„Intuitie en Theologie", door Dr L. J. van Holk.

Baarn. — Hollandia-drukkerijL 1923.

Mij dunkt, dal zulk een onderwerp in een brochure van 34 blz. moeilijk tot zijn recht kan komen.

Te meer weegt dat bezwaar, wijl deze stof zöo bijzonder actueel is.

Om aan het intellectualisme te ontkomen nemen velen tegenwoordig de toevlucht tot het intuïtionisme.

De auteur, die vóór twee jaren te Leiden gepromoveerd is OP' een piroefschrift: „De beteekenis van Bergson voor de phdosophische Theologie" is op' dit terrein goed thuis.

Hij verdeelt zijn brochure in 5 paragraien:1. De vraag waar het om gaat. 2. De zin van het begrip intuïtie. 3. De theologische konsekwenties van het platoniseerend intuïtionisme. 4. De thedoigische konsekwenties van het bergsoniaansche intuïtionisme. 5. Kritische opmerkingen.

Genoeg om te doen zien, dat er gang is in deze studie.

Overigens is de uitwerking erg schematisch.

Wat de theologie aangaat, zoO' zegt hij, men kan haar omschrijven: a. als godsdienstwetenschap; b. als leer aangaande God; c. als godsdienstwijsbegeerte.

Al dadelijk valt het opi, dat hij' de Gereformeerde opvatting van de theolagie, z'ooals die in dö Encyclopaedie van Kuyper en de Dogmatiek van Bavinck wordt weergegeven, niet kent of anders uitschakelt. Dit laatste echter zou al zeer onwetenschappelijk zijn.

Bedenking moet gemaakt tegen zijn bewering als zou de waarheidsnorm voor de theologie moeten ontleend worden aan de filosofie (bl. 6 en 7).

Hij geeft verschillende O'mschrijVingen van „intuïtie", dat hij — stellig in navolging van Windelbands vertaling van ideae innatae door i n geboiren begrippen .— overzet door inschouwing, hoewel hij de inderdaad juiste gedachte, welke daardoor wordt vertolkt, niet streng doorvoert.

De definitie van intuïtie, waar hij waarschijnlijk het meest voor vaelt, is deze (bl. 16): „De intuïtie is het orgaan van levensinschonwing. Deze levensinschouwing is vereernging van het subjectieve met het objectieve Leven, is sympathie. Daarom is ook deze Levenskennis vreugdevol, immers een gevoel van harmonie in zich dragend."

Hij vergist zich, wanneer hij beweert, dat de vraag naar de verhouding van het intuïtionisme tot het zelfbewustzijn van religie en theologie slechts actueel is „voor de vrije religie oif het vrijzinnig protestantisme". Merkwaardig is zijn toelichting (bl. ^). „Want alleen die vorm (n.l. de vrijzinnige) van religie zocht het verband en de eenheid met het g e h e e 1 e menschenleven. De belijdende kerken staan op een gansch anderen grondslag, die scherp onderscheidt Rede en Openbaring, algemeene en bizondere genade, Natuur en Boven-natuur, Wet en Wonder. Inzoaverre alle du.aliteit iets irrationeels heeft, d.w.z. intellectueel niet te begrijpen is, lijken, ook de confessioneele theologiestelseis op een zeker intuïtionisme aangewezen. Inderdaad; -, , • SF.3.ïci4 , da^!id^, ^inenM^ ., 5: a%.»atur, e . eign intuïSi^^ kanon, ; weerflii rih'i : Sï^m'^crfn : Laat ik mogen verWgizen naar mijn „Testimonium Spiritus Sanctie generale" en „Die Waarde van het Dogïna", waar ik, hoewel niet op zichzelf staand, het probleem der intuïtie tO'ch onder de oogen heb gezien.

Ik zou nog eenige andere opmerkingen willen maken, b.v. dat bij' al redeneerende vergat, dat het Platonische systeem dualistisch is, dat hij mannen als Eucken en Riokert, o-m van anderen te zwijgen, die bij' de bespreking van dit onderwerp niet vooirbij'gegaan mogen worgen, zonder notitie van hen te nemen, passeerde.

Dankbaar zijn we voor de kritiek, die hiji op het intuïtionisme vooral in zijii Bergsoniaansche formuleering leverde, hoewel ook deze breeder en meer indringend bad kunnen zijn.

Als de schrijver nog eens dit onderwerp behandelt, laat hij dan op hooger heuvel klimmen, vanwaar hij dit Uitgestrekte veld beter kan overzien.

Intusschen kan de brochure den theoloog ter orienteering ongetwijfeld nuttigen dienst verleeneh.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen