KUYPER - BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

CVII.

82. Uit het Woord. Stichtelijke Bijbelstudiën. Tweede Serie. Eerste Bundel. Dat de genade par-S; !4iculier is. Amsterdam, J. H. •Kjruyt, 1884.

Met dezen Bundel verscheen een nieuws Serie ||j-it het Woord, evenals de-vorige bestaande ifijt drie deelen, en in hetzelfde formaat uitgegeven.

De inhoud van dezen eersten Bundel, die in November 1884 compleet was, bestaat uit vier stukken.: I. Geen Christus pro omnibus. II. Getoetst aan de uitkomsten. III. De ondoorgrondelijke barmhartigheden. IV. Schijnbare strijd. Het zijn alle overdrukken ui't De Heraut, waarin, deze artikelenreeks van 20 April 1879—13 .luni 1880 ver-, schenen was.

Er bestond verband tusschen de stichting der l^ïije Universiteit op gereformeerden grondslag en 'gSèze poging tot eereherstelling van de gerefor-Vmeerde belijdenis onzer vaderen: datde genade particulier is. Eerlijkheidshalve toch schreef • Dr 'Kuyper in 1879 en '80 met opzet deze artikelenreeks, opdat niemand zich tot. den' bouw der Universiteit mee op zou maken, zonder kennis te .dragen van haar specifiek gereformeerd karakter. ^: fe|; fe§: tó#kt; '& enam e n, blz. 140; Uit het W^oord, Serie II, deel I, blz. 447 en De Gemeen e G r a t i e, Deel I, blz. 1.

Tot zijn vreugde mocht Dr Ivuyper al spoedig bespeuren, dat deze artikelenreeks over de particuliere genade niet onopgemerkt voorbijging. Althans, nooit nog ontving hij onder het schrijven van zulk een reeks zoo vele leekenen van ernstige belangstelling als ditmaal (blz. 81). Wjel kwamen er ook protesten in, maar hoe 'zou dif anders kunnen bij het bepleiten van een stuk der waarheid, dat nu rec'ds vijftig jaren van 'de meeste kansels niet meer gehoord werd en onder uitheemschen invloed ilitstierf uit de belijdenis. va.n het grooter deel der gemeente.

Nadat nu ruim honderd veertig jSre1ni"'ra'ng'-: ille loongevende en geleerde tlioologen zoo in Duitsclilaiid als hier te lande hun kracht hadden uitgeput ill het tegenspreken, weerleggen en bedekken van de particuliere genade; en er dientengevolge ook ien onzent een publieke opinie in de seioofswijrold ontstaan was, dat nog aan een „bijzondere verzoening" te gelooven, dwaasheid was; en bijna al onze predikanten zelfs vergeten waren, dat de Gereformeerde kerk er in haar' bloeitijd steeds vlak anders over had geoordeeld; en rnea zichzelf-en de gemeente, niet uit kwaad opzet, maar eenvoudig uit gemis aan beier weten, dusdoende gewond had aan een Schriftuitlegging, die elke mogelijkheid om no^ aan een particuliere genade te gelooven, afsneed; — kon het toch waarlijk niet bevreemden, dat men eenigszins opschrikte toen daar, plotseling en onverhoeds in een der meest gelezen kerkelijke bladen, weer een pleidooi vóór de particuliere genade werd aangekondigd. ' : AM'^si^èMJ'-S!? f& ^'-

We wezen Qr reeds WmóMê0m^^iS? ^? i'To& a nu liijna tien jaren geleden schrijver dezes" te Amsterdam op dorst treden met een leerred-3 over den „troost der eeuwige verkiezing", 'maakte reeds dit hoogst eenvoudige feit in de Amsterdaraschepredikantenwereld zulk een sterke sensatie, dat één zijner collega's - kort daarop in de Westeriveik optrad, om aan de gemeente te verkondigen: „Wie een ander Evangelie verkondigt, dan-dat de Christus voor alle menschen gestorven.-is, , - die-zij'; ver.; ' vloekt!

Wat moest het dan wel niet zijn, ' nu, gèlijlc men zich inbeeldde, door „D'e Heraut" de handschoen aan heel de vaderlandsche kerk werd toegeworpen, en in veel engeren en strengeren zi: i, dan bedoelde leerrede het gissen deed, de oude belijdenis onzer vaderen weer' werd _ opgenomen.

Het was wel niet zoo.

Er werd wel geen handschoen toegeworpen; maar zeer bescheiden in het eerste artikel, gezegd, dat de voorstanders van het , .Christus pro omnibus" dringend gebeden werden, revisie op het vonnis te willen geven, waarbij alle-belijders der particuliere genade voor dweepers en kqrtzichtigen , ..waren gescholden. Maar dit baatte niet. Wij die slechts optraden, om fegen hun harde, meedpogen-Jüoze uitspraak ons goed recht te verdedigen, werden als aanvallers en tweedrachtzaaiers ten toon gesteld, en men stelde zich aan, alsof een kastij-; dmg voor zooveel moedwil en kwaad opzet, het

beste Wapen Ware om ons te bestrijden. (Biz. 445 - ~ —447).

Prof. J. J. van Oosterzee ontsierde zelfs zijn gedachteniswoord na veertigjarigen Evangeliedienst door dezen Seitenhieb op den schrijver over particuliere genade: „Wij hebben er niet weinigen in den loop onzer bediening gekend, waarvan sommigen nog overig zijn, maar het meerendeel reeds is ontslapen; -christenen wien het genoeg was zich naar Christus te noemen, en aan der Apostelen •woo-rd zich te houden, zonder voorts veel naar menschelijke namen of vormen te vragen. De leer was hun dierbaar, maar het leven veel meer'de hooiïdzaak; Gods verborgen dingen geloofden zij, maar lieten die eerbiedig over aan'"Hem; zij twistten niét over particuliere genade, ma: ar hadden haar persoonlijk ervaren".

In De Standaard van 24 Februari 1881 merkte Dr Kuyper op, hoe' DT Van - Oosterzee er op zijn ouden' dag voor uitkwam, dat de genade metterdaad pafticulier is; immers dat e, lk goed Christen deze particuliere genade aan zijn ziel ervaren heeft; maar hoe inconsequent het van hem was, dat hij aan de poging om dit, heel de heilsleer beheerschende feit nu ook "dogmatisch te doorzien en in den samenhang van de Openb.aring te begrijpen, het brandmerk van twisten opdrukte. Mocht al 'de onnadenkende menigte zulk een onderzoek hinderlijk vinden en spitsvondig keuren en als twistgeschrijf veroordeelen, da.n be-hoorde toch een wetenschappelijk man als Van Oosterzee legen dien stroom op te roeien en te pleiten voor het 'dogmatisch belang. Trouwens, ieder deskundige wist, dat Dir Kuyper in deze artikelenreeks niets meer, niets minder, niets anders deed, dan wat alle Gereformeerde Theologen te' Geneve, Heidelberg, Herborn, Leiden, Gro-ningen, Franeker of Utrecht al de jaren gedaan helDben, dat onze kerk met eere bloeide en na, am in Europa had.

Intusschen had De Heraut van'^'i'S lüni 1880, in het laatste artikel van 'deze reeks, al mogen fo.émen. in den bijval»van velen:

Ten minste, dit willen we wel in ; Ule oprechtheid verzekeren, dat indien iemand ons een iaar geleden een erkenning van deze particuliere genade had durven profeteeren., gelijk die in • den loop der-laatste tien maanden schier aan alle oorden des lands , i^ uitgebroken, we zouden' den optimistischen d).t)omer eenvoudig-niet hebbeu geloofd. En nu van achteren te mogen ontdekken, dat zelfs uit het corps predikanten nu reeds verre over do honderd weer op het vaste fundament onzer drie lormulieren positie hebben gekozen, om de universalistische vaagheden in de heilsleer Weer tegen de goddelijke zekerheden van Gods aenaderaad uit te ruilen; te, mogen waarnemen, hoe de invloed van ons blad, na een oogenblik deinens, veeleer weer klom en Won, dan daalde of inzonk; te mogen bespeuren, hoe allertt'egen 'm het land de kern en het pit der gemeente God deii Heere weer met losgemaakte tong looft en prijst over het terugvinden der geestelijke schatten van onze vaderen; ja te mogen zien, hoe zicli in elke stad en elke groep van vleklcen een kring van mannen vormt, die ook de koorden van de beurs losmaakt en zich aaneensluit en weer hope durft koesteren op de wederopenbaring onzer begravene .en vergetene kerk; — zeg zelf, lezer, • moet dit niet als een wonder in onze oogeiiï zijn, en is niet veel vroeger en veel krachtiger dan we dorsten of konden hopen, onze zeer ernstige bezorgdheid 'beschaamd'?

De afzonderlijke uitgave van '•ïdit'*'vi©fde deel „Uit het Woord" had ten gevolge, dat Ie Pretoria in het hberale blad de Volksstem drie advertentiën werden geplaatst: Christus wel pro omnibus, terwijl te Amsterdam biji M. S. Bromet een brochure verscheen: „G e w O' g e n e n t e 1 i c h, t bevonden ", of: , D r A. K u y p e r ' s 1 e e r v a n de particuliere genade aan de Heilige Schrift getoetst, door Veritas. In dit laatste boekje waardeerde Dr Kuyper den toon en 'de wijze van strijidvoeren. Toch gaf het hem geen aanleiding tot nader betoog. Immers, het opende geen enkel nieuw gezichtspunt, en bood slechts de bekende pleitredenen, - zij het ook in aang'enamen, nobelen vorm. De Heraut nr 374.

In den geest van Pr Kuyper verschenen la, ter over hetzelfde onderwerp: De leer der Uitverkiezing, door K. Fernhout, 1921, en O m^%, e: , e.iawig welbehagen, door K. Dijk, 1924.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen