Kleine oorzaken .... groote gevolgen.

Dit oeroude spreukje werd dezer dagen ook „in rechte" bewaarheid!

Ge kent allen, lezers, de strafzaak-Lans, de procedure, die, aangevangen in het einde van 1928, pas op 13 Maart 1.1. beëindigd werd met het op dien datum uitgesproken arrest van het Gerechtshof te 's Hertogenbosch.

De thans van den ten laste gelegden doodslag vrijgesproken en alleen wegens gepleegde malversaties veroordeelde van O. is gekropen door het oog eener naald!

Hij heeft eigenlijk zijne zeer aanstaande vrijheid (immers de voorloopige hechtenis-tijd wordt van de hem opgelegde straf wegens valschheid in geschrifte en verduistering afgetrokken) uitsluitend te danken aan een volslagen formeel verzuim, gemaakt in het procesverbaal van een der vele terechtzittingen, in wedke deze zaak werd behandeld.

Hoe is dat mogelijk, vraagt ge?

En — tweede vraag, die ik U hoor uitspreken — mag (moet) dat mogelijk z ij n ?

Is het naar den hoogen eisch van het Recht te verdedigen, dat iemand, die straf verdient, alleen om formeele redenen vrij uitgaat?

Stel U althans voor dit geval gerust, lezers!

Hier was een verdachte, die als procuratie-houder in dienst van zekeren Heer Lans, eene serie malversaties en verduisteringen had begaan, waarvan hij wist, dat de ontdekking nabij was. Toen nu in die dagen Lans vermoord 'werd gevondeni, redeneerde men begrijpelijk aldus: „van O. moest zich wel, wilde hij zich en de zijnen voor broodsgebrek behoeden, van dengene, die hem deswege kon ontslaan, ontdoen, waarbij hij wellicht hoopte, in diens plaats te komen. Wie anders zou zulk een begrijpelijk motief voor zoo groote misdaad gehad kunnen hebben? " Wel waren er slechts aanwijzingen voor verdachte's schuld, dooh deze achtten de Rotterdamsche Rechtbank en later het Haagsche Gerechtshof zóó gewichtig, dat zij den doodslag bewezen verklaarden en hem veroordeelden tot een gevangenisstraf voor den tijd van resp. 15 en 20 jaar.

De Hoog e Raad, die over de feiten hi et oordeelt, doch louter rekenen mocht met wat het Haagsche Hof als feit durfde aanvaarden, vernietigd e echter de beslissing van dat Hof, en wel op dezen grond, dat het proces-verbaal der terechtzitting van 19 September 1930 niet vermeldde, op welke wij z e de als getuige en deskundige gehoorde James Polak de belofte aflegde, als getuige de geheele waarheid en mets dan de waarheid te zeggen, en als deskundige zijn taak naar zijn geweten te zullen vervullen.

Kleine oorzaak — groot gevolg!

Want nu moest een ander Hof (dat vaa Den Bosch) de geheele zaak wegens dit verzuim opnieuw berechten. Alweder een dgigenlange behandeling, met al den omslag van getuigen ea deskundigen, van requisitoir en" pleidooien en het gegevolg, dat, gelijk in den aanhef gezegd, dit rechtsprekend College, de aanwijzingen voor verdachte's schuld niet voldoende achtte en den doodslag niet wettig en overtuigend bewezen.

Hiermee is Uw eerste vraag, betreffende de m o g e 1 ij k h e i d dezer totaal andere beslissing, kort, en, naar ik hoop, duidelijk beantwoord.

Doch nu Uw tweede vraag: Mag óf moet zulks mogelijk wezen?

Voor het antwoord op die vraag mag de uitspraak in de onderhavige zaak niet beslissend zijn.

Wanneer toch, als in dit geval, een formeel verzuim oorzaak is, dat een zaak materieel nogmaals van alle kanten wordt bezien en het „bewezen" dan wel „niet-bewezen" (hetgeen heel iets anders is dan „schuldi.g" of „onschuldig"!) opnieuw ernstig en nauwkeurig wordt gewogen, dan kan dit niet anders dan bevrediging wekken, — ongeacht het resultaat dier hernieuwde ondterzoekingen. Immers — het is bij t w ij f e 1 beter, dat tien schuldigen worden vrijgesproken dan dat één onschuldige zou worden veroordeeld.

Neen, de vraag moet zijn, mag, wanneer andei's de verdachte veroordeeld zou zijn geworden, die veroordeeling uitblijven op den éénigen grond', dat een formeele fout of een formeel verzuim is begaan ?

En dan moet ik antwoorden: ja!

De objectieve basis van onze rechtspraak, d e wet, moet zorgvuldig en getrouw worden nageleefd en dat niet alleen ten nadeele van den verdachte, doch evenzeer in gevallen, waarin die zuivere wetstoepassing hem een voordeel, ja zelfs (een anders niet volgende) vrijspraak verschaft.

Ware het anders, — de in ons land met zijn hoogstaande rechtspraak en onkreukbare rechters Gode zij dank bestaande rechtszekerheid zou in ernstig gevaar komen. Men zou de deur openzetten voor mogelijke misbruiken, die heden U, morgen mij zouden bedreigen.

Die vraag roept de herinnering wakker aan eene andere, vroeger populair geformuleerd: „Mag een Christen-advocaat een misdadiger verdedigen? " Het antwoord op die vraag, onder ons gelukkig steeds minder vernomen, althans veel zachter gefluisterd, moet nog steeds luiden: „Voor God en zijn geweten, ja"; alleen die omtrent de wijze waarop eischt beantwoording. Mocht hierover nog onzekerheid bestaan, dan biedt „De Reformatie" tot dit doel wellicht nog wel eens een kolommetje plaatsruimte.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen