De thetische en de antithetische (polemische) methode bij de prediking aan Mohammedanen.

II.

Bij het behandelen van dit vraagstuk, beroep ik mij niet voornamelijk' opi de ervaring. Toch is het zeker van^ eenige JDoteekenis, dat op: Java elk jaar meerdere honderden Mohammedanen tot Christus bekeerd worden. Maar de ervaring is slechts van betrekkelijke en ondergescjhikte waarde bij het bepalen der rechte levenspraktijk. Bovendien is de ervaring in verschillende tijden en onder verschillende omstandigheden in den regel zóó verschillend, dat het trekken van conclusies bezwaar-• lijk of onmogelijk is. Wij behooren de zendingstheorie niet allereerst, nog minder voornamelijk, en vooral niet alleen op te bouwen uit ervaring. Zendingstheorie is volstrekt niet alleen, zelfs niet hoofdzakelijk „gecondenseerde ervaring", zooals Dr Daubanton in zijn Prolegomena-leert. Onze tijd verheft de ervaring en eert haar als de beste leermeesteres. De oude theologen der zeventiende eeuw kenden haar beter en noemden baar Se leermeesteres der dwazen, der onwetenden. De dwaze, de, niet-wijze, de onnadenkende leert door ervaring. De wijze leert door nadenken, door het verstaan van de door-God in het leven ingeschapen ordinantiën. Wie de gedachte der dingen verstaat en daardoor 'den aard der dingen kent, heeft in deze wijsheid een leidsvrouw voor de praktijk van het leven. En God heeft ons, om zondaren wijsheid te leeren, in Zijn Woord een boek der wijsheid gegeven, opdat wij allereerst daarmede bij de praktische vraagstukken des levens te rade zouden gaan.

In de eerste plaats stel ik de - vraag: welke methode behoort gevolgd te worden bij de eerste aanbieding van het Evangelie? Hoe moeten wij prediken tot hen, die Christus nog niet kennen en hoe moet dus ook de propiagandalektuur zijn?

Als wij als discipelen van Christus bij Hem terschole'gaan, hebben wij vooral te rekenen met Zijn zendingsopdracht aan Zijn Kerk. Daarin is - het. karakter van ons werk geteekend.

De houding van den Heere Jezus tegenover de Schriftgeleerden, tegenover de Joodsche theologie van Zijn tijd; waarop' Rev. H. U. Weitbrecht Stanton zich tegenove]-Dr Eddy beroept („The Moslem World", April 1922), kan voor de meüiode van ons werk niet het maatgevend voorbeeld zijn. Want wij staan tegenover den Islam in een geheel andere verhouding. De Heere Jezus stond mét de Schriftgeleerden op den grondslag van het Oude Testament.' De prediking van Jezus moest gelegitimeerd worden , door dé overeenstemming met het Oude Testament, en daarom was het noodzakelijk, - dat Hij' het beroep der Schriftgeleerden op het Oude Testament als onrechtmatig afwees. - 'VVij hebben orizen Bijbel, de Islam heeft zijn Koran, maar de Heere

Jezus en de Sdhriftgeleerden hadden eenzelfde basis in 'hetzelfde gezaghebbend getuigenis Gods.

De woorden van het zendingsbevel staan U allen helder genoeg voor den geest; het is overbodig ze hier te herhalen. Heel de opdracht is positief; van aanval en strijd wordt met geen enkel woord uitdrukkelijfc gerept. De apostelen worden niet tot debaters maar tot getuigen aangesteld. (Dt Eddy.) Die zendingsopdracht teekent de lijn, die wij te volgen hebben: het Evangelie prediken, de volken tot Christus' discipelen maken, hun leeren onderhouden alles wat Christus geboden, heeft, getuigen zijn.

De praktijk der apostelen stemt hiermee overeen. Van hun strijd met de Joodsche theologen geldt hetzelfde, wat zooeven gezegd is. Tegenover de heidenen treden zij op met een positief getuigenis. De meest uitgewerkte proeve daarvan, de rede op den Areopagus, is daarvan 'h'et sprekend, voorbeeld.

Het is noodig, de antitlhetische en de thetische methode bij de eerste aianbieding van het Evangelie ook zielkundig te beoordeelen. Wiat is h'et onderscheid tusschen beide?

De antitlhetische methode gaat uit van de tegeiistelling, plaatst de twee gedacihtenwerelden tegenover elkander, en eischt, dat de eene zal worden prijsgegeven en de andere aanvaard. Indien steeds de Christelijke gedachtenwereld als één geheel geplaatst kon worden tegenover heel de Islamietische gedachtenwereld, zou een eenigszins behoorlijk verstandelijk oordeel over beide mogelijke zijn. Maar in de praktijk k'an dit niet. Een enkele gedachte aangaande Christus wordt gesteld tegenover een enkele gedachte aangaande Mohammed. Geschiedde dit nu bij hen, die noch in Christus noch in Mohammed gelooven, dan zouden de hoorders of lezers die twee losse gedach-ten met elkander kunnen vergelijken en tussohen beide k'unnen kiezen. Miaar de eene gedachte aangaande Christus wordt wel formeel gesteld tegenover de verwante gedachte aangaande Mohammed, doch zakelijk tegenover heel den inhoud van het geloof in Mohammed, tegenover heel de Mohammedaansche gedachtenwereld. Om die eene Mohammedaansche gedachte los te laten, zou de hoorder heel Mohammed en heel zijn geloof moeten loslaten. Wie het Evangelie brengt in - antiÜietischen vorm, is als iemand, die een enkelen steen wil wegnemen uit een gemetselden muur. V, andaar de groote kans op mislukking vian zijn pogen.

Een tweede bezwaar tegen de antithetische methode is, dat zij de hoorders minder toegankelijk maakt voor het Evangelie. Hoe gaat het in een gewonen strijd? Als iemand met duidelijk-vijandige bedoelingen optrekt tegen een vesting, dan sluit het garnizoen met haast de poorten en richt alles op tegenweer. De antithetische methode dringt den tegenstander , tot het sluiten Van de poorten van zijn Ihart, maakt hem ontoegankelijfc', prikkelt hem' tot tegenweer.

Een derde bezwaar is, dat het vergelijken der twee godsdiensten lichjt tegenzin bij den hoorder wekt. Indien het ons door groote kennis en sterken objectieven zin gelukt een zuivere voorstelling van den Mohammedaanschen godsdienst te geven, wordt ons. optreden nog gevoeld .als antipathiek. Het spreekt bijna vanzelf, dat het een Mohammedaan onaangenaam aandoet, ons over zijn godsdienst te hooren . spreken; hij wenscht niet door ons over zijn godsdienst ingelidht te worden. Uiteraard staat hij wantrouwend tegenover dat deel onzer voorstelling, dat over den Islam handelt; en wantrouwen is een slecht begin bij het hooren naar de boodschap des Evangelies. Zelfs zonder reden vindt hij heel licht iets af te keuren in wat wij over den Islam zeggen. Wij zouden het trouwens evenmin sympafiiek vinden, als een Mohammedaan ons zijn godsdienst verkondigde door allerlei over onzen godsdienst te zeggen en den zijne daarmee te vergelijken.

Een vierde bezwaar is, dat de antithetische methode uiteraard neigt tot intellectualisme; zij overschat licht het verstandelijk element in den godsdienst. Indien zij Ihet getuigenis niet aanstonds verviangt door een betoog, dan volgt het betoog het getuigenis toch op den voet en neemt verder alle plaats in. De godsdienst is te zeer een zaak van het hart dan dat het hoofd een zoo overwegende rol daarin mag spelen.

Een vijfde bezwaar is, dat zij overschjat de kracht van betoogen en argumenten, die van buitenaf tot iemand komen. Een normaal mensch leeft zijn eigen leven en beslist naar eigen inzicht. De regel is, dat een mensah zijn hart niet gewonnen geeft aan een van buiten aandringende macht. Hij moge overhoop geworpen worden in het debat, na den aanval staat hij weer op en herneemt zijn eigen standpunt. Ieder wordt alleen overtuigd door wat leeft in zijn 'eigen'"Sart. Argumenten, die aan ons innerlijk leven geheel vreemd zijn, , oefenen weinig of geen invloed. Onze keus wordt bepaald door onze eigene geda.c'hten, door de reeds aanwezige overtuigingen.

Het zesde en wellicht belangrijkste bezwaar is, dat de - antifJietische methode de keuze tusschen Christus en Mohammed geplaatst aan het begin van den weg, terwijl die keuze als regel eerst aan Jhet einde van den weg mogelijk zal zijn. Om te kunnen kiezen voor Christus, om Mohammed voor Christus los te kunnen laten, zal als regel veel kennis van Christus noodig zijn. Zulk' een mate van kennis wordt eerst langzamerhand, in den weg van veel onderwijs verkregen. De antithetische methode laat voor dien innerlijken groei niet rustig den tijd; zij dwingt hem, die nog te weinig van Christus hoorde om voor Hem te kunnen kiezen, tot een ontijdige keuze. Elide keuze maakt de overtuiging vaster. Er is gevaar, dat de ontijdige keuze de harten vaster aan Mohammed binden zal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen