KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

VI

6. G-eschiedenis der ChiisteMjETe-Jteirk'in Tafet'celen, onder redactie van R. ter Haar en W. Moll. TW'eede .|en laatste Deel. Ainsterdam' 1869[. Vijfde' Tafereel: D'O eeriste kerkvergaderingen, pf: De Vestiging 'p'Uzer Hervo'rm'de Eerk, en de strijd om! li^ar z'elfstandig bestaan, 1550—1618. Dlz. 71-86., Zelsde Tafeffeel: De Eeredienst der HervO'rmde Kerk en de 'zlatoenstelling van haar kerkbo.ek. Blz. S7—113.

Nog in de piastorie te Beesd, z; ie GedeMtBfS'eïfi' 1907, bl'z. 312, schreef D? ^ Kuyper dit tW'eetal b'ijdragen voor MoU's Eerfcgescihiedenis.

Aan dit weïk van ziuiver gesichiödkundigen aard werkten o-nderschieidene 'geleerden sainien. Het verschil i'U meening en richting op loerkelijfc en theologisch gebied weerspiegelde zich ook' in deze Tafereelen. Toch dacht de Redactie er niet aan, om ©enig schrijver in de vrij'e u, iting zijner gevoelens te binden 'oif te belemmeren, daar niet zij^ maar hij. ztelf doior de onderteeikening ? ijb.s naams, de verantw.oiordelijkiheid hiervan O'p ^ich nam (blz'. 715).

In het vijfde tafereel de eeristp kiemen van de wording onzer Gereformeerde Kerk buitenslands naspo'iiende, klimt 'de schrijvier dan op tot het jaar harer: eigenlijlkiê vestiginig, toen in 1574-de eerste " vastiö hoeksteen door Diordrechts Synode op vaderlandschen bodem werd gelegd. VolkO'men autonomie tegeno'wer 'het burgerlijke bestuur en krachtige eenheid naai binnen in belijdenis, gebruiken en eeredienst, of wil men - de vrij'e Kerk' in den vrijen Staat; zoo interpretieert Dr Kuyp'er hier het duidelijk uiigesprofeen (m, aniiiest dier kloeke mannen, die van stonde aan^ toet vastie hand orde wilden Bciheppen in den ohtreidderden toestand. Juist dit streven naar aelfstandigheid echter' deed' hen de goiedkeuring van Holland's Staten derven, en hiermiede openbaarden feich voor het eerst die naijver en vijandige-geziindheid tusschen Staat en Eerk, die sedert uitsluitend de geschiedenis onzer. Eerk beheerschten.

In htet zesde tafereel begeeft 'de sohrijver zich miet, zijh' lezers naar de Lo'Udensche vluchtélingenkerk. „Het is Zondagimio-rgen, en wiji willen in dien bonten s-troo'm van kerkgangers ons mierigen, om van nabij te 'zien, hoe daar het eerst in onze Hervormde Eerk de 'eeredienst gevierd wordt'." Vervolgens, yx, aagt hij-aan de-gesc|iiedenis, hoe allengs de afzonderlijke geschriften van het gereiïormieerde kerkboiek 'ontstaan Z'ijn en bijleengievoegd. „Wijt willen daartoe een gewonen kwiarto^kerfcbijbel nemen, zooals wij' ons voorstiellen, dat die in den aanvang der 17e eeuw op de lezenaars 'Onzer kerkb'anken zal hebben gerust, en achtereenvo'lgens de geschriften opslaan, die 'wiji daar in deze vaste orde bijeengebonden vinden: de Rijbel van Deux aes, Datheens psalme.'n, den Heidelbergschen C.a.techismus, de GeloiO'fsbelijdenis/'het Eorte Onderzoek' en de liturgische geschriften."

Vooral-dit Tweede Tafereel is een model van populaire ge'schiedschrijVing. Het gee'ft een iZ'eer aan& ch'OiuW'elij'ke.. voorstelling van ons kerkelijk le--^gL in den aanvang der 'zeventiende eeuw.

7. Een band vo'or God ontknoopt. Afscheidsrede gehpiuden te Reesd, den 3 N.O'Vember 1867. „

Deze afscheidspredicatie over Matüieus 6:12, .W'erd voor het eerist uitgegeven in 1913. Dr'Kuyper S'chreef toen: Biographisoh althans is deze rede niet zO'nder beteekenis". Hij! bekent hier n.l., dat hij niet van het begin ziijner bediening af m-eL dezelfde warmte'j^d»3, f*"c»]feém'.f»fepgh|SÈK^^^ eepredi'kt heeft.

Zijn vader, die hem 'te "Beesd bevestigd had, was predikaïit geworden onder leiding van Ds A S. Thelwall (Almanak'V. U. 1918, blz. 50), Jodelnizendeling bij de Engelsdhe Episcopaalsché ^emeeinite te Amsterdam-, die tijdens den watersnood' in 1825 het slapend' Nederland wakker riep door zijn boetprediking: „Eeert u tot Hem, die slaat!" en sedert lid was van Bilderdijks en Da Costa's vridenkring.

Als student echter dwaalde AbraliamI Euyper zeer ver van .het vaderlijk geloof af. Gelijk wie iiitusschen onder nr '1 van deze Bibliogirafie reeds''zagen, begon daarin op het laatst van'i^jn^studietjjd een kentering te komen.

Van de geloofscrisis, die'ihij destijds'doorleefde, z'egt hij nu in zijn afscheids'preék: „Mij werd door de!n geest der eeuw een tijdlang het geloof mijner kindsche dagen - geroo'fd. Jaren zijn er in mijn leven verloopen, dat dezielfde vijandschap, die ik thans van anderen oindervind, zich in mijn eigen hart te'gen het Evangelie ontwikkelde. De heilige lijn, , wier uitgangspunt in mlijn doop. ligt, is in mijn l'e, ve.n niet zonder stoornis doorgetrokken, taaajalfèbrofcen en een tijdlang uitgewischt... Met een riöhting die in haar diepste wezen aan het Evangelie der 'genade vijandig is, dweepte ik juist zoolang als de 'go'dsdienst mij' een b'ijz'aak was, nog slechts als .onderwerp van studie en gesprek bij mij gO'ld len de luchitharüge levenstoO'U onzer hoPgescihO'len den levensernst in mij O'nderdrukt en beneveld had. Ik dweepte m!et haar, juist zO'Olang als mijn eigen hart nog aan geen Evangelie behoefte gevoelde 'en de rechtzinnige leer der ouderen mij nog niet anders bekend was dan uit de vervalschte voorstelling Jiarer bestrijders, of uit de lasterlijke biekro'mpeïiheden van die schijnvereerders, die ons Chri's'tendom te schande maken in p'laats van het te doen schitteren en te verheffen. Maar toen de ho'nger kwato die om brood vrO'Cg, toen het l^ven mïjzelven 'ernst begon te worden en door le^vens-; en 'z'ielservaringen, die toij' te kiesch en te heilig zijn om' zia_ hier te b'esprefc'en, die luchthartigheid v/ei berging, o, toen voelde ik het ook in al zij'U schreiende diepte, 'hoie , arm en leeg', hoe bero-ofd 'Bh troosteloos die gewaande ni'snwe godsdienst onzier eeuw m^ij' 'gelaten had. Als uit een diepen droom' ontwaakte ik, de beelden mijner kindsche dagien begonnen weer voor m'ij' op-te leven, de 'hand strekte zich weer uit naar wat zij' eens zelf had verworpe-n, en in bet diep.ste mijns gemoieds was de 'heerlijke levenswarm'te des Evangelies toen reeds in beginsel voior de koele starheid der 'wijsbiegeerbe ingeruild. Neigende tot h'et Evangelie Icwam ik dus tot u, maar na nog slechts een enkelen teug uit de fonteinen des levens gedronken te hebben, zo'uder nog één voor één al de schattc'n der oplenbaring terug te hieibben gewonnen ^Is toegeëigend be'zit van mijn eigen Jh-art... Zoo ging het vc'ort e'n vO'Ort M. Vr.^ en na met den doop des twijfels gedoopt te zijh, len "dus met die kennis die de ervaring 'geeft, ointwikkelde zich al meer afk'eer in mijn (hart van 'een richting, die m'iJ zoo door en door onwaar in haar uitgangspunt bleek, tot eindelijk het ooigenblik voor 'mij' aanbrak, dat ik met een overtuiging, die niet maar in de hersenen was uitgebroed, maar in hart en leven tot vastheid en b-eislissing was gekomen, de dwaasheid des Kruises als ho'Oigste en eenige wij'sheiid heb aangenomen — en 'met lof en dank voor 'God in de ziel mij: openlijk bij' hen geschaard heb, die O'uder de banier' des Kruises strijden."

Verder danlct de scheidende leeraar dan zijn ge-^meenteleden voor de ondervonden liefde, vooral voor den medelijken isteun, die'U ze hemi bij! zijn levensstrijd gegeven hiebben. ^, Die vier jaren, die achiter mij liggen 2; ijn-zao rijfk aan vorming en ointwikk'elingi voor nüj 'geweest. Wie weet, welliciht ongemerkt is daarbij ook van velen uwer kracht op mij uitgegaan en hebt ge er het uwe toe bijgedragen, om mijn vorming een schrede verder te brengen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen