvej-deeÜng, hand-en denkwerk.

Zoo is de maatsohapipijl gegroeid en opgewassen. In die maatschappij] zit een organische ge^dachle. Zij^ is als een lichaam^ waarin elk lid zijn taak en werking heeft,

Ware de zonde ier nietj, die maatschappij zou in volkomen vrijheid harmonisoh ziih hebbea ontwik-'keld en als van zelf èon ieder er de plaats en taak gekregen hebben, die bet best bij^ zijn aard en aanleg pasten.

Maar nu di© zonde als een macht dös verderfls in den mensch en in de maatsichappij' dooTdrong„ nu wo'itdt dat organisme met ontbindiirig en ondergang bedreigd-'

Van macht worldt misbruik gemaald; het teoht vertreedt men; d-ös naasten heil wordit niet gezocht; het egoïsme zit ten troon.

Alleen aan de algemeene genade is het te danken, dat er nog groei en ontwikkeling mogelijk is, en datt bet verderf niet tot 'h©t eind toe doorwerkt.

Tot de middelen, waardoor Gods algemeene genade het verderf en de ontbinding sLuit, behoort ook het geordend Staatsleven, met de wereldlijke overheid aan bet hoofd.

Maar dit is in geienen deele het eenige middel.

De gemeene gratie werkt dooiT o'nider alle mensohen en op elk levensgebied. Ziji openbaart zioh in het huisgezin, , in de werkplaats, in de mijben, op de beurs, , op heit kantoor, ija de scholen. Zij' laat, ook waar men van God en Zijn dienist niet weten wil, het geweben ppreken. Zij' maakt burgerlijke deugden, trouw, liefde, gehoorz, aamheid, zacihtmoedigbeid, , barmhartigheid mogelijk. Hel rechtsgevoel kan zich ontwikkelen.

En zoo ziieit mien in de maatischappij wel teen menischheid aan het werk, diö in het booae bgt en sohuM ppj S'Chuld tstapelt, maar tegelijkertijd woridt toch waargenomen een macht die ten goiede werkt, die de triumpjh van waarheid en recht bevordert. >

Daar komt nu bijl, dat in de maatschappij die macht verdeeld jis. Er zijn magnaten, die over een kolossale macht heiscbikken, wier wil bet loL van duizenden beheers ebt.

Maar ia 't gemeen genomen is de macht ia de maatsohapj)ij! over velen verdeeld. In ©en bepaalde branche telt men meestal vele fabrikanten, vele handelaars, vele wiakeliers. In bet pjrocies der productie en disitribuitae zijn er velen, die leidend op; treden. En naast nationale werken hier bovendien internationale machten.

Ook dit is — al kan het soms al te ver worden doorgevoerd, zoodat er verspilling van kracht ontstaat — een vruobL der algemeene genade Gods.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen