VAKWETENSCHAP EN PRAKTIJK

Het sterllisatie-vraaystuk.

I.

Sinds het einde van d; e vorige eeuw is de sterilisatie meer en meer in het brandpunt der belangstelling komen te staan. Niet alleen medici en eugeneüd hebben zich op dit probleem geworpen, maar ook juristen, criminologen, biologen, theologen, oeconomen en politici hebben dit vraagstuk, elk van hun kant, ernstig bestudeerd. De laatste jaren kan zelfs geconstateerd worden, dat de belangstelling in Europa in breeder kring is gewekt, waartoe de wettelijke regeling der sterilisatie voor een niet gering deel heeft bijgedragen. Nu in den laatsten tijd ook in ons land een toenemende aandrang in deze richting is waar te nemen, mag zeker een populaire uiteenzetting van dit vraagstuk niet overbodig geacht worden.

Allereerst iets over den naam — wat verstaat men eigenlijk onder sterilisatie? Wanneer men over het sterilisatie-vraagstuk, wettelijke regeling der sterilisatie, steriliseeren van zwakzinnigen, enz. spreekt, dan bedoelt men met sterilisatie speciaal die methode, waarbij het betrokken individu op directe en volledige wijze van de voortplanting wordt uitgeschakeld. De naam is niet gelukkig gekozen. In de eerste plaats omdat, zooals Mayer '•) terecht opmerkt, reeds van 1882 af met het woord sterilisatie alle maatregelen bedoeld werden, die op een of andere wijze het voorkómen van conceptie (bevruchting) op het oog hadden. In dezen zin zouden onder den naam steriUsatie begrepen kunnen worden zoowel de chemische, c.q. mechanische, anticonceptioneele middelen als de castratie, het geheel wegnemen van de geslachtsklieren. In de tweede plaats is de uitdrukking daarom niet gelukkig, om reden met sterilisatie ook bedoeld worden zoowel het bacteriologisch kiemvrij maken van chirurgische instrumenten, kleeding en verband, als het conserveeren van vruchten en bepaalde voedingsmiddelen.

Ook aan de HoUandsche vertaling van het woord sterilisatie, n.l. onvruchtbaarmaking, kleven enkele van de genoemde bezwaren. Immers al de genoemde middelen of methoden van voorkoming van zwangerschap zijn in zekeren zin methoden van onvruchtbaarmaking.

Men dient derhalve goed in het oog te houden, dat onder sterilisatie speciaal die methode van onvruchtbaarmaking verstaan wordt, waarbij door een operatieven ingreep de voortplanting wordt verhinderd.

De geschiedenis der sterilisatie is niet geheel te scheiden van de geschiedenis der castratie, hetgeen zich uit het voorafgaande licht begrijpen laat.

De onvruditbaarmaking van den mensch is reeds sedert vele eeuwen en in nagenoeg alle deelen der wereld toegepast. Zoowel in de .landen rondom de Middellandsche Zee als in Azië en Australië vinden we daarvan de sporen. Be castratie werd deels toegepast op overwonnen vijanden, met de bedoe- Ung het geslacht van den overwonnene te doen uitsterven, hetgeen tevens een beveiligingsmaatregel voor de toekomst was, deels werd dit barbaarsche ingrijpen voltrokken aan misdadigers, in 't bijzonder aan dieven en aan degenen, die zich aan een of ander zedenmisdrijf hadden schuldig gemaakt, met de bedoehng te dienen als afschrikwekkend voorbeeld. Voorts werd castratie bij Oostersche volken toegepast op de haremwachters en ook wel uit reUgieuse molieveUj onderdrukking resp. uitschakehng der geslachtsdrift. Merkwaardig is verder de castratie van knapen, die in het Pauselijke koor de sopraan-partijen zongen. Deze castraties vonden zelfs nog plaats tot in de tweede helft der vorige eeuw.

Wanneer wij van al deze castraties alleen de motieven bezien, dan zijn deze in hoofdzaak terug te brengen tot straf- of beveiligingsmaatregelen.

De sterilisatie in modem-eugenetischen zin dateert pas van het eind der vorige eeuw en het begin onzer eeuw. Het was de Amerikaan Harry Sharp, gevangenisarts in de jeugdgevangenis te Jeffersonville, welke den stoot tot deze eugenetische sterilisatie heeft gegeven. Door zijn toedoen kwam in Indiana, in het jaar 1907, de eerste sterilisatiewet tot stand. Thans vindt men in 27 Noord-Amerikaansche Staten sterilisatie-wetten en bovendien in de Canadeesche provincie Alberta (1928). Wat Europa betreft vindt men de eerste sterilisatiewel afgekondigd in het Zwtsersche kanton Vaud, September 1928. Daarna zijn gevolgd Denemarken (1929), Noorwegen (1932) en Duil§ehland (1933), terwijl in Zweden (1931) een v^t' aanhangig is. Wat Zwitserland betreft zij nog opgemerkt, dat daar niet éénzelfde strafwetgeving bestaat voor het geheele land. In enkele kantons b.v. worden sterilisaties verricht, zonder dat er een wettelijke regeling is. In Franlvrijk staat men in 't algemeen afwijzend tegenover de sterilisatie, hetgeen in verband met de enorme daling van het geboortecijfer aldaar niet vreemd is. Volledigheidshalve zij nog vermeld, dat in Engeland een poging om de vrijwillige sterilisatie van geestelijk abnormalen wettelijk te regelen mislukt is.

De indicaties voor de moderne sterilisatie zijn wel geheel anders dan de moüeven, die vroeger tot castratie geleid hebben. Om zeer verschillende redenen vindt men tegenwoordig steriüsatie van bepaalde personen of groepen van personen wenschelijk. De volgende indicaties leveren daarvan het bewijs ^):

lo'. De medische indicatie, wanneer een steriliseerend ingrijpen noodig is ter afwending van direct of indirect levensgevaar;

2o. De sociale indicatie, wanneer de familie, de gemeente of het rijk niet meer financieel in staat zijn, of althans meenen te zijn, de geestelijk minderwaardigen te verzorgen;

3o. De humanitaire indicatie, waarmede men bedoelt, dat het ten opzichte van sexueele misdadigers menschUevender is hen te steriliseeren (eventueel te castreeren) dan hen telkens of voor goed van de vrijheid te berooven;

4o. De paedagogische indicatie, wanneer men van één of beide huwende personen mag verwachten, dat die persoon of personen zeer slechte opvoeders zullen zijn;

5o. De eugenetische indicatie, wanneer volgens het erfelijkheidsonderzoek het in hooge mate waarschijnlijk is gemaakt, dat bepaalde lichamelijke of geestelijke eigenschappen, gebreken of ziekten op het nageslacht zullen overgaan; en eindelijk

6o. De rashygiënische indicatie, in zekeren zin een onderdeel van de eugenetische indicatie, waarbij men in 't bijzonder op het oog heeft de onwenschelijkheid van de kruising van twee bepaalde personen van zeer verschillend ras.

Van al deze motieven is de eugenetische indicatie de belangrijkste, aangezien het in hoofdzaak eugenetische overwegingen zijn, waarom men in al de genoemde staten en landen tot sterilisatie is overgegaan.

1) Dr Joseph Mayer: Gesetzliche Unfruchtbarmachung Geisteskranker. Freiburg, 1927, blz. 147.

2) Vgl. Prof. Mr J. M. van Bemmelen: Voor- en nadeelen van een wettelijke regeling der sterilisatie en castratie. Verslag van de bijeenkomst van het Psychiatrisch Juridisch Gezelschap op 25 Maart 1933 te Rotterdam, blz. 33.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen