Duivelendans en Engelenzang.

Kent gij het niet, het lied der puinen en des do'Ods? „O dood" — ZOO' heet hot, „o dood" „gij strooit door heel de wereld de sporen van uw kracht; de zwarte, sombre puinen verkondigen uw macht.

Langs 't Oude wereldkerkhol vertoont ge u overal, de knekels en de schedels van eeuwen zonder tal, gebleekt door storm en vlagen, geroost door zomaegloor Der menschheid scharen spoeden izich onverschillig door."

Ach ja, dat is toch wel kort en goed gezegd, waar het op neerkomt. „Der menschheid scharen spoeden izich lonveischillig door." Voor puinen, voor bouwvallen, voor de ruïne, voor het verbleekte, verflenste, grauwgedoken idoode leven hebben de s c h ar e n der menschen niets (Over darr onverschiUigjheid. En de enkelingen onder hen eigenlijk ook niet veel meer..

Niet al, z, oo de duivelen. Waar het leven is, daar is hun dood, maar waar de dood is, daar is hun leven. Duivelen houden van dood. En deze gedachte tracht Jesaja, de ziener, wiens O'Og door de zienlijke tot de •ongeziene wereld doordringt, 'uitdrukking te geven door , zijn meer dan dichterlijke schildering van wat nog minder is dan een „stilleven", .zijn teekening van den stillen, stommen, starren, stijven, slrakken dood van verstorven bouwvallen. Zie, deze profeet is geroepen om de oordeel én te verkondigen; en dat is niet een taak voor iedereen; want vele menschen bezien dein O'ndergang der dingen van den buitenkant; en dat is erg; doch Jesaja moet, . nóg erger, den ondergang van wereldmachten, van Fdoms vestingen en van Babels schoone stad, teekenen naar den diepgang der o n z i e n 1 ij k e dingen. De meeste menschen'houden bijl hun verhaal van do'ode steden op bij de verstervende weeklachten der menschen; Jesaja evenwel gaat verder en spreekt van een weeklacht des Geestes .

Voor bijna allen is het verhaal van den ondergang van steden en burchten geëindigd met den rondedans der triomfeerende vijanden; der mensch en dus. Maar Jesaja voegt achter dit slot-hoofdst'uk nog z.ijn epiloog; hij laat "u izien dat, als de dansende menschen heengaan, de duivelen rzich reppend reien ten rappen ruchtlo'ozen dans. Hij neemt u bij' de hand en fluistert u wat in van de griezeligheid der puinen in stillen nacht; en hij gewaagt van Lilith, het wonderwezen, het nachtspook, het helleproduct, zooals de volksmond ze heet, en lOok noemt hij de seirim, die de volkstaal kent en die de volksverbeelding afschildert als satyr-achtige demonen met boksgestalte, dansend waar de dood is. Natu'urlijk z.wijgt Jesaja over dat bijgeloof; nachtspoken en satyrs met boksp'ooten toch zijn geen beelden, die Jesaja's geest kunnen boeien. Maar toch neemt de profeet de w oorden over, om in de taal der gewone menschen

en toch niet zonder hoog-dichterlijk-profetisch uitbeeldingsvermoigen te z, eggen, wat hij te zeggen heeft; dat n.l. de machten der duisternis, dat de grauwe demonen der hel izich verblijden .zullen, zoo dikwijls als de schoonheid der wereld ondergaat. Daar komt na den doodendans in E dom een duivelendans (Jes. 34:14). De duivelen ontmoeten elkaar op de pumen van'Edoms glorie. En als BI a b e 1 s groote val eens komt, dan zullen zijn verweerde muren en Kijn stinkende plassen de demonen .zien huppelen, , zien dansen. (Jes. 13).

Duivelendans!

Want immers, ontdaan van alle poëtische kleuren, wil dit woord van Jesaja niet anders verkondigen, dan dat de duivel en .zijne engelen, de „menigte des helschen heirlegers" .zich verblijden en in doodswellust dansen overal, waar de scheppingen der menschen vergaan, — en tevens de scheppingen des Heeren. En daaïom zijn deze woorden temeer profetie van wat de wereld eens onverbiddelijk worden .zal, indien, o gruwel, niet slechts over Edom en over Babel, doich over heel de schoone wereld Gods de doodsorkaan in onbedwongen stormen stuiven .zal. Als de dood doorgaat, nooit gestuit, dan wordt het visioen van de nieuwe, lachende aarde een schoone, maar bedriegelijke droom. Dan wordt het groote wereldgraf, de immense ruïne van den burcht der menschheid, dan wordt alles eens het vrije terrein voor den blijden rei van dansende demonen.

Duivelendans!

Doch God izij gedankt, Jesaja's epiloog in het boek der oorlogen Satans is tegelijk de proloog in het evangelie van den vrede Gods. Tegenover de dansende duivelen, staan de zingende engelen; Babels ondergang vindt izijn tegenbeeld, of neen, zijn overwiilning en overweldiging in Bethlehems opgang. En als daar in Bethlehem, de ruïne van den dooden, lang vergeten David, ook maar één woord klinkt, dat boodschap is van blijdschap, van leven en van opgang, ja, van eeuwige jeugd, dan is daar terstond een menigte van het hemelse he heirleger. Nu gaan zich engelen schikken ten dans; en hoor ze zingen, wonderbaar.

Engelenzang!

O, de diepten der Schrift! Babel tegenover Bethlehem! Zijn niet daarom de bouwvallen van Babel de ailerverschrikkelijkste van alle lugubere doodsschijnen over heel de wereld, omdat in Babel het menschelijk kunnen izoo hoo'ge vlucht eens nam ? En is Babel ook niet de stad, welker wateren vermengd zijn met de vervlietende stroomen van het oude paradijs der menschheid? Waar Babel leefde, daar was óók de begraven rest van het verloren paradijs; als dan Babel sterft, welnu, dan is z.elfs het laatste spoor van dat paradijs uitgewischt.

Dat nu de duivelen dansen!

Ja. Maar, is niet daarom Bethlehem de allerheerlijkste van de geboortesteden des levens, omdat in Bethleliem het goddelijk al-vermogen het menschelijk kunnen wel neerslaat in .zijn .zondige ontwikkeling, doch opnieuw dan in beweging .zet, nu als stuwende kracht — naar den hemel toe ? Is Bethlehem niet de stad, welker donkere stalboeken dragen den levensgeur Gods? Begint bij Bethlehem niet het herwonnen paradijs? Zie, als Bethlehern den Christus .ontvangt, dan is de eerste hand gelegd aan het komende paradijs, den lusthof van God en van menschen en van engelen. Dat nu , de engelen zingen!

Daar is een stem der hel en een stem van den hemel. H'Og een derde is er: de stem van de menschen; de stem van u.

Vat zal 'UW stem tot deze dingen spreken? Zie naar de duivelen, die dansen, en wordt wijs. Want die duivelendans is, o. mensch met uw verglimmend leven, de openbaring van den schapiperen hellespO't over al vvat lief u was en schoon door u genaamd werd. Wreeder dan dit demonengedans is niets bij het graf, waarin verzinkt al wat humaan is zonder God. Hebben niet tweemalen de duivelen gedanst, en elkander met vroolijkheden ontmoet daarginds in Babel? Toen Israël gevangen was en nederzat aan de rivieren van Babel, toen .zijn harpen aan de wilgen hingen, de harpen, die Israels dansende reien eens begeleidden met de liederen Gods, toen dansten óók van louter vreugde over Babels opga n g (maai* dan in zondige ontwikkeling) de duivelen. Tlians dansen .ze weer, nu Babel weg is, verdwenen; ze da.nsen in gro.oter vreugde nog over zijn ondergang! De duivelen dansen altijd waar de dood is; de geestelijke-en ook de natuurlijke dood. Als Babel opgaat, dansen .ze over de verbleeking van het licht der genade; en dan lacht en danst met hen mee de mensch van Babel; dat is, naar de beeldspraak der Schrift, de mensch van cultuur zonder God, van beschaving zo.nder religie, van natuurgenot zonder genadebezit, van kunst zonder bekeering.' Maar wanneer straks dat .zelfde Babel ondergaat, dan is ongebroken de rij der duivelendansen; en nu is in het eind openbaar, dat ook de c u i t u u r niet bij Satan veilig is; dat in den grijnslach der hel ook wat Babel's kunstzin' bouwde als ijdel spel wordt belachen.

Hoor dan, c'ultuur-mensch, de "stem van Jesaja, die roept. Met u, dansen de demonen, als ondergaat wat in Jeruizalem, in de openbaring Gods, u tegenstaat; doch .zonder u. doen ze Tiet evenzeer als uw Babel ver-.zinkt met zijn losgewrikte schoonheid. In den strijd tusschen Babel (de cultuur in zonde) en Jeruzalem (de religie der genade) geldt de onverbiddelijke wet, dat wie met Satan lacht, straks .zonder Satan weent. Waar duivelen dansen, , daar tuimelen menschen altijd neer.

Doch de engelenzang spreekt betere dingen. Hij vertolkt het leven. De engelen zingen, als gij leeft. Ze .zingen zelfs, indien uit Babels grijze muren de stem des gebcds opklinkt van den vereenzaamde, die de resten van .zijn verwioest geluk niet meer vinden kan, en ook maar niet meer .zoeken wil. De engelenzang is ook profetie; hij zagjt u dat eenmaal de nieuwe aarde vól zal zijn van hemélsche vrede, van den levenslust der heirscharen Gods. 'Verdiep U dan in die mysteriën Gods. Kom tot het licht van Bethlehem. Hoor naar den engelen-.zang. En — zing meel Want de duivelen dansen in hun b egin m e t, doch in hun einde .zlon d er den mensch; de engelen echter zingen in hun begin z O' n d e r, maar in het einde met den mensch. Eerder rusten .zij niet. Der engelen vriendschapsbetoon is een noodiging des hemels. En der menschheid scharen spoeden zich wel onverschillig door, evengoed bij de .zingende engelen als bij de dansende duivelen. Doch het geloof luistert. Want de engelen.zang wordt gedragen door de barmhartigheid Gods. Hij predikt, dat Bethlehem meer is dan Babel, dat genade alleen cultuur heiligen en zoo behouden kan.

Duivelendans en erigelenzang.

O .zeker als we aan onze wereld van thans denken, dan schijnt de duivelendans over de aarde te gaan als noioit te voren, dan schijnt de realiteit van het verstervend leven grO'Oter dan die van het opkomend leven en van het herwonnen paradijs, waarvan de engelen zingen.

Toch .zal de engelenzang gelijk krijgen. De duivelen .zlullen wel het tempo, van hun dans versnellen, totdat de waanzin er in komt van de laatste dagen. Maar dan komt ook plotseling de neerwerping van de huppelende demonen, en de aanvang der eeuwige zangen van engelen.

En dit aal ons dan het teeken zijn: als de laatste glimp van , z, ondig leven in den ondergang van Babel , zal zijn weggedaan, dan zal gezien worden, dat de dans der duivelen dien der menschen breekt om eindelijk met hen eeuwig te verstijven in dood; doch dat de , zang der engelen dien der menschen wekt o.m met den hunnen .zifch eeuwig te verheffen. Want als u, O' mensch, de duivel lokt ten dans, dan lonkt hij u in zijn dood; zoo laat u dan loklcen door engelen, en het einde zal zijn, dat zij hun lied willen leeren aan uwe voeten.

Alleen Bethlehem is het behoud van het waarlijk humane.

Alleen Bethlehem leert het lied en den rei der blijden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen